سود نفت روسیه برای هند با تعرفه‌های ترامپ از بین رفت

خبرگزاری رویترز

هند با افزایش واردات نفت روسیه با تخفیف در پی جنگ اوکراین، میلیاردها دلار صرفه‌جویی کرد، اما تعرفه‌های تنبیهی اعمال شده توسط ایالات متحده که از امروز ـــ چهارشنبه ۲۷ اوت ـــ به اجرا درآمد، به سرعت این سود را از بین خواهد برد، بدون اینکه هیچ راه حل آسانی در پیش باشد.

تحلیلگران تخمین می‌زنند که هند از اوایل سال ۲۰۲۲ با افزایش واردات نفت از روسیه حداقل ۱۷ میلیارد دلار سود به دست آورده است. به گفته اندیشکده «ابتکار تحقیقات تجارت جهانی» (GTRI) در دهلی نو، تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، برای اعمال تعرفه‌های اضافی تا ۵۰ درصد بر واردات هند می‌تواند صادرات را تنها در ماه‌های آوریل تا مارس بیش از ۴۰ درصد یا نزدیک به ۳۷ میلیارد دلار کاهش دهد.

پیامدهای ناشی از تعرفه‌ها ادامه خواهد داشت و از نظر سیاسی می‌تواند موقعیت نخست وزیر نارندرا مودی را تضعیف کند، زیرا هزاران شغل در بخش‌های پرکار مانند منسوجات، جواهرات و سنگ‌های قیمتی در معرض خطر قرار می‌گیرند.

تحلیلگران می‌گویند واکنش هند در هفته‌های آینده می‌تواند همکاری چند دهه‌ای این کشور با روسیه را تغییر شکل دهد و روابط پیچیده‌تر آن با ایالات متحده را از نو تنظیم کند؛ رابطه‌ای که واشنگتن آن را برای مقابله با نفوذ رو به رشد چین در منطقه هند و اقیانوسیه حیاتی می‌داند.

هپیمون جیکوب، بنیانگذار شورای تحقیقات استراتژیک و دفاعی دهلی، گفت: «هند برای چندین سال دیگر به تجهیزات دفاعی روسیه، نفت ارزان در صورت وجود، حمایت ژئوپلیتیکی در فضای قاره‌ای و حمایت سیاسی در مسائل حساس نیاز دارد. این امر روسیه را به شریکی ارزشمند برای هند تبدیل می‌کند.»

اما او افزود: «علیرغم مشکلات بین دهلی و واشنگتن در دوران ترامپ، ایالات متحده همچنان مهمترین شریک استراتژیک هند است. هند به سادگی نمی‌تواند یکی را بر دیگری ترجیح دهد، حداقل هنوز نه.»

دو منبع دولتی هند گفتند که دهلی نو می‌خواهد روابط خود را با واشنگتن ترمیم کند و پذیرای افزایش خرید انرژی از ایالات متحده است، اما تمایلی به توقف کامل واردات نفت روسیه ندارد. وزیر امور خارجه هند روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت که مذاکرات با ایالات متحده ادامه دارد و مقامات هر دو کشور مذاکرات مجازی در مورد تجارت، امنیت انرژی از جمله همکاری هسته‌ای و اکتشاف مواد معدنی حیاتی برگزار می‌کنند.

نفت خام ۲۰۰ دلار در هر بشکه؟

نفت خام روسیه اکنون تقریباً ۴۰٪ از کل خرید نفت هند را تشکیل می‌دهد، در حالی که قبل از جنگ تقریباً هیچ بود، و تحلیلگران می‌گویند هرگونه توقف فوری نه تنها نشان دهنده تسلیم شدن تحت فشار است، بلکه از نظر اقتصادی نیز غیرممکن است. خریدهای هند توسط شرکت ریلاینس اینداستریز متعلق به میلیاردر «موکش آمبانی» (RELI.NS) هدایت می‌شود که بزرگترین مجتمع پالایشگاهی جهان را در ایالت گجرات، زادگاه مودی، اداره می‌کند.

طبق برآوردهای داخلی دولت هند که توسط رویترز بررسی شده است، اگر هند، به عنوان سومین مصرف‌کننده و واردکننده بزرگ نفت جهان، خرید نفت از روسیه را متوقف کند، قیمت جهانی نفت خام می‌تواند بیش از سه برابر شود و به حدود ۲۰۰ دلار در هر بشکه برسد. همچنین، این کشور تخفیف تا ۷٪ نفت روسیه را در مقایسه با معیارهای جهانی از دست خواهد داد.

هند در بیانیه‌ای غیرمعمول و تند در این ماه، ایالات متحده را به اعمال استانداردهای دوگانه در محدود کردن واردات نفت روسیه متهم کرد، در حالی که خود آمریکا همچنان به خرید هگزافلوراید اورانیوم، پالادیوم و کود از روسیه ادامه می‌دهد. دهلی نو می‌گوید کشورهای دیگری مانند چین، که خرید نفت روسیه را افزایش داده‌اند، مجازات نشده‌اند.

اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، هند را به سودجویی از خریدهای به شدت افزایش‌یافته نفت روسیه متهم کرده و آن را غیرقابل قبول خوانده است. او هفته گذشته در مصاحبه‌ای با CNBC گفت که برخلاف افزایش واردات نفت روسیه توسط هند پس از شروع جنگ در اوکراین، خرید چین از ۱۳ درصد به ۱۶ درصد افزایش یافته است.

وزارت امور خارجه هند گفته است که واردات نفت خام آن از روسیه «به منظور تضمین هزینه‌های انرژی قابل پیش‌بینی و مقرون‌به‌صرفه برای مصرف‌کننده هندی است. این واردات یک ضرورت است که با توجه به وضعیت بازار جهانی ضروری است».

دهلی نو هشدار می‌دهد که توقف واردات نفت روسیه، که در حال حاضر حدود ۲ میلیون بشکه در روز است، کل زنجیره تأمین آن را مختل کرده و قیمت سوخت داخلی را به شدت افزایش می‌دهد. گفته شده است که دولت قبلی ایالات متحده تحت ریاست جمهوری جو بایدن از خرید نفت روسیه توسط این کشور برای حفظ ثبات قیمت‌های جهانی حمایت کرده بود.

روسیه گفته است که انتظار دارد هند به خرید نفت از آن ادامه دهد.

مودی مستقیماً در مورد تعرفه‌ها اظهار نظر نکرده است، اما بارها متعهد به حمایت از کشاورزان هند شده است - که به عنوان پاسخی ضمنی به خواسته‌های ترامپ برای باز کردن بخش کشاورزی وسیع هند تلقی می‌شود.

کشاورزان یک بلوک رأی‌دهنده کلیدی هستند و مودی در اواخر امسال با انتخاباتی دشوار در ایالت روستایی بیهار روبرو است. او همچنین متعهد شده است که تا ماه اکتبر مالیات کالاها و خدمات را به میزان قابل توجهی کاهش دهد تا تقاضای داخلی را افزایش دهد.

روابط سه‌جانبه

در یک سلسله از فعالیت‌های دیپلماتیک با هدف چندقطبی‌سازی، مقامات ارشد هند در روزهای اخیر به روسیه سفر کرده‌اند، در حالی که مودی قرار است این ماه برای اولین بار در بیش از هفت سال گذشته به چین سفر کند. روابط هند و چین حدود یک سال پیش، پس از یک درگیری مرزی مرگبار در سال ۲۰۲۰، رو به بهبود گذاشت.

انتظار می‌رود مودی در نشست سران سازمان همکاری شانگهای که از روز یکشنبه آغاز می‌شود، با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیدار کند. اما این منابع گفتند که هند هنوز در روابط خود با چین بسیار محتاط است و هنوز آنطور که روسیه امیدوار است، نشست سه‌جانبه بین این سه رهبر را در نظر نگرفته است.

کارشناسان می‌گویند کشورهای دیگر می‌توانند از نحوه واکنش هند به تعرفه‌های ایالات متحده الگو بگیرند.

جیکوب، تحلیلگر، می‌گوید: «نکته کلیدی برای سایر کشورها این است که اگر هند ـــ یک قدرت بزرگ اقتصادی و نظامی نوظهور ـــ تحت فشار شدید ایالات متحده قرار گیرد، ممکن است ظرفیت کمتری برای مقاومت در برابر فشار آمریکا داشته باشند.»

«علاوه بر این، برخی ممکن است پویایی فعلی را به عنوان نشانه‌ای از این تفسیر کنند که چین می‌تواند به طور بالقوه به عنوان یک عامل تعادل عمل کند، به خصوص با توجه به اقدامات ژئوپلیتیکی غیرقابل پیش‌بینی و تهاجمی ترامپ.»

کارشناسان روابط بین‌الملل می‌گویند اقدامات اخیر ترامپ، روابط ایالات متحده و هند را به بدترین مرحله خود از زمان اعمال تحریم‌های ایالات متحده علیه هند به دلیل آزمایش‌های سلاح‌های هسته‌ای در سال ۱۹۹۸، بازگردانده است. علاوه بر تجارت، این اختلاف می‌تواند بر سایر حوزه‌ها مانند ویزای کار برای متخصصان فناوری هند و برون‌سپاری خدمات تأثیر بگذارد.

و حتی اگر هند بتواند در نهایت برخی از تعرفه‌ها را لغو کند، پیامدهای متعددی به ویژه در تجارت باقی خواهد ماند.

آجی سریواستاوا، بنیانگذار GTRI و از مقامات سابق تجارت هند، می‌گوید: «رقبایی مانند چین، ویتنام، مکزیک، ترکیه و حتی پاکستان، نپال، گواتمالا و کنیا سود خواهند برد و به طور بالقوه هند را حتی پس از لغو تعرفه‌ها از بازارهای کلیدی محروم می‌کنند.»