مجازات خانواده‌ها! / احمد زیدآبادی

طبق گزارش‌ها، کیوان صمیمی را از زندان اوین به زندان رجایی‌شهر کرج تبعید کرده‌اند.

مهندس صمیمی که دو برادرش در پیش و پس از انقلاب اعدام شده‌اند، سابقه‌ای طولانی در تحمل حبس در هر دو حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی دارد.

او نزدیک به تمامِ مدت حبس پیشین خود را در زندان رجایی‌شهر گذرانده و بنابراین، با شرایط آن زندان آشناست. شاید برای فردِ زندانی، شرایط زندان اوین با زندان رجای‌ شهر در صورت تفکیک زندانیان سیاسی، تفاوت چشم‌گیری نداشته باشد، اما برای خانواده‌ها داستان کاملاً فرق می‌کند.

برای خانواده‌ای که در تهران زندگی می‌کند، ملاقات هفتگی با زندانی خود در زندان اوین هرچند هم که رنج‌آور باشد، اما رنج و زحمت آن قابل مقایسه با ملاقات در زندان رجایی‌شهر نیست.

با توجه به حجم ترافیکِ سرسام‌آور و همیشگی در بزرگ‌راه‌های بین تهران و کرج و بخصوص در مسیرهای منتهی به زندان رجایی‌شهر، یک ملاقات هفتگی ساده، در واقع سفری بسیار وقت‌گیر و کلافه‌کننده است به طوری که وقتی اعضای خانواده به سالن ملاقات می‌رسند از شدت خستگی دیگر رمقی برای‌شان باقی نمانده است. علاه بر این، خانواده‌ها برای رسیدن به سالن ملاقات زندان رجایی‌شهر باید از تونلِ زیرزمینیِ طولانی و رعب‌انگیزی عبور کنند که این خود، افزون بر ایجاد خستگی مضاعف، بر روحیه‌شان اثری بسیار منفی می‌گذارد.

با این وضع، تبعید زندانیان ساکن تهران به کرج در درجۀ نخست، مجازات و کیفر خانواده‌های آنهاست یعنی شهروندانی که حتی از نظر حکومت نیز گناه و تقصیری متوجه آنها نیست.

از این گذشته، ظاهراً مهندس صمیمی را به دلیل برگزاری جلسه بین زندانیان، به زندان رجایی‌شهر منتقل کرده‌اند. آقای صمیمی البته علاقه‌ای زاید‌الوصف به تشکیل چنین جلساتی در هر شرایطی دارد، اما مگر این کار جرم است؟ وقتی تعدادی زندانی در یک بند در کنار هم زندگی می‌کنند از چه رو نباید با یکدیگر در مورد موضوعی به بحث و گفتگو بپردازند؟

خاطرات عموم  زندانیان سیاسی قبل از انقلاب، از آزادی برگزاری جلسه بین زندانیان آن دوره از هر صنف و گروه و سازمانی حکایت دارد. در آن زمان بین روحانیون زندانی به طور مرتب در بندِ موسوم به روحانیت انواع جلسات سیاسی و عقیدتی برگزار می‌شده و حتی سرانِ گروه‌های چریکی از جمله رهبران سازمان مجاهدین و فدائیان هم از این آزادی برخوردار بوده‌اند.

حال آزادی و حقی که بیش از نیم قرن پیش برای روحانیون حامی براندازی و اعضای سازمان‌های مسلح و چریکی در داخل زندان از سوی حکومتی اصطلاحاً “وابسته” و “طاغوتی” مجاز بوده است، اکنون در سال ۱۴۰۰ خورشیدی در حکومتی با هزاران عنوان و ادعا، با چه توجیهی حتی از زندانیان خشونت‌پرهیز و مسالمت‌جو نیز سلب می‌شود و افرادی به دلیلِ انجام آن، با تشدید مجازات و تبعید به زندانی روبرو می‌شوند.

به درستی روشن نیست که این نوع اقدام‌ها آیا با اطلاع و موافقت رئیس دستگاه قضا صورت می‌گیرد و یا بخشی از نیروهای خواهان حفظ وضع گذشته و مخالف هر نوع تحول، کار خود را به هر ترتیب که شده پیش می‌برند.

هر کدام که باشد، این قبیل رفتارها، تمام تلاش‌های رئیس قوۀ قضائیه برای ارائۀ چهرۀ تازه‌ای از دستگاه متبوعش را خنثی می‌کند و زمینه‌ای برای دامن زدن به این به این باور عمومی پدید می‌آورد که در عمل خبری از اصلاح و تحول نیست و هر چه هست حرف و سخن است و در همچنان بر همان پاشنه می‌چرخد.