اروپایی‌ها آماده بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران هستند

وزیران خارجه سه کشور  اروپایی (E3) روز سه‌شنبه در نامه‌ای به سازمان ملل هشدار دادند که در صورت عدم اقدام ایران، احتمال فعال‌سازی تحریم‌های «اسنپ‌بک» وجود دارد. آنها گفتند که برای جلوگیری از بازگشت خودکار تحریم‌ها در اواخر ماه جاری، به ایران پیشنهاد تمدید مهلت داده‌اند.

وزیران خارجه در این نامه که نسخه‌ای از آن به دست «فایننشال تایمز» رسیده، نوشته‌اند: «ما روشن ساخته‌ایم که اگر ایران تا پایان اوت ۲۰۲۵ تمایلی به دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک نداشته باشد، یا از فرصت تمدید استفاده نکند، E3 آماده فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک است.»

این نامه خطاب به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت، به امضای ژان-نوئل بارو وزیر خارجه فرانسه، یوهان وادفول وزیر خارجه آلمان، و دیوید لَمی وزیر خارجه بریتانیا رسیده است. این اقدام دو ماه پس از آن صورت می‌گیرد که آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کردند.

هیأت نمایندگی ایران در سازمان ملل فوراً به درخواست «فایننشال تایمز» برای اظهارنظر درباره این نامه پاسخ نداد.

در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای که باراک اوباما با ایران و چند قدرت جهانی منعقد کرده بود، خارج شد. این توافق که هنوز به‌طور رسمی برقرار است، محدودیت‌های گسترده‌ای بر برنامه هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌ها اعمال می‌کرد.

بر اساس مفاد توافق، تحریم‌های سازمان ملل در ۱۸ اکتبر منقضی می‌شوند، مگر آنکه یکی از طرف‌های باقی‌مانده — بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه یا چین — مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کند.

ایران به پیشنهاد ترویکا پاسخ نداد

سه کشور اروپایی ماه گذشته در مذاکراتی در ترکیه به ایران اطلاع داده بود که می‌تواند مهلت پایان اوت برای اسنپ‌بک را تمدید کند، مشروط بر آنکه تهران پیش از سپتامبر با ازسرگیری مذاکرات با آمریکا و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موافقت کند. یک دیپلمات غربی گفت این مذاکرات «دشوار» بوده است. روز سه‌شنبه، E3 اعلام کرد که پیشنهاد تمدید آنها «بی‌پاسخ از سوی ایران» باقی مانده است.

وزیران خارجه تأکید کردند که یک «تمدید محدود» فرصت بیشتری برای مذاکرات با هدف دستیابی به توافق هسته‌ای جدید فراهم می‌کند، در حالی که همچنان امکان بازگرداندن تحریم‌ها برای جلوگیری از اشاعه هسته‌ای محفوظ می‌ماند.

پس از نشست استانبول در ژوئیه، عباس عراقچی وزیر خارجه ایران به «فایننشال تایمز» گفت که ترویکای اروپایی هیچ «پایه و اساس قانونی یا اخلاقی» برای فعال‌سازی اسنپ‌بک ندارد. او هشدار داد که ایران در صورت اجرای این روند، قدرت‌های اروپایی را از مذاکرات هسته‌ای آینده کنار خواهد گذاشت.

عراقچی، E3 را متهم کرد که به تعهدات خود در توافق عمل نکرده‌اند و گفت مکانیسم اسنپ‌بک «دیگر آنقدرها مهم نیست». او افزود: «با اروپایی‌ها در حال حاضر هیچ دلیلی برای مذاکره وجود ندارد، چون آنها نمی‌توانند تحریم‌ها را لغو کنند، نمی‌توانند هیچ کاری انجام دهند. اگر اسنپ‌بک کنند، یعنی این پایان راه برای آنهاست.»

وزیران خارجه E3 در نامه خود نوشتند که از نظر حقوقی «به شکلی واضح و غیرقابل تردید» حق بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را دارند، زیرا تهران از سال ۲۰۱۹ «عمداً» از تعهداتش ذیل توافق فاصله گرفته است.

تهران اعلام کرده که همچنان آماده مذاکره با دولت ترامپ است، اما موضعش پس از حمله اسرائیل و ۴۸ ساعت پیش از برگزاری ششمین دور مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا سخت‌تر شده است.

عراقچی گفته است ایران خواستار تضمین‌هایی از سوی آمریکا است که در جریان مذاکرات آینده مورد حمله قرار نگیرد و همچنین «اقدامات اعتمادساز» از جمله موافقت واشنگتن با پرداخت غرامت جنگی به ایران را مطالبه کرده است.

ایران در ماه ژوئن اعلام کرد که همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را — که بازرسانی در این کشور داشت — تعلیق می‌کند. این تصمیم پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی با اسرائیل اتخاذ شد. روز دوشنبه یک مقام ارشد آژانس در تهران با مقامات ایرانی دیدار کرد، اما این نهاد وابسته به سازمان ملل درباره این سفر اظهار نظری نکرده است.

فایننشال تایمز – ۱۳ اوت ۲۰۲۵