ایران گرفتار هم‌زمان سه بحران کرونا و کمبود آب و برق

همزمان با گرمای کم‌سابقه هوا در استان‌های جنوبی و مرکزی کشور، موج تازه‌ای از همه‌گیری ویروس کرونا نیز دهها شهر کشور را گرفتار کرده است. در این میان خاموشی‌های گسترده در کشور و کمبود آب مزید بر مشکلات شده است. مقام‌های دولتی می‌گویند وضعیت تامین آب و برق دست‌کم تا یک ماه آینده بحرانی‌تر خواهد شد.

براساس آخرین رنگ‌بندی شهرهای کشور از نظر شیوع ویروس کرونا،  ۹۲ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۸۳ شهرستان در وضعیت نارنجی و ۱۷۳ شهرستان در وضعیت زرد کرونایی قرار دارند. وضعیت در استان‌های جنوبی سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان وخیم‌تر است و در استان تهران نیز ۱۰ شهر از جمله تهران، اسلامشهر، بهارستان، پاکدشت، پردیس، فیروزکوه و قرچک در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند.

هم‌زمان با پیشروی موج پنجم کرونا و افزایش دمای هوا در اکثر نقاط کشور، بخش‌های بزرگی از کشور در روزهای گذشته با خاموشی‌های مکرر و بدون برنامه برق و معضل کم‌آبی مواجه بوده‌اند. مقام‌های دولتی می‌گویند وضعیت تامین آب و برق دست‌کم تا یک ماه آینده از این هم بحرانی‌تر خواهد شد.

خبرگزاری ایسنا نوشته است در روزهای گذشته خاموشی‌ها در تهران و برخی استان‌ها بیشتر از قبل شده و حتی «غیرمنطبق با جداول خاموشی است.» محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر نیز روز یکشنبه اعلام کرد که شرایط برق ایران طی یک ماه آینده در شرایط اضطراری قرار خواهد داشت.

بنابر گزارش‌ها شامگاه یکشنبه در تهران و کرج برای دومین‌شب پیاپی، و خارج از برنامه اعلام‌شده رسمی برای قطع برق، در بخش‌های وسیعی برق قطع شده و همراه با قطعی برق اینترنت نیز دچار اختلال شده است.

متولی‌زاده، گرمای بی‌سابقه در ایران را عامل اصلی رشد مصرف برق عنوان کرد و گفت: «با توجه به این که در ایران ۴۰ درصد مصرف برق صرف وسایل سرمایشی می‌شود، برای روزهای آتی که گرمای شدیدتری در تمام نقاط کشور اتفاق خواهد افتاد، حساسیت مساله مصرف برق بیشتر خواهد شد.» او همچنین با اشاره به رخداد خشکسالی بی‌سابقه در ۵۰ سال گذشته، تصریح کرد که رشد مصرف بخش کشاورزی منجر به کاهش ذخیره آب نیروگاه‌های برق‌آبی و کاهش تولید برق شده است.

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور روز یکشنبه ۱۳ تیر هشدار دادند که ممکن است حتی برق «مراکز درمانی و حساس» هم قطع شود. به گزارش خبرگزاری مهر، مصطفی رجبی مشهدی از «مراکز حساس مانند بیمارستان ها» خواسته است «مولدهای اضطراری» در دسترس داشته باشند.

گرمای زودرس، نبود نیروگاه‌های برق آبی، افزایش مصرف و توسعه استخراج رمزارزها دلایلی هستند که خبرگزاری ایسنا آنها را مهمترین عوامل خاموشی های گستره در کشور معرفی کرده است. در این میان، افزایش استخراج رمزارزها و ناتوانی مقامات ایران برای مقابله با آن بحث برانگیز شده است.

به گفته سخنگوی صنعت برق ایران تاکنون ۱۹۶ هزار دستگاه استخراج رمزارز در ایران با توان برق مصرفی معادل ۵۷۰ مگاوات کشف شده است. صدای آمریکا پیش از این در گزارش هایی به وجود رد پای سپاه پاسداران و همچنین شرکت‌های چینی در مصرف برق ایران برای استخراج رمزارزها اشاره کرده است.

وضعیت قرمز آب در ۱۰۱ شهر

حمیدرضا جانباز، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران روز یکشنبه در توضیح شرایط حاکم بر منابع آبی کشور گفت:«در حال حاضر از میان ۳۰۴ شهری که در معرض تنش آبی قرار دارند، ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز تامین آب به سر می‌برد.»

جانباز گفت، در قیاس با سال پیش در شش حوزه آبریز کشور حدود ۵۲ درصد بارش‌ها کاهش پیدا کرده است. به گفته او بیشترین کاهش بارش‌ها در حوزه شرق و مرکز فلات ایران با ۵۳ درصد و کمترین کاهش بارش‌ها در شمال غرب و حوزه آبریز دریاچه ارومیه ۱۳ درصد بوده است.

وی با بیان اینکه تامین آب شرب حدود ۵۰۰ شهر و به‌طور دقیق ۴۶۷ شهر وابسته به منابع آب سدها هستند، ادامه داد: اگر نگاهی به وضعیت آب سدهای مهم کشور که وظیفه تامین آب شرب را دارند، بیاندازیم در میزان ورودی آب سدها در سال‌جاری آبی نسبت به متوسط سال گذشته ۶۰ درصد و در میزان حجم آب سدها هم ۳۴ درصد کاهش را شاهد هستیم.

او در توضیح دلایل رخداد بحران کمبود آب در ایران اظهار داشت: «علاوه بر کاهش بارش‌ها، افزایش بی‌رویه و زودرس دمای هوا نیز مشکلاتی را در تابستان امسال به وجود آورده است.»

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران در مورد میزان ذخیره سدهای تامین‌کننده آب شرب کشور نیز گفت: «تامین آب شرب ۴۶۷ شهر وابسته به منابع آب سدهاست ولی میزان ورودی آب سدها در سال‌جاری آبی نسبت به متوسط سال گذشته ۶۰ درصد و میزان حجم آب موجود در آنها نیز ۳۴ درصد کاهش یافته است.»

تنش آبی در ایران به حدی است که افزون بر استان‌های کم بارش، مدیرعامل آبفا استان شمالی مازندران نیز روز یکشنبه از وجود تنش آبی در این استان خبر داد از مردم برای کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب استمداد طلبید. همچنین، خبرگزاری تسنیم نیز گزارشی در مورد قطعی چندین ساعته آب در گرگان منتشر کرد. تجارت نیوز نیز خبر داد که صدای پای قطعی آب تا یک قدمی تهران رسیده و چند روزی است که آب مصرفی مردم در استان البرز بدون اخطار قبلی قطع می‌شود.