«نظام دیگر به‌هیچ زینتی نیاز ندارد»

فقط‌ دورانداختن گوشواره نیست!

جامعه نو

شورای سردبیری: اگرچه بعد از احمد قوام خیلی از اهل سیاست صدا دربیخ گلو انداخته و عبارت “کشتی‌بان را سیاستی دگرآمد” او را تکرار کرده‌اند، اما  آنکه این‌روزها بر اساس عمل واقعی حق دارد دگرشدن سیاست را با تمثیل کشتی‌بان اعلام کند چنین نکرد: حکومت با خشونتی پیچیده شده در لفافه ظریف قانون  به سیاست استفاده از اصلاح‌طلبان برای نمایش وجود یک دوآلیته سیاسی پایان داد، علامت دقیقی از اینکه دیگر به هیچ زینتی برای نظام نیاز ندارد فرستاد و حالا فصل تازه‌ و متفاوتی از حیات خود را با سیمایی دگرگون آغاز می‌کند؛ عبور با قاطعیت از آستانه، بدون خط و نشان. نشانه‌ای از اندیشیده‌بودن انتخاب یک مسیر، و ایضا برگشت‌ناپذیر بودن آن!

حضور جهانگیری در رای‌گیری پیش رو واقعا اهمیت تعیین‌کننده‌ای جز افزودن تعدادی رای  نداشت، پس‌ چرا حذف او از فرایند انتخابات پیش‌رو با وجود دربرداشتن هزینه، برای حکومت لازم آمده و چرا برای ناظران نشانه تکمیل چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای است و چرا برای اصلاح‌طلبان پایان یک دوران؟ اینها پرسش‌های مرتبط باهم و سختی هستند که بعد از پایان شوک باید در پی پاسخ آنها باشیم. ابتدا باید نگاهی یک‌پاراگرافی به سیر تکاملی معکوس جمهوری اسلامی بیندازیم:

حکومت ایران پس از دهه‌های نخست و سالهای اتکای توده‌ای، روندی از اضمحلال مضمون و اهداف، و فساد و موش‌خوردگی منظومه معنایی را آغاز کرد. به ناگزیر و براساس ماهیت! وقتی آن روحانی‌ راستگو می‌گفت انتخابات و رای مردم برای مشروعیت‌بخشی نیست و  زینت نظام است، فارغ از خشمی که برمی‌انگیخت، حقیقتی را می‌گفت. سیستم بر قطاری سوار بود که در مسیر بازگشت به گذشته و حتی پیشتر از شیخ فضل‌الله و دوران خلافت بود. اصلاح‌طلبان نظام اسلامی، در تقابل با این گونه تفکر بود که متولد شدند و مسیر برآمد و حذف را در فاصله‌ای سی‌وچند ساله (از ۶۸ به این سو) پیمودند.

از آن سال تاکنون، حکومت شبی را نخوابیده مگر به این فکر کرده باشد چگونه می‌توان مردم و جامعه را یک گام به عقب راند و بارویی را که از دیکتاتور پیشین ستانده‌اند، از آنان باز ستاند و اصلاح‌طلبان جسور را هم برسر جای‌ نشاند. انتخابات امسال یکی از ایستگاه‌هایی است که در این مسیر رو به عقب از آن می‌گذریم و البته از توقف‌گاه‌های مهم است.

ناگزیری رفتن سیستم به سمت جمع‌کردن بساط انتخاباتی که کاملا کنترل نشده باشد، بخشی از این پروسه است که اصلاح‌طلبان سالها تلاش کردند مانع آن شوند. اینک مشخص شده بازوی استبداد آنقدر از صدای آنها قوی‌تر است که می‌تواند حجم صدایشان را در این زمینه به صفر برساند . این قدرت زاده ۱۴۰۰ نیست. قبلا در شلیک به دست و پا علاوه بر سر،  و گسیل‌ تیربار به نیزارها، نشان‌گذاری و مسیرنمایی کرده است. خشونت نامزدگزینی ادامه همان خشونت‌هاست و برآورنده فضای سیاسی درونی برای اعمال یک منظومه سیاستی. نیل به اهدافی ‌هم‌خانواده:  خانواده پیمان محرمانه با قدرت‌ها و سلطه بلامعارض دولت پنهان و تشکیلاتی که اراده‌اش قانون است، و... البته ایجاد تشکیلات دورزنی ابدی تحریم‌ها(!) استبداد نمایشی انتخاباتی، دمیدن صور شروع دوران رسمیت بخشی به همه اینهاست. 

لابد بخش اعظم همراهان «جامعه‌ نو» اینها را به تجربه و عینیت می‌دانسته و با فراست و شاید به غریزه پایان آن را می‌بینند. واقع آن است که بازی با دورانداختن زینت حکومت ختم نمی‌شود. کشتیبان را دریاها و کرانه‌ها، و پرده‌های دیگری هم در پیش است و البته ‌خونبار. سوژه اولین پرده کسانی‌اند که می‌خواستند اراده‌گرایانه نظام حقوقی را شکلی تازه ببخشند، و پرده‌های ‌بعدی را هم می‌توان به سیاق تاریخ تصور کرد. البته به کشمکش و دعوای آخر، به رودررویی فیصله‌بخش محتوم همه نظام‌های رفته به این مسیر هنوز زمان مانده است.

خدا به خیر کند، فعلا!