ترامپ در دیدار با خبرنگاران در کاخ سفید از عملیات عربستان برای کشتن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی انتقاد کرد و گفت که رفتار ریاض در ماجرای خاشقجی بدترین سرپوش‌گذاری در تاریخ بود.

به گزارش رویترز، ترامپ تصریح کرده است، هرگز نمی‌بایست چنین اتفاقی روی می‌داد.

رئیس‌جمهور آمریکا افزود که هر کسی این توطئه را ترتیب داده، در مخمصه بدی است.

به فاصله کوتاهی پس از او، مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا گفت که کشورش مسببان را مجازات خواهد کرد و افزود که ویزای ۲۱ مظنون شناسایی شده لغو می‌شود.

آمریکا برای اتخاذ موضعی سرسختانه تر علیه عربستان سعودی تحت فشار بوده است.

ترامپ تصریح کرد: نقشه اولیه آنها خیلی بد بود، به بدی اجرا شد و در تاریخ سرپوش‌گذاری، این بدترین نمونه بود.

او تصریح کرد: به نظرم هرکسی این ایده را مطرح کرد، به مخمصه بدی افتاده است و باید هم افتاده باشد.

حکومت عربستان روایات متناقضی از سرنوشت جمال خاشقجی که مقیم آمریکا بود و برای صفحه دیدگاه‌های روزنامه واشنگتن پست قلم می‌زد، ارائه کرده است.

ریاض بعد از مدتی پافشاری بر این ادعا که او زنده است، اکنون می گوید که این شهروند ۵۹ ساله در یک عملیات خودسرانه در کنسولگری این کشور در استانبول به قتل رسید.

رجیب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پیش‌تر در جمع نمایندگان پارلمانی حزب حاکم گفت که قتل جمال خاشقجی چندین روز پیش از اجرا برنامه ریزی شده بود؛ یعنی در روز ۲۸ سپتامبر که او از کنسولگری وقت گرفت.

او گفت که ترکیه شواهدی قوی از قتل وحشیانه خاشقجی در یک اقدام برنامه‌ریزی شده در روز دوم اکتبر در کنسولگری عربستان دارد. اردوغان همچنین خواستار محاکمه مظنونان در استانبول شد.

رئیس‌جمهور آمریکا  به اظهارات همتای ترک خود درباره پرونده قتل جمال خاشقجی هم واکنش نشان داد و گفت که اردوغان در سخنانش خطاب به عربستان «تا اندازه‌ای ‌خشن» بوده است.

ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا اظهارات رئیس‌جمهوری ترکیه را باور می‌کند، گفت: من باید اول حقایق را ببینم.

رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در اولین اعتراف به نقش عربستان در حمایت از منافع اسرائیل گفت: مقامات سعودی آمریکا را در حمایت از اسرائیل یاری کردند. عربستان هم‌پیمان بزرگی برای ما و یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران است که با سرمایه‌گذاری صدها میلیارد دلاری باعث ایجاد هزاران فرصت شغلی می‌شود.عربستان هم‌پیمان بسیار خوبی برای ما بوده و ما را بسیار در زمینه اسرائیل یاری کرده و تامین‌های مالی بسیاری داشته‌اند.

ترامپ همچنین خاورمیانه را بخشی بسیار دشوار و خطرناک از جهان خواند.

بسیاری از رهبران جهان قتل این روزنامه نگار برجسته را محکوم کرده و خواستار تحقیقات کامل شده‌اند. هرچند ترامپ بر انتقاد از مقام های سعودی افزوده اما همچنین بر اهمیت عربستان به عنوان متحد آمریکا تاکید کرده است.

جمال خاشقجی سردبیر پیشین روزنامه دولتی الوطن در عربستان و مشاور شاهزاده ترکی الفیصل سفیر سابق سعودی در واشنگتن بود که پس از تعیین محمد بن سلمان به ولیعهدی، خاک کشورش را ترک کرد.

این روزنامه‌نگار  ۵۹ ساله  منتقد هیات حاکمه سعودی، یک سال و نیم پیش و پس از انتخاب بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان، این کشور را ترک کرد و به آمریکا رفت.

وی در سلسه مقالات خود در روزنامه واشنگتن پست از سیاست‌های عربستان در خصوص بحران قطر، قطع روابط با کانادا، جنگ علیه یمن و برخورد هیات حاکم با رسانه‌ها و فعالان مدنی به ویژه مدافعان حقوق بشر انتقاد می‌کرد.

خاشچقی نخستین‌بار روز  ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸ به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه می‌‌کند. به او می‌گویند روز سه‌شنبه (دوم اکتبر) دوباره مراجعه کند. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی عملی برای از بین بردن او در فاصله همین چهار روز صورت گرفته باشد.

در پی ناپدید شدن و  سپس انتشار خبر قتل خاشقچی در کنسولگری ریاض در استانبول، حکومت عربستان هدف انتقادات وسیع و تند محافل بین‌المللی قرار گرفت. ۱۸ روز پس از ناپدید شدن خاشقچی عربستان به کشته‌شدن او در کنسولگری ریاض در استانبول اعتراف کرد اما مدعی شد او در جریان یک «درگیری فیزیکی» کشته شده است.

آمریکا شماری از مقامات سعودی را تحریم کرد

آمریکا شماری از مقامات سعودی را در ارتباط با قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی، مشمول تحریم قرار داده است.

مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، اعلام داشته است که ایالات متحده گام‌هایی را برای مجازات افراد مظنون به ارتباط با مرگ جمال خاشقجی برداشته که از جمله شامل لغو ویزای ورود به آمریکاست.

وی به خبرنگاران گفت: «در ارتباط با مرگ آقای خاشقجی، ما دست کم تعدادی از افراد مسئول از جمله آنهایی را که در سرویس‌های اطلاعاتی، دربار سلطنتی، وزارت خارجه و سایر وزارتخانه‌های سعودی شاغل هستند شناسایی کرده‌ایم.» وزیر خارجه آمریکا افزود «ما اقدامات مناسبی را اتخاذ کرده‌ایم که از جمله شامل لغو ویزا، ثبت نام این افراد در فهرست اشخاص تحت نظر برای ویزای ورود و سایر تدابیر است.»

مایک پومپئو همچنین گفت که وزارت خارجه مشغول بررسی امکان به اجرا گذاشتن تحریم‌های مرتبط با قانون «ماگنیتسکی» است. این قانون برای تحریم مرتکبین نقض فاحش حقوق بشر در سراسر دنیا تصویب شده و سنای آمریکا از دولت خواسته است اجرای آن علیه مقامات سعودی مسئول قتل جمال خاشقجی را مورد توجه قرار دهد.

وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد که مجازات‌های بیشتری ممکن است در راه باشد و گفت: «این مجازات‌ها به معنی حرف آخر آمریکا در این مورد نیست، ما به بررسی اقدامات بیشتری برای تنبیه مسئولین این قتل ادامه خواهیم داد و تصریح می‌کنیم که ایالات متحده اینگونه توسل به خشونت و اجرای عملیات بیرحمانه برای خاموش کردن آقای خاشقجی، که یک روزنامه‌نگار بود را تحمل نمی‌کند.»

وی در مورد تعداد افراد مشمول تحریم ورود به آمریکا و اسامی و سمت‌های آنان توضیح بیشتری نداد و تنها تاکید کرد که «این آخرین اقدامی نیست که ما در این زمینه صورت می‌دهیم.» روز دوشنبه، رئیس سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا - سیا - به ترکیه رفت و گفته شده است که هدف از این سفر، کسب اطلاعات بیشتر در مورد ماجرای قتل خاشقجی بوده است.

کوتاه مدتی پیش از اظهارات آقای پومپئو، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری، با تشدید انتقاد از نحوه برخورد دولت عربستان با موضوع قتل جمال خاشقجی، توضیحات آن کشور در این زمینه را به منزله سرپوش گذاشتن بر واقعیات توصیف کرد.

هدر ناوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته روادید ۲۱ تبعه سعودی لغو شده یا ورود آنها به خاک آمریکا ممنوع می‌شود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی آمریکا تصریح کرد که اغلب این افراد روادید آمریکا داشته‌اند.

منابع گزارش: بی بی سی، ایسنا

***

اردوغان دیروز چه گفت؟

* جمال خاشقجی، ۲۸ سپتامبر، روز جمعه ساعت ده دقیقه به ۱۲ ظهر برای انجام کارهای ازدواجش وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد. بعد از خروج او به تیمی که مسئول قتل وی هستند، اطلاع داده می‌شود. حتی به برخی از کارکنان کنسولگری گفته می‌شود که به کشورشان بازگردند تا مقدمات را انجام دهند.

* خاشقجی سپس در روز واقعه (دوم اکتبر) وارد کنسولگری کشورش در استانبول شد در حالی که تیمی که برای بازجویی از او آماده شده بود، منتظر او بودند. در یکم ماه اکتبر ساعت ۱۶ و سی دقیقه در روز دوشنبه یک تیم سه نفره وارد استانبول می‌شود. در دوم اکتبر هم ۹ نفر دیگر وارد استانبول می‌شوند و در کل ۱۵ نفر از ساعت ۹ و پنجاه تا ساعت ۱۱ صبح روز دوم اکتبر به صورت جداگانه وارد کنسولگری عربستان می‌شوند و سپس سیستم دوربین‌های کنسولگری قطع می‌شود.

* خاشقجی به همراه نامزدش ساعت یک و هشت دقیقه ظهر به کنسولگری می‌روند و بعد از حدود یک ساعت هر گونه ارتباط و اطلاع از او قطع می‌شود. در ساعت ۱۷ و پنجاه دقیقه نامزد وی مفقود شدن خاشقجی را اعلام می‌کند.

* پس از این مساله تیم تحقیقات ترکیه وارد پرونده شده و مشخص شد که خاشقجی پس از ورود به کنسولگری از آن محل دیپلماتیک خارج نشده است. بنا بر معاهده وین ما حق بازجویی از کارکنان دیپلماتیک را نداشتیم و به همین دلیل دادستان را موظف به انجام تحقیقات کردیم. در تحقیقات انجام شده مشخص شد که یک تیم ۱۵ نفره از ماموران اطلاعاتی، پزشکی قانونی و افراد دیگر با استفاده از هواپیمای خصوصی و پرواز عادی وارد ترکیه شده‌اند و بعد از آن نیز فردی شبیه به جمال خاشقجی وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد.

* تیم سعودی چند روز قبل از روزی که خاشقجی کشته شد برای این سناریو طرح ریزی کرده بود اما تا آن لحظه عربستان درباره روشن شدن واقعیت حادثه با بازرسان ترکیه همکاری نمی‌کرد، یعنی عربستان تا روز چهارم اکتبر کاملا جنایت قتل خاشقجی در کنسولگری را انکار می‌کرد.

* عربستان با همین رویه اجازه تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان را نمی‌داد اما بر اساس اینکه جنایت در استانبول انجام شده بود ما در جایگاه مسئول قرار داشته و باید پاسخگو می‌بودیم لذا من با ملک سلمان پادشاه عربستان تماس گرفتم و شواهد اولیه و اطلاعات ترکیه را به او دادم.

* در این تماس توافق کردیم تیم مشترکی برای تحقیقات شکل گیرد. قبل از آمدن این تیم کنسول عربستان اجازه تفتیش را نمی‌داد اما بعد تماس با ملک سلمان این کنسول عزل شد و به ریاض بازگشت. به این ترتیب زمینه برای تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان مهیا شد.

* مشخص است که در کنسولگری درگیری روی داده و به این حادثه ختم شده است. دوباره با سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان تماس گرفتم و او به من گفت ۱۸ نفر در این باره در عربستان دستگیر شده‌اند. وقتی لیست را به ما دادند دیدم ۱۵ نفر از این لیست همانهایی هستند که وارد ترکیه شده بودند و سه نفر نیز از کارکنان خود کنسولگری در استانبول بودند و این نشان می‌دهد که جنایت رخ داده و آنها خود نیز پذیرفته‌اند.

* پس از آن با رئیس جمهوری آمریکا تلفنی صحبت کردم و دو طرف تاکید کردیم که تحقیقات کامل باید انجام شود و حقیقت آنچه که رخ داده باید مشخص شود.

* ترکیه بر اساس قوانین بین‌الملل هر آنچه که نیاز باشد را انجام می‌دهد و تاکنون نیز انجام داده است. ما هدف حملاتی از بیرون قرار گرفتیم که می‌دانیم از سوی چه کسانی است. اما این باعث نمی‌شود که از مسئولیت‌های بین‌المللی کوتاه بیاییم و کرامت خود را زیرپا بگذاریم.

* جنایت در کنسولگری عربستان رخ داده و درست است که بر اساس قوانین بین‌الملل این مقر دیپلماتیک بخشی از خاک عربستان محسوب می‌شود اما فراموش نکنید که کنسولگری در خاک ترکیه قرار دارد و قوانین بین‌المللی اجازه نمی‌دهد که چنین جنایت وحشیانه‌ای در یک مکان دیپلماتیک انجام شود و تحت مصونیت سیاسی قرار گیرد.

* سوای از این خاشقجی یک روزنامه‌نگار و یک چهره مشهور جهانی است که خبر قتل او در جهان دنبال می‌شود و ترکیه هم این قضیه را از بعد انسانی و وجدانی هم پیگیری می‌کند. او به شکلی وحشیانه کشته شد و آسیبی جدی به وجدان بشری زد.

* عربستان اقدام بسیار مهمی انجام داد که وقوع قتل را پذیرفت و الان ما منتظر هستیم که از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند. این جنایت یک اقدام برنامه‌ریزی نشده نبود و مشخص است که برای آن هماهنگی و برنامه وجود داشت.

* چرا باید این ۱۵ نفر در همان روز قتل خاشقجی به ترکیه می‌آمدند؟ از چه کسی دستور گرفته بودند؟ چه بر سر جسد خاشقجی آمده است؟ آنها می‌گویند جسد او را به یک همدست محلی داده‌اند. آن همدست محلی کیست؟

* ما براساس معاهده وین، قوانین بین‌المللی به تحقیقات ادامه خواهیم داد و هیچکس نمی‌تواند ما را از ادامه تحقیقات باز دارد. مقامات عربستان تنها به مقصر نشان دادن تعدادی از شخصیت‌های امنیتی و اطلاعاتی کشور اکتفا کرده که نمی‌تواند پاسخگوی ما و جامعه جهانی باشد.

* وجدان انسانی باید درباره روشن شدن تمام ابهامات این پرونده مطمئن شود. لذا من تشکیل تیم تحقیقاتی بی‌طرف، واقع‌گرایانه و مبتنی بر کشف عدالت را پیشنهاد می‌کنم که هیچ یک از کسانی که ارتباطی با این قتل دارند، نباید در تیم تحقیقاتی حضور داشته باشند.

* در نظر بگیرید که این یک قتل سیاسی بود و عاملان آن در کشورهای مختلف اگر وجود دارند باید مورد بازجویی قرار گیرند. برکنار کردن و سرزنش برخی مسئولان اطلاعاتی، ما و جامعه جهانی را قانع نمی‌کند. لذا عربستان باید بر اساس شریعت اسلام و قانون این کشور و نیز قوانین بین‌المللی جزئیات بیشتری را در این خصوص بیان کرده و عاملان این جنایت را مجازات کند. این جرمی است که در ترکیه صورت گرفته و برای ما قابل چشم پوشی نیست.

* به پادشاه عربستان و خادم حرمین شریفین پیشنهاد می‌کنم این ۱۸ فرد بازداشت شده را در استانبول محاکمه کند. ما به همکاری عربستان درخصوص پرونده خاشقجی اطمینان داریم. من شخصا هیچ تردیدی درباره حسن نیت ملک سلمان ندارم. می‌خواهیم روشن شود از بین این ۱۸ فرد بازداشت شده چرا ۱۵ نفر معرفی و شناسایی شده‌اند؟