يكشنبه ۱۵ تير ۱۴۰۴ -
Sunday 6 July 2025
|
مایکل دی. شیر / نیویورک تایمز / ۵ ژوئیه ۲۰۲۵
پس از سهچهارم قرن نبرد با همسایگان متخاصم، این کشور کوچک یهودی — تقریباً هماندازه ایالت نیوجرسی — اکنون موفق شده بیشتر دشمنانش را از میدان بهدر کند: حزبالله در لبنان، حماس در غزه، حوثیها در یمن، و حتی خود ایران، حامی اصلی آنها.
استفاده بیپرده از قدرت نظامی، برای نخستینبار از زمان تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸، آیندهای نسبتاً امن و بدون تهدید فوری را برای این کشور ممکن کرده است. خطر ایران هستهای کاهش یافته یا شاید از میان رفته، اسرائیل با کشورهای عربی خلیج فارس روابطی باثبات — هرچند پرتنش — دارد، و بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل، شراکت خود با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا را تحکیم کرده است.
یعقوب عمیدرور، ژنرال بازنشسته ارتش اسرائیل و مشاور سابق نتانیاهو، در توصیف وضعیت جدید میگوید: «مناطقی که پیشتر همواره در معرض تهدید از سوی لبنان، سوریه یا غزه بودند، اکنون از منهتن هم امنتر خواهند بود.»
اما این امنیت به چه بهایی حاصل شده است؟
واکنش نظامی بیامان و بیپردهی نتانیاهو به حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ — حملهای که ۱۲۰۰ کشته و ۲۵۰ گروگان بر جای گذاشت — تصویری از اسرائیل به نمایش گذاشت که آن را به دولتی مطرود تبدیل کرده است؛ رهبری آن به نسلکشی و ارتکاب جنایات جنگی متهم شده و برخی از رهبران جهان آشکارا از آن ابراز انزجار کردهاند. در نظرسنجیهای جهانی، اکثریت مردم دیدگاهی منفی نسبت به اسرائیل دارند.
در غزه، جنگ علیه حماس پیامدی ویرانگر داشته است: دهها هزار نفر کشته، بیش از یک میلیون نفر بیخانمان و گرسنهاند، و بخش اعظم این منطقه به تلی از ویرانه تبدیل شده است. فقر و ناامیدی فراگیر است.
صدها سرباز اسرائیلی نیز جان باختهاند و مقامهای اسرائیلی معتقدند هنوز حدود ۲۰ گروگان زنده پس از گذشت بیش از ۶۳۰ روز، در تونلهای حماس نگهداری میشوند.
در ایالات متحده، اجماع دوحزبیِ دیرینه برای حمایت از اسرائیل شکسته شده است. اکنون حمایت از این کشور به موضوعی بهشدت مناقشهبرانگیز در کنگره، دانشگاهها و افکار عمومی بدل شده و به رشد چشمگیر یهودستیزی در آمریکا و سراسر جهان دامن زده است.
محیط سیاسی بهشدت دوقطبی شده است. حامیان اسرائیل، هرگونه انتقاد را یهودستیزانه میدانند، در حالی که منتقدان سیاستهای اسرائیل تأکید میکنند که اجازه نخواهند داد با برچسب ناعادلانه سکوت بر آنها تحمیل شود.
در داخل اسرائیل، اولویت دادن به پیروزی نظامی بر بازگرداندن گروگانها، بسیاری را دچار اندوه و خشم کرده است. همچنین، خشونتهای اخیر حسننیت متحدان و همسایگان را تضعیف کرده است.
با این حال، بسیاری از اسرائیلیها از اینکه دیگر در محاصره دشمنانی مسلح و خواهان نابودی کشورشان نیستند، احساس آسودگی دارند — حتی اگر بهای آن، انزوای بینالمللی باشد.
در سال ۱۹۸۱، مناخم بگین، نخستوزیر وقت اسرائیل، خطاب به گروهی از یهودیان آمریکایی گفت: «دنیا ممکن است یهودیِ جنگجو را دوست نداشته باشد، اما مجبور خواهد بود او را به حساب بیاورد.»
اما ۲۰ ماه جنگ در جبهههای مختلف، پیامدهای سنگینی داشته است. نسل دیگری از فلسطینیانِ زیر اشغال ممکن است به رادیکالیسم کشیده شوند. اسرائیل موج تازهای از افکار عمومی جهانی علیه اهداف و روشهایش را برانگیخته و بسیاری از شهروندان آن در خارج از کشور احساس ناامنی میکنند، حتی اگر در داخل مرزهای خود احساس امنیت بیشتری داشته باشند.
افزایش اعتراضها
در یکی از شنبههای اخیر، هزاران نفر از حامیان فلسطین در میدان راسل لندن گرد هم آمدند. شعار آنها روشن بود: «نسلکشی را متوقف کنید. ارسال سلاح به اسرائیل را متوقف کنید. غزه را از گرسنگی نجات دهید.»
این تجمع به ابتکار «کمپین همبستگی با فلسطین» — نهادی تأسیسشده در سال ۱۹۸۲ — برگزار شد. بن جمال، مدیر این سازمان، گفت اقدامات اسرائیل، انرژی تازهای به تلاشها برای منزویسازی آن از دموکراسیهای غربی از طریق تحریم و خروج سرمایه داده است.
پیش از حملات ۷ اکتبر، این سازمان ۶۵ هزار عضو داشت؛ اکنون شمار اعضای آن به بیش از ۳۰۰ هزار نفر رسیده است. تعداد شعب فعال آن نیز از ۶۵ به بیش از ۱۰۰ افزایش یافته است.
جمال که خود فلسطینی است، گفت: «مردم ابعاد کشتار را میبینند. آنها سخنان نسلکشیگرایانه را میشنوند، جملاتی مثل: “همهچیز را ویران میکنیم. با حیوانات انسانی طرف هستیم. چیزی باقی نمیگذاریم.” و آنها نتایج این رویکرد را به چشم میبینند.»
بحران مشروعیت جهانی
مقامهای اسرائیلی بهشدت اتهامات نسلکشی را رد میکنند و میگویند هدفشان نابودی تهدید حماس است و ارتش نیز برای کاهش آسیب به غیرنظامیان، اقدامات احتیاطی در نظر گرفته است.
جنبش جهانی BDS (تحریم، خروج سرمایه و مجازات) سالهاست که فعال است، اما جنگها این جنبش را جانی دوباره بخشیدهاند. بهتازگی، شبکه فروشگاههای زنجیرهای «کوآپ» در بریتانیا اعلام کرد که خرید کالا از اسرائیل را متوقف خواهد کرد و نام این کشور را در کنار کشورهایی مانند افغانستان، روسیه، ایران و لیبی در فهرست تحریم خود قرار داد.
در نظرسنجی اخیر مؤسسه «پیو» از ۲۴ کشور، دیدگاههای منفی نسبت به اسرائیل جهش یافته است. در ۲۰ کشور، اکثریت مردم دیدگاه نامساعدی نسبت به اسرائیل دارند. در ۸ کشور، از جمله استرالیا، هلند، اسپانیا، سوئد و ترکیه، بیش از ۷۵ درصد این دیدگاه را ابراز کردهاند. تنها در کنیا و نیجریه اکثریت مردم نظر مساعدی نسبت به اسرائیل داشتهاند.
در خلیج فارس نیز تبعات احساس میشود. پیش از ۷ اکتبر، کشورهایی چون عربستان سعودی به برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل متمایل بودند. اما با طولانی شدن جنگ غزه، این چشمانداز عملاً از میان رفته، چراکه دولتهای عربی عادیسازی روابط را مشروط به حل مسئله فلسطین کردهاند — موضوعی که اکنون دورتر از همیشه به نظر میرسد.
در کرانه باختری، دولت نتانیاهو با حمایت از توسعه شهرکنشینی، به شهرکنشینان افراطی میدان داده و خشونت علیه غیرنظامیان فلسطینی افزایش یافته است. همزمان، ارتش اسرائیل شدیدترین سرکوب نسل اخیر را علیه نیروهای مقاومت در کرانه باختری آغاز کرده — با یورشهای ویرانگر، صدها کشته و هزاران بازداشت.
در عین حال، اسرائیل مذاکراتی را با دولت جدید سوریه درباره آتشبس آغاز کرده است و ممکن است پس از پایان جنگ غزه، موضوع عادیسازی روابط با عربستان نیز دوباره مطرح شود.
بن جمال در اینباره گفت: «از یک جنبه، نتانیاهو کاملاً موفق بوده است. اما آیا به نتیجه مطلوبش رسیده؟ من مطمئن نیستم.»
هزینههای انسانی و اجتماعی
لیئور سوخارین، ۲۵ ساله، اهل نهاریا، شهری نزدیک مرز لبنان، سالها با ترس از راکتهای حزبالله بزرگ شده است. او اکنون دانشجوی حقوق و اقتصاد در دانشگاه عبری اورشلیم است و بهتازگی خدمتش در ذخیره ارتش به پایان رسیده. او از کاهش توان حزبالله خشنود است، اما هنوز احساس امنیت نمیکند.
میگوید: «شاید حماس و حزبالله و ایران دیگر تهدید وجودی نباشند. اما بعد از ۷ اکتبر، اعتماد به نفس و احساس امنیتمان در اسرائیل بهشدت ضربه خورد، و بازسازی آن بسیار سخت است.»
نظرسنجیها نشان میدهند که جامعه اسرائیل بهشدت دوقطبی است. در یکی از نظرسنجیها، دو سوم اسرائیلیها گفتند خواهان پایان جنگ در غزه در ازای بازگشت گروگانها هستند.
جنگ همچنین روابط دولت با اقلیت عرب اسرائیل را متشنج کرده است؛ برخی از شهروندان عرب بهدلیل انتشار مطالبی درباره جنگ در شبکههای اجتماعی بازداشت شدهاند.
نیرا شرابی، همسر یوسی شرابی — که در ۷ اکتبر از کیبوتس بعری ربوده شد و پس از ۱۰۰ روز اسارت در حمله هوایی اسرائیل کشته شد — با وجود اینکه حماس را مقصر مرگ همسرش میداند، از بیتوجهی دولت به بازگرداندن گروگانها انتقاد کرد و آن را هزینهای دیگر از سیاستهای نتانیاهو در غزه، لبنان و ایران دانست.
او گفت: «بهوضوح، این گروگانها دارند بهایش را میپردازند. دولت به آنها کاری ندارد، بلکه مشغول چیزهای دیگر است. از هر زاویهای که نگاه کنیم، آنها قربانیاند.»
سوخارین نیز تأکید میکند که خواهان پایان جنگ در غزه است تا گروگانها بازگردند. به گفته او، ضربهای که حماس خورده، «بسیار مفید» بوده، اما پیامدهای جهانی برای اسرائیلیها سنگین است.
فضای خشم و تفرقه
او میگوید: «اسرائیلیها سفر به اروپا را دوست دارند، اما امروز، حرف زدن به عبری در آنجا خطرناک است. ممکن است آسیب ببینید.»
او همچنین از آنچه «اتهامهای بیاساس درباره بیرحمی» میخواند، خشمگین است. میگوید: «ما حتی نزدیک به آن چیزی نیستیم که به آن متهم شدهایم. البته که غیرنظامیان کشته شدهاند و این خوشحالکننده نیست. اما این جنگ است. موقعیتی بسیار بسیار بد. و ما این جنگ را آغاز نکردیم.»
در آمریکا، تنها ۴۶ درصد مردم در نظرسنجی گالوپ از اسرائیل حمایت کردهاند — پایینترین میزان در ۲۵ سال گذشته. همدلی با فلسطینیان نیز از ۱۳ درصد در سال ۲۰۰۳ به ۳۳ درصد افزایش یافته است.
در جهان، اعتراضات عمدتاً مسالمتآمیز بودهاند، اما مواردی از حملات خشن نیز گزارش شدهاند: دو دیپلمات اسرائیلی در واشنگتن در حملهای کشته شدند، یک پسر فلسطینی-آمریکایی ۶ ساله در شیکاگو قربانی نفرت اسلامستیزانه شد، و در بولدر، کلرادو، یکی از حامیان گروگانهای اسرائیلی در حملهای با بمب آتشزا کشته شد.
در دانشگاههای آمریکا، اعتراضها به تنش و بازداشت صدها نفر انجامیده است. در گلاستنبری بریتانیا، گروهی موسیقی با شعار «مرگ بر ارتش اسرائیل» از اجرای تور آمریکا منع شدند. برخی گروههای دانشجویی در سالگرد حمله حماس، خواستار «آزادی با هر وسیله ممکن، حتی مقاومت مسلحانه» شدند — مواضعی که بهگفته کارشناسان افراطیاند و دیدگاه اکثریت دانشجویان را نمایندگی نمیکنند.
با این حال، این تحولات از تغییر جدی افکار عمومی خبر میدهند: دانشجویان غیر یهودی عمدتاً با فلسطینیان همدلی دارند، در حالی که بسیاری از دانشجویان یهودی احساس انزوا میکنند.
دولت ترامپ با بزرگنمایی این شکافها، دانشگاهها را به بیتوجهی به یهودستیزی متهم کرده است. وزارت بهداشت در ماه مه نتیجه گرفت که دانشگاه کلمبیا با بیتفاوتی عامدانه به آزار دانشجویان یهودی پاسخ داده است. در مقابل، سناتورهای یهودی دموکرات، ترامپ را به سوءاستفاده سیاسی از این موضوع برای حمله به دانشگاهها متهم کردند.
انزوای دیپلماتیک
اسرائیل مدتهاست که هدف محکومیتهای رسمی بینالمللی بوده است، اما با ادامه جنگ، این محکومیتها شدت گرفتهاند.
در سال ۲۰۲۴، اسپانیا، نروژ و ایرلند فلسطین را بهرسمیت شناختند — اقدامی عمدتاً نمادین، اما هشدارآمیز. رئیسجمهور فرانسه، امانوئل مکرون، نیز اعلام کرده که در پی اقدامی مشابه است — موضعی که خشم مقامات دولت نتانیاهو را برانگیخته و او را به «رهبری یک جنگ صلیبی علیه دولت یهود» متهم کردهاند.
اما بسیاری از اسرائیلیها، از جمله ژنرال عمیدرور، این انتقادها را نادیده میگیرند. او میگوید: «توانایی اسرائیل در دفاع از خود و رهایی از شرّ دشمنانش، بسیار بسیار بسیار بسیار مهمتر از دیدگاه جامعه جهانی نسبت به اسرائیل است.»
| |||||||||||||
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2025 | editor@iran-emrooz.net
|