روزآروز / زهرا جعفرزاده

صبح چهارشنبه ویدئویی منتشر شد که نشان می‌داد تعدادی زن و مرد زیر تابلوی فرمانداری لردگان، به اعتراض، تجمع کرده‌اند؛ اعتراض آنها به یک ماجرای عجیب و شوک‌آور بود. آنچه از پلاکارد اهالی روستای چنارمحمودی لردگان و چند ساعت بعد از خبرها، می‌شد برداشت کرد این بود که بهیار خانه بهداشت روستای‌شان برای تست قند خون از سرنگ‌های مشترکی استفاده و اهالی را به ویروس اچ.آی.وی مبتلا کرده است. زنان با لباس محلی، فرزندانشان را محکم بغل کرده‌ و رو به دوربین می‌گفتند گناه این بچه‌ها چیست! آنها فریادهای سوگواری سرداده‌ می‌دادند.

اما در ماجرا چندنکته مشکوک وجود دارد:

۱. وزارت بهداشت اخیرا طرحی برای سنجش قندخون نداشته که خانه بهداشت روستای یاد شده، اقدام به تست قند خون کرده باشد. حتی اگر هم این اتفاق افتاده، دلیل ندارد از سرنگ مشترک استفاده شود. مگر کمبودی وجود دارد؟ (برای تست قند خون از سوزن‌هایی شبیه سنجاق قفلی استفاده می‌شود نه سرنگ.)

۲. حالا مساله کجاست؟ اینجاست که به گفته وحید جهان‌میری‌نژاد، پزشک فعال در زمینه پیش‌گیری از ایدز، اساسا برای انجام تست قند خون، مقدار خونی که گرفته می‌شود، بسیار ناچیز است و اگر هم خون آلوده باشد و بلافاصله وارد انگشت نفر بعدی شده باشد، احتمال ابتلا به اچ.آی.وی خیلی کم است. از همه اینها گذشته ویروس اچ.آی.وی، ویروس ضعیفی است که در این نوع جابه‌جایی نمی‌تواند منتقل شود.

۳. از زمانی‌که ویروس اچ.آی.وی وارد بدن می‌شود تا زمانی‌که خودش را در آزمایش‌ها نشان دهد، بین چهار هفته تا سه ماه زمان می‌برد. یعنی تا قبل از آن، مثبت بودن اچ آی وی، خودش را نشان نمی‌دهد و نمی‌شود هم به منفی بودن آن اطمینان کرد. بنابراین اهالی روستا نمی‌توانسته‌اند بلافاصله بعد از تست قند خون – آن‌طور که فکر می‌کنند - مبتلا به این بیماری شده باشند.

۴. چند ساعت که از انتشار ویدئو و خبرهای اولیه درباره این اتفاق که گذشت، وزارت بهداشت که تا قبل از آن سکوت کرده بود، خبری را به نقل از محمدمهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر این وزارتخانه اعلام کرد. در این خبر همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، ابتلای ۲۰۰ نفر به اچ.آی.وی و ماجرای تست قند خون تکذیب شد و در ادامه گفته شد که تعداد کمی از اهالی این روستا از مدتی قبل به عنوان مبتلا به اچ.آی.وی شناسایی شده بودند که درمان‌شان هم شروع شده. با این حال اصلا اشاره‌ای به راه انتقال آنها نکرد.

مجید شیرانی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری هم توضیح داد که ابتلا به اچ آی وی، تعدادی از اهالی این روستا از حدود یک ماه قبل مشخص شده است. نکته اینجاست که چرا وزارت بهداشت با تاخیر اطلاع‌رسانی کرد؟

با اینکه وزارت بهداشت هیچ اطلاعاتی درباره جزییات ماجرا و اینکه چند نفر به‌طور دقیق به این ویروس مبتلا شده‌اند، نمی‌دهد، محمدحسین قربانی، نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، تعداد مبتلایان به اچ.آی.وی در آن روستا را ۲۶ نفر اعلام کرد و به خبرگزاری فارس گفت که کل این روستا حدود ۱۸۰۰ نفر جمعیت دارد اما به دلیل معیشت نامناسب، حدود ۲۴۰ نفر از آنها اعتیاد دارند و از این تعداد هم نزدیک به ۲۰ نفر معتاد تزریقی‌اند و اینگونه به نظر می‌رسد که ۲۶ نفر از اهالی روستا از همین طریق مبتلا شده‌اند.

او توضیح‌هایی هم درباره بهیار دستگیر شده، داد و گفت که این فرد در حال بیماریابی بوده است. می‌توان اینگونه برداشت کرد که بهیار از مردم آزمایش خون گرفته تا مبتلایان را شناسایی کند، بعد از مدتی جواب آزمایش چند نفر از آنها مثبت می‌شود و آنها گناه را به گردن بهیار و سرنگ‌هایش انداخته‌اند! البته سناریوی دیگری هم وجود دارد: افرادی که مبتلا به این بیماری بودند برای اینکه راه انتقال‌شان (رابطه جنسی یا اعتیادتزریقی) مشخص نشود، دست به چنین شایعه‌پراکنی زده‌اند.

۵. نکته‌ قابل توجه در کل این ماجرا، پایین بودن اطلاعات مردم درباره این بیماری است. اینکه افراد تصور می‌کنند برای انجام آزمایش‌ از سرنگ‌های مشترک استفاده می‌شود یا اینکه تست قند خون می‌تواند چنین بیماری را منتقل کند و یا اینکه کودکان بدون اینکه از آنها حتی آزمایشی گرفته شود، مبتلا شده‌اند نشان دهنده عمق ناآگاهی‌ اجتماعی درباره این موضوع است. نکته دیگر این است که بسیاری از مخاطبان این خبرها در شبکه‌های اجتماعی هم اطلاعاتی بیشتر از اهالی این روستا، ندارند و حتی از راه‌های انتقال این بیماری و تفاوت میان ویروس اچ.آی.وی و بیماری ایدز، بی‌خبرند.