امید آمریکا برای توقف جنگ و آزادی گروگان‌ها

جاسپر وارد، نضال المغربی و الکساندر کورن‌ول / خبرگزاری رویترز

مقام‌های جنبش حماس روز یکشنبه وارد مصر شدند تا در مذاکراتی با اسرائیل شرکت کنند؛ مذاکراتی که ایالات متحده امیدوار است به توقف درگیری‌ها و آزادی گروگان‌ها در نوار غزه منجر شود. وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که روزهای پیش‌رو در این زمینه بسیار سرنوشت‌ساز خواهند بود.

هیات مذاکره‌کننده اسرائیل به ریاست وزیر امور راهبردی، ران درمر، قرار است روز دوشنبه برای گفت‌وگو درباره آزادی گروگان‌ها به شهر ساحلی شرم‌الشیخ در دریای سرخ سفر کند. این مذاکرات بخشی از طرح رئیس‌جمهور دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ تقریباً دو ساله در غزه است.

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز یکشنبه در گفت‌وگو با برنامه «دیدار با رسانه‌ها» شبکه ان‌بی‌سی درباره آزادی ۴۸ گروگان باقی‌مانده در غزه — که گفته می‌شود ۲۰ نفر از آنان زنده هستند — اظهار داشت: «خیلی زود مشخص خواهد شد که آیا حماس در این زمینه جدی است یا نه، بسته به اینکه این گفت‌وگوهای فنی از نظر لجستیکی چگونه پیش بروند.»

هیات حماس به ریاست خلیل الحیه، از رهبران تبعیدی این حماس، شامگاه یکشنبه وارد مصر شد تا به نمایندگان ایالات متحده و قطر برای گفت‌وگو درباره اجرای پیشرفته‌ترین تلاش‌ها جهت توقف درگیری‌ها بپیوندد.

این نخستین سفر الحیه به مصر پس از آن بود که ماه گذشته از حمله هوایی اسرائیل در دوحه، پایتخت قطر، جان سالم به در برد.

ترامپ طرحی ۲۰ ماده‌ای را برای پایان دادن به جنگ در غزه، آزادی گروگان‌های باقی‌مانده و تعیین آینده این منطقه ارائه کرده است. اسرائیل و حماس با بخش‌هایی از این طرح موافقت کرده‌اند.

حماس روز جمعه با آزادی گروگان‌ها و چند بند دیگر موافقت کرد اما از پذیرش موارد بحث‌برانگیزتر، از جمله خلع سلاح این گروه که مدت‌هاست با آن مخالفت می‌کند، خودداری کرد.

ترامپ از پاسخ حماس استقبال کرد و گفت معتقد است حماس نشان داده که «آماده صلحی پایدار» است. او از اسرائیل خواست فوراً بمباران غزه را متوقف کند، اما حملات اسرائیل به این منطقه همچنان ادامه دارد.

برخی مسائل از سوی حماس برای مذاکره بیشتر در مصر باقی مانده‌اند.

پرهیز از رویکرد مرحله‌ای

یک مقام مطلع از مذاکرات گفت که تمرکز گفت‌وگوها بر دستیابی به توافقی جامع پیش از اجرای آتش‌بس خواهد بود.

او به رویترز گفت: «این رویکرد با دورهای قبلی مذاکرات متفاوت است که در آن ابتدا یک مرحله توافق می‌شد و سپس برای مراحل بعدی آتش‌بس مذاکرات بیشتری لازم بود.» «در آن دورهای بعدی مذاکرات بود که روند شکست می‌خورد و اکنون تلاش آگاهانه‌ای از سوی میانجی‌ها برای پرهیز از آن رویکرد صورت گرفته است.»

روبیو در برنامه «این هفته» شبکه ای‌بی‌سی گفت که زمان‌بندی نهایی شدن توافق برای آزادی گروگان‌ها هنوز مشخص نیست، اما تأکید کرد که مذاکرات «نباید هفته‌ها یا حتی چند روز طول بکشد. ما می‌خواهیم این اتفاق خیلی سریع بیفتد.»

امید به صلح؛ اما حملات ادامه دارد

این طرح امیدهایی را در میان فلسطینی‌ها برای صلح برانگیخته، اما روز یکشنبه حملات اسرائیل به غزه متوقف نشد و هواپیماها و تانک‌ها مناطق مختلف نوار غزه را هدف قرار دادند. طبق اعلام مقامات بهداشت محلی، دست‌کم ۱۹ نفر کشته شدند.

چهار نفر از قربانیان در جنوب نوار غزه در حال جست‌وجوی کمک بودند و پنج نفر دیگر در حمله هوایی بعدازظهر به شهر غزه جان باختند.

شادی منصور در میان ویرانه‌های حمله هوایی اسرائیل در محله تفاح شهر غزه ایستاده بود؛ حمله‌ای که روز شنبه پسر شش‌ساله‌اش، امیر، و ۱۶ نفر دیگر را کشت.

او گفت: «آیا او عضو مقاومت بود؟ آیا او مبارز بود؟ همه اهداف ارتش اسرائیل کودکان هستند.»

احمد اسد، مردی آواره در مرکز غزه، گفت پس از انتشار خبر طرح ترامپ امیدوار شده بود، اما هیچ تغییری در وضعیت مشاهده نمی‌شود.

او گفت: «ما هیچ تغییری در وضعیت نمی‌بینیم، بلکه برعکس، نمی‌دانیم چه کاری باید انجام دهیم. آیا باید در خیابان‌ها بمانیم؟ آیا باید برویم؟»

امیدواری برخی در اسرائیل برای پایان جنگ

در نشانه‌ای از خوش‌بینی اسرائیلی‌ها نسبت به طرح ترامپ، ارزش پول ملی (شِکِل) به بالاترین سطح خود در سه سال گذشته در برابر دلار رسید و شاخص بورس تل‌آویو به رکورد تاریخی دست یافت.

برخی ساکنان تل‌آویو نیز این احساس را داشتند. گیِل شِلی، یکی از ساکنان، گفت: «برای اولین بار در ماه‌های اخیر واقعاً امیدوارم. ترامپ واقعاً امید زیادی به ما داده است».

در داخل اسرائیل، نتانیاهو بین فشار فزاینده برای پایان دادن به جنگ — از سوی خانواده‌های گروگان‌ها و افکار عمومی خسته از جنگ — و خواسته‌های اعضای تندرو ائتلافش که اصرار دارند نباید هیچ توقفی در عملیات اسرائیل در غزه صورت گیرد، گرفتار شده است.

بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی راست‌گرای افراطی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که توقف حملات به غزه «اشتباهی فاجعه‌بار» خواهد بود. او و وزیر امنیت، ایتامار بن‌گویر، تهدید کرده‌اند که اگر جنگ غزه پایان یابد، دولت نتانیاهو را ساقط خواهند کرد.

اما یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون از حزب میانه‌رو «یش عتید»، گفته است که حمایت سیاسی لازم برای موفقیت طرح ترامپ فراهم خواهد شد و «نخواهیم گذاشت آن‌ها توافق را به شکست بکشانند.»

اسرائیل پس از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل، که طبق آمار اسرائیل حدود ۱۲۰۰ نفر — عمدتاً غیرنظامی — کشته و ۲۵۱ نفر گروگان گرفته شدند، حملات خود به غزه را آغاز کرد.

طبق اعلام مقامات بهداشت غزه، کمپین نظامی اسرائیل تاکنون بیش از ۶۷ هزار نفر را در غزه کشته است که بیشتر آن‌ها غیرنظامی بوده‌اند. این عملیات موجب انزوای بین‌المللی اسرائیل شده است.