خشم کشورهای غربی از راهزنی هوایی بلاروس

همزمان با ابراز خشم کشورهای غربی نسبت به اقدام دولت بلاروس در منحرف کردن مسیر یک هواپیما برای بازداشت یکی از مخالفان خود، شرکت هواپیمایی رایان ایر دولت بلاروس را به “هواپیماربایی دولتی” متهم کرد.

مایکل اولیری، رئیس شرکت هواپیمایی رایان ایر می‌گوید بر این باور است که ماموران سازمان امنیت بلاروس در هنگام پرواز روز یکشنبه داخل هواپیما بودند.

پیشتر سردبیر یک نشریه مخالف دولت بلاروس هم در توییتی نوشته بود که ۴ مامور امنیتی بلاروس در هواپیما بودند و زنگ خطر اینکه یک بمب در هواپیما وجود دارد را آنها به صدا در آورده بودند و این چهار نفر هم سفرشان را از مینسک (پایتخت بلاروس) به ویلنیوس، (پایتخت لیتوانی) مقصد اصلی هواپیما ادامه ندادند.

کشورهای غربی نیز از اقدام بلاروس برای منحرف کردن اجباری مسیر هواپیمایی که مبدا و مقصد حرکت آن در اتحادیه اروپا بود، ابراز خشم کردند.

نقشه مسیر هواپیمای منحرف شده

رهبران اتحادیه اروپا قرار است به زودی در مورد پاسخ مناسب به آنچه “هواپیماربایی” توصیف کرده‌اند، تصمیم بگیرند. شارل میشل، رئیس شورای اروپا گفته تحریم بلاروس از هم اکنون در دستور کار نشست این اتحادیه است.

دامنیک راب، وزیر خارجه بریتانیا هم دیشب در توییتی ضمن ابراز نگرانی بریتانیا، اقدام رئیس جمهور بلاروس را “عجیب” توصیف کرد و نوشت: “این اقدام عجیب لوکاشنکو پیامدهای جدی خواهد داشت.”

به نوشته آقای راب، بریتانیا در حال هماهنگی با متحدانش است.

پیشتر لیتوانی خواستار اقدام قاطع و فوری شده بود.

همزمان وزارت خارجه آمریکا نیز استفاده از زور برای تغییر مسیر هواپیما را “اقدامی تکان دهنده” خواند و خواستار تحقیق در مورد این پرونده شد.

در مقابل روسیه، کشورهای غربی را به “ریاکاری” متهم کرد و اعلام کرد که از واکنش این کشورها به این اتفاق شگفت زده شده است.

بلاروس با ادعای بمبگذاری در این پرواز، هواپیما را که عازم لیتوانی بود مجبور به فرود اضطراری در فرودگاه شهر مینسک کرد. نختا، کانال تلگرامی مخالفان دولت بلاروس اما می‌گوید هیچ بمبی در این هواپیما یافت نشد.

پس از فرود هواپیما، ماموران امنیتی بلاروس رومن پروتسویچ روزنامه نگار و فعال بلاروسی را بازداشت کرد.

این خبرنگار ۲۶ ساله سوار بر هواپیمای شرکت هواپیمایی ایرلندی رایان ایر از آتن پرواز کرده بود. پس از ورود هواپیما به فضای هوایی بلاروس، این کشور برای اسکورت و فرود اضطراری هواپیمای مسافربری از جت‌های جنگنده استفاده کرده است.

کسانی که در هواپیما شاهد دستگیری این خبرنگار بودند می‌گویند که او “به شدت ترسیده بوده” و به سایر مسافران گفته که با مجازات مرگ رو به رو خواهد شد. بلاروس تنها کشور اروپایی است که در آن همچنان حکم مجازات اعدام برای زندانیان صادر می‌شود.

رسانه‌های دولتی بلاروس می‌گویند که شخص الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس دستور این اقدام را داده است. این پرواز با شش ساعت تاخیر در فرودگاه ویلنیوس لیتوانی به زمین نشست.

پیشتر رئیس جمهوری لیتوانی با انتشار پیامی در توییتر دولت بلاروس را عامل این “اقدام نفرت‌انگیز” دانست.

انحراف پرواز آتن-ویلنیوس یکشنبه (۲ خرداد/ ۲۳ مه) در سایت ردیابی پروازها ثبت شد که نشان می‌داد این هواپیما درست قبل از رسیدن به مرز لیتوانی مسیر خود را به سمت شرق و به سوی شهر مینسک بلاروس تغییر داده است.

رامان پراتسویچ یکی از فعالان مخالف دولت بلاروس محسوب می‌شود که پس از انتخابات ریاست جمهوری جنجالی تابستان گذشته در این کشور به اطلاع رسانی از طریق کانال تلگرام خود به نام «نکستا» مشغول بود. مقامات بلاروس او را به اتهام «سازماندهی شورش‌های گسترده و اقدامات گروهی در راستای اخلال در نظم عمومی» تحت تعقیب قرار داده بودند.

نام رامان پراتسویچ، ۲۶ ساله همچنین در فهرست افرادی قرار داشت که به دلیل «اقدامات تروریستی» از سوی بلاروس تحت پیگرد قرار گرفته‌اند.

رامان پراتسویچ به همراه زنی ۲۳ ساله که در یکی از دانشگاه‌های ویلنیوس تحصیل می‌کرد برای گذراندن تعطیلات به یونان سفر کرده بود. دانشگاه محل تحصیل این زن که سوفیا ساپگا نام دارد اعلام کرده که او نیز در فرودگاه میسنک بازداشت شده است. خانواده این دانشجو نیز دستگیری وی را تائید کرده اند.

سوتلانا تیخانووسکایا، رهبر مخالفان دولت بلاروس هشدار داده که رامان پراتسویچ در این کشور با خطر «اعدام» روبرو است.

چرا روایت مقامات بلاروس مبنی بر «هشدار امنیتی» سوال برانگیز است؟

یکی از دلایلی که باعث شده است ادعای مقامات بلاروس مبنی بر «هشدار امنیتی» سوال برانگیز باشد تاکید بر لزوم فرود هواپیما در فرودگاه مینسک بود. پرواز شماره ۴۹۷۸ شرکت «رایان ایر» با ۱۷۱ مسافر در حالی مسیر خود را به سوی مینسک تغییر داد که برای انجام «فرود اضطراری» خود به فرودگاه ویلنیوس نزدیکتر از فرودگاه مینسک بود.

به این ترتیب به نظر می‌رسد که در شرایط «هشدار امنیتی» و احتمال وجود بمب در هواپیما هدایت هواپیما به سمت فرودگاه ویلنیوس تصمیمی محتاطانه‌تر بود.

از سوی دیگر بنا به اعلام «رایان ایر» پس از فرود پرواز شماره ۴۹۷۸ این شرکت هواپیمایی در مینسک هیچگونه شیء خطرناکی در هواپیما کشف نشد. این در حالی است که ماشین‌های آتش نشانی بر روی باند فرودگاه مستقر شده بودند و چمدان های مسافران این پرواز نیز مورد بازرسی قرار گرفت.

شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا درباره حادثه رخ داده برای هواپیمای شرکت «رایان ایر» هشدار داد که این رویداد «بدون تبعات نخواهد بود.» او همچنین خواستار تحقیق در مورد این حادثه از سوی سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی شد.

فرانسه و لیتوانی در واکنش به این حادثه خواستار اعلام ممنوعیت ورود به حریم هوایی بلاروس شدند. ماتئوش موراویتسکی، نخست وزیر لهستان نیز دولت بلاروس را به ارتکاب «تروریسم دولتی» متهم کرد. از سوی دیگر بلژیک پیشنهاد کرده است که هواپیماهای شرکت هواپیمایی «بلاویا» متعلق به بلاروس از این پس اجازه فرود در خاک اتحادیه اروپا را نداشته باشند.

ناتو نیز خواستار انجام «تحقیق بین المللی» درباره حوادث پیرامون فرود هواپیمای شرکت «رایان ایر» در فرودگاه مینسک شد. سفرای کشورهای عضو ناتو قرار است روز سه شنبه درباره این حادثه تشکیل جلسه دهند.

بلاروس در واکنش به اتهام های مطرح شده از سوی کشورهای غربی تاکید کرده که رهگیری این هواپیما قانونی بوده است. دولت الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس همچنین ادعاهای کشورهای غربی مبنی بر «هواپیماربایی» را «بی اساس» خوانده است. ایرلند و فرانسه از جمله کشورهایی هستند که بلاروس را به «هواپیماربایی» متهم کرده اند.

روسیه، متحد راهبردی بلاروس نیز واکنش کشورهای غربی به این حادثه را «تکان دهنده» توصیف کرده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که رویکرد بلاروس در این ماجرا «عقلانی» بوده است.

رهبران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا قرار است دوشنبه شب ضمن بحث بر سر موضوع فرود هواپیمای شرکت «رایان ایر» در مینسک وضع تحریم های جدید علیه بلاروس را بررسی کنند. اجلاس سران اتحادیه اروپا در بروکسل پیش از این قرار بود به بررسی تنش ها با روسیه و رابطه با بریتانیا در دوران پسابرکسیت اختصاص پیدا کند اما اکنون بررسی حادثه روی داده برای پرواز شماره ۴۹۷۸ شرکت هواپیمایی «رایان ایر» در دستور کار این نشست قرار گرفته است.

سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی اعلام کرده است که حادثه روی داده برای هواپیمای شرکت «رایان ایر» می‌تواند نقض کنوانسیون شیکاگو محسوب شود.

الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس که از سال ۱۹۹۴ سکان رهبری کشورش را بر عهده داشته از زمان برگزاری انتخابات در اوت سال پیش (۲۰۲۰) حلقه فشار را بر مخالفانش تنگ‌تر کرده و سرکوب مخالفان را تشدید کرد؛ با این اقدامات بسیاری از منتقدان در این کشور دستگیر یا مجبور به ترک بلاروس شده‌اند.

در انتخابات پارسال کشورهای غربی از خانم تیخانوفسکایا که مدعی پیروزی شده بود، حمایت کردند؛ پیش از آنکه او مجبور به ترک کشورش شود و به لیتوانی برود.

رهبر مخالفان در بلاروس گفته بود برای “حفظ جان فرزندانش” در تصمیمی سخت بلاروس را ترک کرده است.

منابع گزارش: بی‌بی‌سی، یورونیوز