ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه روز چهارشنبه در مسکو در دیدار با همتای ترکیه‌ای خود اجرای توافقنامه آدانا بین آنکارا و دمشق (۱۹۹۸) را به جای طرح ترکیه و آمریکا برای ایجاد منطقه امن در شمال شرق سوریه روی میز مذاکرات قرار داد.

به گزارش ایسنا، روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط اقدام به انتشار ترجمه عربی توافقنامه آدانا امضا شده بین دو دولت ترکیه و سوریه در ژوئیه ۱۹۹۸ کرد که  سه ماه بعد رسما تصویب شد و دو کشور را از جنگی حتمی دور ساخت. آنکارا در آن زمان نیروهای خود را در مرزهای سوریه مستقر و تهدید به جنگ کرده بود.

در تاریخ ۲۰ اکتبر ۱۹۹۸ در نشستی که دو هیئت سوریه و ترکیه در شهر آدانا داشتند، توافقنامه‌ای میان دو طرف برای همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم به امضا رسید.

در نشست یاد شده آنکارا بر خواسته‌هایش جهت پایان یافتن تنش موجود در روابط خود با دمشق تاکید کرده و در مورد واکنش خود به عدم پایبندی دمشق به تعهداتش هشدار داد.

اجرای توافقنامه آدانا به چه معناست؟

۱. اینکه بر اساس ضمیمه شماره چهار توافقنامه آدانا، به آنکارا این حق داده شود که اعضای حزب کارگران کردستان را تا عمق پنج کیلومتری شمال سوریه تحت تعقیب قرار دهد.

۲. دمشق طبق ضمیمه شماره سه این توافقنامه از هر گونه درخواست حقوق خود در تیپ اسکندرون که ترکیه آن را در سال ۱۹۳۹ به خاک خود ملحق کرده، منصرف شود.

۳. بر اساس متن توافقنامه، حزب کارگران کردستان به ریاست عبدالله اوجالان که از سال ۱۹۹۹ در ترکیه بازداشت شده، گروهی تروریستی محسوب شود.

۴. بر اساس این توافقنامه آنکارا یگان‌های مدافع خلق کرد را با توجه به اینکه آنها چتر حمایتی سوری حزب کارگران هستند، گروهی تروریستی می‌داند.

۵. در مقابل اجرای توافقنامه به معنای به رسمیت شناخته شدن مشروعیت دولت سوریه از سوی آنکاراست، زیرا اجرای این توافقنامه نیازمند اقدامات بسیاری از جمله  تشکیل یک کمیته مشترک و راه‌اندازی یک خط تماس است.

۶. همچنین اجرای این توافقنامه به معانی آغاز رایزنی‌های سیاسی مستقیم به جای رایزنی‌های غیرمستقیمی است که مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه به آنها اعتراف کرد و از طریق روسیه انجام می‌شوند.

۷. همچنین این اقدام به منزله فعالیت دوباره سفارت ترکیه در دمشق و سفارت سوریه در آنکارا است، با توجه به اینکه دمشق یک کنسولگری در شهر استانبول دارد اما اجرای توافقنامه نیازمند انتصاب یک افسر ارتباط امنیتی در هر سفارتخانه‌ای است.

۸. علاوه بر اینها، توافقنامه یاد شده به معنای استقرار نیروهای دولت سوریه در مرزها و به رسمیت شناختن مرزهای موجود است، گروه‌های مخالف افراطی کنترل مرزها از منطقه «سپر فرات» در جرابلس تا باب الهوی در ادلب و مرزهای لاذقیه در دریای مدیترانه را در دست دارند، این در حالیست که نیروهای سوریه دموکراتیک که شامل یگان‌های مدافع خلق کرد می‌شوند، بر مرزها از جرابلس در شمال حلب تا فش خابور در نزدیکی مرزهای عراق در شرق سوریه کنترل دارند.

۹. این توافقنامه به جای یادداشت تفاهم ترکیه-آمریکا درباره عمق ۳۲ کیلومتری منطقه حائل در شمال شرق سوریه پیشنهاد شد چرا که با این توافقنامه نیروهای ترکیه‌ای اجازه نفوذ تا عمق تنها پنج کیلومتر را می‌یابند.

۱۰. با اجرای این توافقنامه یگان‌های مدافع خلق کرد از موضع درگیری با دمشق دور شده و روند مذاکرات جاری متوقف و طرح دولت خودگردان کردها که آمریکایی‌ها و ائتلاف ضد داعش از ایجاد آن در شرق رودخانه فرات حمایت می‌کردند، نابود می‌شود.

در توافقنامه ۱۹۹۸ درخواست‌های ترکیه آمده که به این مضمون هستند:

- با توجه به این واقعیت که روابط ترکیه-سوریه پیش از این به دلیل حمایت سوریه از «تروریسم» آسیب جدی دیده ما از سوریه می‌خواهیم رسما تعهدات خود را بپذیرد و از موضعگیری‌های سابق خود در این مورد دست بردارد. این تعهدات باید شامل تعهدی رسمی نسبت به حمایت نکردن از “تروریست‌ها” و پناه دادن و اعطای کمک مالی باشد. همچنین سوریه باید مجرمان حزب کارگران کردستان از جمله عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان را محاکمه کرده و به ترکیه تحویل بدهد. (پیش از این دمشق اوجالان را به ترکیه تبعید کرده بود و مسؤولان آنکارا نیز به مسکو اطلاع دادند که او وارد خاک این کشور شده است).

- در این چارچوب سوریه نباید به اردوگاه‌های آموزش «تروریست»ها اجازه فعالیت در مناطق تحت کنترل‌شان را بدهد و سلاح و تجهیزات لجستیک، مدارک شناسایی جعلی در اختیار حزب کارگران کردستان قرار ندهد، به «تروریست‌»ها برای ورود قانونی و نفوذ به ترکیه کمک نکند، اجازه فعالیت‌های تبلیغاتی سازمان تروریستی یعنی حزب کارگران کردستان را نداده و به اعضای این حزب اجازه ندهد پایگاه‌هایی را در خاک سوریه ایجاد و راه‌اندازی کنند، به عبور تروریست‌ها از کشورهای سوم به مقصد شمال عراق و ترکیه سهولت نبخشد.

- سوریه در تمامی فعالیت‌هایی که با هدف مبارزه با تروریسم انجام می‌شوند، همکاری کند.

- دمشق از تحریک دیگر کشورهای عضو اتحادیه  عرب علیه ترکیه خودداری کند.

- با توجه به آنچه در گذشته رخ داده، اگر سوریه فورا این اقدامات خود را متوقف نکند، ترکیه برای خود حق دفاع از خود و نیز تلافی خسارات مادی و تلفات انسانی قایل است. در واقع این پیشنهادات در تاریخ ۲۳ ژانویه ۱۹۹۶ از طریق کانال‌های دیپلماتیک به دمشق ابلاغ شدند اما هشدارهای ما از طرف کسی جدی گرفته نشدند.