مروان بشاره در گزارشی برای شبکه خبری الجزیره نوشت:

پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت مجدد تحریم‌ها علیه ایران در دولت ترامپ؛ تنش‌ها بین ایالات متحده آمریکا و ایران افزایش یافته است.

در واکنش به اقدام آمریکا در زمینه عدم تمدید معافیت‌های نفتی، آیت‌الله خامنه‌ای گفت که «اقدامات خصمانه» بدون پاسخ نخواهد بود. حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، آمریکا را به اختلال در فروش محموله‌های نفتی از کشورهای خلیج‌فارس تهدید کرد. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه، هشدار داد که این اقدام می‌تواند منجر به خروج ایران از توافق هسته‌ای و افزایش احتمال جنگ بین دو کشور شود.

در مقایسه با سه جنگ گذشته خلیج‌فارس، جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰)، آمریکا – سازمان ملل علیه عراق ( ۱۹۹۰) و آمریکا – انگلیس علیه عراق ( ۲۰۰۳)، تقابل و رویارویی بین ایران و آمریکا می‌تواند به مراتب با پیامدهای مخرب‌تری همراه باشد.

پس چرا واشنگتن و تهران درس‌های جنگ را نادیده گرفته‌اند و چشمان خود را بر روی واقعیت‌ها بسته‌اند و به سمت درگیری مسلحانه حرکت می‌کنند؟ آیا کسی می‌تواند آنها را در این مسیر متوقف کند؟

جان بولتون، مشاور امنیت ملی، در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «اگر شما (ایران) به شهروندان ما آسیب بزنید، اگر شما به دروغ، تقلب و فریب ادامه دهید ما برای شما جهنمی خواهیم ساخت.»

این پیام قطعا به صورت واضح در تهران شنیده شد و آنها تیم ب (بولتون، نتانیاهو، بن‌سلمان و بن‌زاید) را محرک ترامپ برای تغییر رژیم یا جنگ با ایران می‌دانند.

شاید حقیقت دارد که ترامپ توسط جنگ‌طلبان مختلفی در یک کمپین بی‌رحمانه علیه ایران گمراه شده؛ اما اینکه ایران خواهان دستیابی به هژمونی منطقه‌ای است، سخنی نادرست نیست.

تهران به جای بهره‌برداری از مزایای توافق هسته‌ای، عادی‌سازی روابط با غرب و احیای اقتصاد و کشورش؛ سیاست تهاجمی خود در منطقه را افزایش داد.

اگرچه آنها، آمریکا، اسراییل و عربستان را عامل بی‌ثباتی می‌دانند؛ اما سیاست‌های تهاجمی ایران در منطقه، سوءظن گسترده‌ای را ایجاد کرد که تهران درصدد ایجاد امپراتوری پارس و شیعه در سرزمین عرب است. برخی از نخبگان سیاسی معتفدند که ایران بر ۴ پایتخت عرب – بغداد، دمشق، بیروت، صنعا – حکمرانی می‌کند.

واشنگتن و تهران از مذهب نیز برای توجیه سیاست‌ها و جذب حامیان در داخل و خارج استفاده کرده‌اند. اما آیا تضادها می‌تواند به یک جنگ گسترده‌تر منتهی شود؟

در مورد اینکه آیا ترامپ و روحانی خواهان جنگ باشند، من متقاعد نشده‌ام. همچنین به نظر نمی‌رسد که امروز تصمیم یا برنامه برای جنگ وجود داشته باشد؛ ولی به فردا اطمینانی نیست. اما در سال آینده چه اتفاقی می‌افتد؟

رویکرد تهاجمی واشنگتن احتمالا پراگماتیست‌های مانند روحانی را تضعیف خواهد کرد و زمینه قدرت‌یابی نیروهای رادیکال را فراهم می‌کند. این اقدام منجر خواهد شد تا ایران اقدامات و تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای مهار بحران ترک کند و به توافق هسته‌ای و شاید حتی معاهده عدم تکثیر سلاح هسته‌ای پایان دهد.

همچنین، ایران ممکن است به منافع همسایگان خلیج‌فارس ضربه بزند و حضور آمریکا در عراق و افغانستان را تضعیف کند. اما ضرورتا این امر واکنش شدیدی از سوی آمریکا همراه خواهد داشت که می‌تواند منجر به جنگ یا منازعه در قالب جنگ نیابتی در کل منطقه شود.

با پیش‌بینی چنین تحولاتی، دولت ترامپ در حال آماده‌سازی افکار عمومی برای یک جنگ احتمالی است؛ واضح است که برخی در واشنگتن فرار از عراق را فراموش کرده‌اند و همچنان به جنگ‌های محدود و تغییر رژیم اصرار می‌ورزند.

تمام مسائل فوق؛ پرسش بزرگتر را مطرح می‌کند: قدرت‌های جهانی که اعضای توافق هسته‌ای با ایران بودند و وعده دفاع از آن را دادند، آیا از وقوع جنگ بین دو کشور جلوگیری می‌کنند؟

اروپا ممکن است همچنان از توافق هسته‌ای حمایت کند؛ اما آنها به طور روشن از مواضع تهاجمی آمریکا وحشت‌زده هستند و هنوز اینستکس را عملیاتی نکردند و هیچ مکانیسم تجاری برای دور زدن تحریم‌های آمریکا پیاده نکردند.

روسیه بعنوان صادرکننده بزرگ نفت به نظر می‌رسد نسبت به این مساله فعلا بی‌تفاوت باشد و حتی ممکن است از افزایش قیمت نفت سود ببرد. هند به دنبال جذب عرضه‌کنندگان نفت و ترکیه خواهان معافیت است.

چین بزرگترین واردکننده نفت ایران در اواخر سال گذشته یک چهارم از واردات نفتش را کاهش داد. آنها هنوز روابط تجاری با تهران را حفظ کرده‌اند و از برگ برنده در مذاکرات تجاری با آمریکا بهره می‌برند.

به صورت خلاصه، اگر شانسی برای توقف این جنون (جنگ ایران و آمریکا) وجود داشته باشد؛ از سوی خود آمریکاست.

منبع: کانال تلگرام راهبرد