آغاز خروج نیروهای پ‌ک‌ک از داخل مرزهای ترکیه

گروه شبه‌نظامی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) روز یکشنبه اعلام کرد که در چارچوب روند خلع سلاح که با هماهنگی دولت ترکیه در حال انجام است، نیروهای خود را از خاک ترکیه خارج می‌کند. این گروه همچنین از دولت آنکارا خواست تا اقدامات لازم برای ورود پ.ک.ک به عرصه سیاسی را آغاز کند.

پ.ک.ک که از سال ۱۹۸۴ علیه دولت ترکیه مبارزه مسلحانه کرده، در ماه مه به دنبال فراخوان رهبر زندانی‌اش عبدالله اوجالان برای پایان دادن به مبارزه مسلحانه، تصمیم گرفت سلاح‌های خود را زمین بگذارد و گروه را منحل کند. این درگیری‌ها تاکنون بیش از ۴۰ هزار قربانی برجای گذاشته است.

در ماه ژوئیه، این گروه که در ترکیه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود، در اقدامی نمادین و به نشانه حسن نیت، بخشی از سلاح‌های خود را سوزاند.

در بیانیه‌ای که روز یکشنبه ۲۶ اکتبر ۲۰۲۵، در جریان مراسمی در کوه‌های قندیل – مقر اصلی این گروه در شمال عراق – قرائت شد، پ.ک.ک اعلام کرد که تصمیم گرفته تمامی نیروهای خود را از ترکیه خارج کند تا زمینه‌ای برای «زندگی آزاد، دموکراتیک و برادرانه» فراهم شود.

در این بیانیه آمده است که این اقدام نشان‌دهنده تعهد گروه به روند خلع سلاح و ادغام سیاسی است و دولت ترکیه اکنون باید با تصویب قوانین مربوط به ادغام، مسیر ورود پ.ک.ک به «سیاست دموکراتیک» را هموار سازد.

در حالی که یکی از مقامات ارشد این بیانیه را در مراسم قرائت می‌کرد، حدود تعدادی از نیروهای پ.ک.ک در حالت صف ایستاده بودند و تصویر بزرگی از عبدالله اوجالان در پس‌زمینه دیده می‌شد.

زاگرس هیوا، سخنگوی پ.ک.ک، در گفت‌وگو با رویترز از قندیل گفت: «ما در مسیر اجرای پروژه صلح رهبر اوجالان هستیم. بنابراین طرف مقابل، یعنی ترکیه، باید تغییرات سیاسی لازم را انجام دهد و محیط مناسبی برای اجرای این پروژه فراهم کند.»

عمر چلیک، سخنگوی حزب عدالت و توسعه (آک‌پارتی) به رهبری رئیس‌جمهور رجب طیب اردوغان، در شبکه اجتماعی ایکس (X) نوشت که تصمیم پ.ک.ک برای خروج از ترکیه، نتیجه‌ای ملموس از هدف دولت برای «ترکیه‌ای عاری از ترور» است و به شکل‌گیری «چارچوب مثبت» کمک خواهد کرد که قرار است از سوی کمیسیون پارلمانی برای بخش حقوقی این روند تدوین شود.

تغییر اهداف پ.ک.ک

پ.ک.ک در سال‌های اخیر پس از عقب‌نشینی از مرزهای جنوب شرقی ترکیه، در شمال عراق مستقر شده است. ارتش ترکیه به طور منظم پایگاه‌های پ.ک.ک در این منطقه را هدف حملات هوایی قرار می‌دهد و چندین پایگاه نظامی در آنجا ایجاد کرده است.

اهداف پ.ک.ک در طول زمان از تشکیل یک کشور مستقل به مطالبه حقوق بیشتر برای کردها و خودمختاری محدود در مناطق کردنشین جنوب شرقی ترکیه تغییر یافته است.

ترکیه می‌گوید از حقوق کردها حمایت می‌کند اما اجازه اقدامات تجزیه‌طلبانه را نخواهد داد.

پایان درگیری میان ترکیه – عضو ناتو – و پ.ک.ک می‌تواند پیامدهایی در سراسر منطقه داشته باشد، از جمله در سوریه همسایه، جایی که ایالات متحده با نیروهای کرد سوریه متحد است؛ نیروهایی که آنکارا آن‌ها را شاخه‌ای از پ.ک.ک می‌داند.

متن بیانیه پ‌ک‌ک

متن به زبان ترکی این بیانیه توسط صبری اوک، عضو شورای اجرایی کنفدرالیسم جوامع کوردستان ‌(KCK) و نسخه کُردی آن توسط وژین درسیم عضو فرماندهی منطقه سرحد، قرائت شد.

‌«برای مطبوعات و افکار عمومی

جنگ و درگیری‌هایی که در خاورمیانه رخ می‌دهند، بخاطر اینکه به شیوه‌ای جدی آینده کُردها و ترکیه را تهدید می‌کرد؛ روندی که سال قبل با بیانیه‌های رئیس‌جمهور، رئیس کل MHP، دولت باغچه‌لی و عبدالله اوجالان آغاز شد و در روز ۲۷ فوریه ۲۰۲۵ با فراخوان ‌«صلح و جامعه دموکراتیک» به یک هویت دست‌ پیدا کرد، از مرحله‌ای بسیار مهم و سرنوشت‌سازی می‌گذرد.

طی ۸ ماه گذشته ما به‌مثابه طرف‌ کرد، بر اساس فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک گام‌های بزرگی که در سطح تاریخی مهم هستند، برداشتیم. برای ایجاد محیط آرام و راحت گفت‌وگو، ما سریعا پس از فراخوان روز ۱ مارس، آتش‌بس اعلام کردیم. بر اساس روش‌های مناسب و هدایت عبدالله اوجالان در تاریخ ۵-۷ می ما ۱۲مین کنگره PKK را برگزار کردیم، ما تصمیم به پایان رساندن موجودیت سازمانی PKK و به پایان رساندن استراتژی جنگ مسلحانه را گرفتیم و در آن تصمیمات نیز این مورد را بیان کردیم‌؛ این موارد فقط به‌صورتی مستقیم با مدیریت عبدالله اوجالان می‌توانند عملی شوند. پس از دو ماه، در روز ۱۱ جولای نیز بر اساس فراخون ویدئویی عبدالله اوجالان، گروه صلح و جامعه دموکراتیک که متشکل از ۳۰ نفر بود با مدیریت بسه هوزات رئیس‌مشترک شورای اجرایی KCK، برای تصمیم به‌ پایان رساندن مبارزه مسلحانه، طی مراسمی سلاح‌های خود را آتش زدند و اینگونه در عمل نیز موضع مُصَمم و شفاف ما را نشان دادند.

به پیشاهنگی عبدالله اوجالان و PKK این گام‌های تاریخی از سوی طرف کُرد برداشته شد، به‌صورتی عمیق بر محیط سیاسی و اجتماعی ترکیه تاثیر گذاشت. بر اساس صلح و دموکراتیزاسیون، روح و اراده‌ای نو را با خود به منصه ظهور رساند. برای صلح، دمکراسی و آزادی، این موضع جسورانه و ایثارگرانه کُردها در ترکیه و خارج از آن در برنامه‌ای کلی همیشه با تحسین از آن استقبال شد.

علیرغم تمام برخوردهای ناکافی که صورت می‌گیرند، عبدالله اوجالان و PKK، برای برطرف کردن تهدیدی که هر چه می‌گذرد علیه ترکیه و کردها سنگین‌تر می‌شود و برای ایجاد پایه‌های آینده صدها سال حیات آزاد، دموکراتیک و خواهری و برادری، با هدف اینکه روند صلح و جامعه دموکراتیک را به مرحله دوم برساند، کوشش می‌کند تا گام‌های عملی جدید و راهگشا را بردارد. بر همین اساس، بر بنیاد تصمیمات ۱۲مین کنگره که برنامه دارد ما تمام نیروهای خود را از داخل مرزهای ترکیه در مناطقی که ریسک درگیری وجود دارد و راه را برای اخلالگری بالقوه می‌گشاید، برای اجرایی کردن عقب‌نشینی نیروها به مناطق حفاظتی مدیا، بر اساس تایید عبدالله اوجالان را عملی می‌کنیم. بخشی از گروه‌هایی که به منطقه حفاظتی مدیا رسیدند اکنون در اینجا هستند و خود در این بیانیه مشارکت می‌کنند. همچنین در مناطق مرزی نیز در جاهایی که ریسک درگیری در آن وجود دارد و مواضعی که راه را برای اخلالگری بالقوه می‌گشاید نیز تدابیر اصلاحاتی به‌مانند این امر اتخاذ خواهند شد.

بی‌گمان این گام‌هایی که برداشته می‌شوند، سطح تاثیرگذاری‌اش را در عمل نشان خواهد داد. این گام‌های عملی بار دیگر عمل به تصمیمات ۱۲ کنگره PKK و موضع مصمم و شفاف ما را نشان می‌دهد.

بسیار مبرهن است که ما پایبند به تصمیمات ۱۲مین کنگره هستیم و در عمل به آن مصمم می‌باشیم. اما برای اینکه این موارد عملی شوند نیز دوباره بر اساس تصمیمات ۱۲مین کنگره PKK، برخوردهای سیاسی و حقوقی که روند آن را الزامی می‌بیند باید بدون تاخیر اتخاذ شوند. در این چارچوب، حقوق گذار و انتقالی ویژه برای PKK باید اساس گرفته شود، برای اینکه در سیاست دموکراتیک مشارکت کند باید قوانین انتگراسیون دموکراتیک و آزادی لازمه، بدون تاخیر اتخاذ شوند.

به‌مثابه آخرین فراخوان‌ ما، که به‌ویژه‌ برای زنان، جوانان و تمام مردم‌مان می‌باشد. روند چنین روندی نیست که از عده‌ای برخی موارد را انتظار و امید داشته باشید، روند چنان روندی است که با مبارزه سازماندهی‌شده، حیات آزاد و دموکراتیک را بنا کرد و بدست آورد. در این صورت هر کسی که خود را در میان این حیات می‌بیند، برای پیروزی ‌«روند صلح و جامعه دموکراتیک» لازم است در سطح بسیج عمومی مبارزه کند.

مانیفست صلح و جامعه دموکراتیک یقینا پیروز خواهد شد!

۲۶ اکتبر ۲۰۲۵
مدیریت جنبش‌.‌»

منابع: خبرگزاری رویترز، خبرگزاری فیرات (وابسته به پ‌ک‌ک)