ارتش آمریکا در پایگاه هوایی دمشق مستقر می‌شود

سلیمان الخالدی، تیمور ازهری و فراس دلاتی / خبرگزاری رویترز / ۶ نوامبر ۲۰۲۵

شش منبع آگاه به رویترز گفته‌اند ایالات متحده در حال آماده‌سازی برای حضور نظامی در یک پایگاه هوایی در دمشق است؛ اقدامی که با هدف تسهیل توافق امنیتی در حال شکل‌گیری میان سوریه و اسرائیل صورت می‌گیرد، توافقی که واشنگتن در حال میانجی‌گری آن است.

بر اساس این گزارش، طرح آمریکا برای استقرار در پایتخت سوریه – که پیش‌تر گزارش نشده بود – نشانه‌ای از تغییر راهبردی سوریه به‌سوی همسویی با ایالات متحده پس از سقوط «بشار الاسد» رهبر پیشین و متحد دیرینه ایران در سال گذشته است.

این پایگاه در دروازه ورودی مناطقی از جنوب سوریه قرار دارد که انتظار می‌رود در چارچوب یک توافق عدم تجاوز میان اسرائیل و سوریه، به منطقه‌ای غیرنظامی تبدیل شوند. این توافق با میانجی‌گری دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در حال پیشرفت است.

دیدار قریب‌الوقوع ترامپ با رئیس‌جمهور سوریه

دونالد ترامپ قرار است روز دوشنبه با «احمد الشرع» رئیس‌جمهور سوریه در کاخ سفید دیدار کند؛ نخستین دیدار رسمی یک رئیس دولت سوریه از ایالات متحده.

شش منبع آگاه به رویترز – از جمله دو مقام غربی و یک مقام وزارت دفاع سوریه – تأیید کرده‌اند که آمریکا قصد دارد از این پایگاه برای نظارت بر توافق احتمالی میان اسرائیل و سوریه استفاده کند.

پنتاگون و وزارت خارجه سوریه به درخواست‌های رویترز برای اظهارنظر درباره این طرح پاسخ فوری نداده‌اند. همچنین دفتر ریاست‌جمهوری و وزارت دفاع سوریه نیز به پرسش‌های ارسال‌شده از طریق وزارت اطلاع‌رسانی واکنشی نشان نداده‌اند.

یک مقام دولت آمریکا گفت: «ما به‌طور مداوم موضع و حضور خود در سوریه را ارزیابی می‌کنیم تا به‌طور مؤثر با داعش (دولت اسلامی) مقابله کنیم، اما درباره مکان‌ها یا احتمال استقرار نیروها در نقاط خاص اظهارنظر نمی‌کنیم.»

این مقام که نخواست نام پایگاه و محل دقیق آن فاش شود، از رویترز خواست برای حفظ امنیت عملیاتی از ذکر جزئیات خودداری کند و رویترز نیز با این درخواست موافقت کرده است.

آماده‌سازی‌ها در پایگاه

یک مقام نظامی غربی گفت پنتاگون طی دو ماه گذشته روند اجرای طرح را تسریع کرده و چندین مأموریت شناسایی به پایگاه انجام داده است. به گفته او، این مأموریت‌ها نشان داده‌اند که باند طولانی پایگاه برای استفاده فوری آماده است.

دو منبع نظامی سوری اعلام کردند که مذاکرات فنی میان دو طرف بر سر استفاده از این پایگاه برای عملیات لجستیکی، شناسایی، سوخت‌گیری و مأموریت‌های بشردوستانه متمرکز بوده است و سوریه حاکمیت کامل خود بر این تأسیسات را حفظ خواهد کرد.

یکی از مقامات دفاعی سوری گفت هواپیماهای ترابری نظامی آمریکایی از نوع C-130 برای بررسی وضعیت باند فرود در این پایگاه فرود آمده‌اند. یک نگهبان امنیتی در یکی از ورودی‌های پایگاه نیز به رویترز گفته است که «هواپیماهای آمریکایی برای انجام آزمایش‌ها» در آنجا فرود می‌آیند.

زمان دقیق اعزام نیروهای نظامی آمریکا به این پایگاه هنوز مشخص نیست.

حضور مشترک سوری–آمریکایی

طرح جدید آمریکا شباهت زیادی به دو حضور نظامی تازه این کشور در منطقه دارد که برای نظارت بر توافق‌های آتش‌بس برقرار شده‌اند: یکی در لبنان که بر آتش‌بس سال گذشته میان حزب‌الله و اسرائیل نظارت دارد، و دیگری در اسرائیل که مأمور نظارت بر آتش‌بس دوران ترامپ میان گروه فلسطینی حماس و اسرائیل است.

ایالات متحده هم‌اکنون نیروهایی در شمال‌شرق سوریه دارد که بخشی از تلاش ده‌ساله برای حمایت از نیروهای کرد در جنگ با داعش محسوب می‌شود. پنتاگون در آوریل اعلام کرد که تعداد این نیروها را به نصف، یعنی حدود ۱۰۰۰ نفر، کاهش خواهد داد.

«الشرع» گفته است هرگونه حضور نیروهای آمریکایی باید با توافق دولت جدید سوریه صورت گیرد. به گفته مقامات آمریکایی و سوری، سوریه به‌زودی به ائتلاف جهانی ضد داعش به رهبری آمریکا خواهد پیوست.

یک منبع مطلع از مذاکرات مربوط به پایگاه گفت این موضوع در جریان سفر دریابان «برَد کوپر» فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) به دمشق در ۱۲ سپتامبر مطرح شد.

بیانیه سنتکام در آن زمان اعلام کرده بود که کوپر و «توماس باراک» نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، با الشرع دیدار کرده و از او به خاطر همکاری در مبارزه با داعش در سوریه تشکر کرده‌اند؛ همکاری‌ای که به گفته بیانیه، می‌تواند به تحقق «چشم‌انداز ترامپ برای خاورمیانه‌ای آباد و سوریه‌ای باثبات و در صلح با خود و همسایگانش» کمک کند. در این بیانیه اشاره‌ای به اسرائیل نشده بود.

ایالات متحده ماه‌هاست برای دستیابی به یک پیمان امنیتی میان اسرائیل و سوریه – دو دشمن دیرینه – تلاش می‌کند. واشنگتن امیدوار بود این توافق را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر اعلام کند، اما مذاکرات در لحظات پایانی با مانع مواجه شد.

یک منبع سوری آگاه به روند مذاکرات به رویترز گفت واشنگتن در حال اعمال فشار بر دمشق است تا این توافق پیش از پایان سال جاری، و احتمالاً پیش از سفر الشرع به واشنگتن، نهایی شود.