اعتراض به اعدام شهروندان افغانستانی در ایران

سازمان حقوق‌ بشر ایران همراه با ۸۳ سازمان و نهاد ایرانی و بین‌المللی در بیانیه‌ای خواستار تلاش جامعه جهانی برای توقف اعدام شهروندان افغانستانی در ایران شدند.

اعدام شهروندان افغانستانی در ایران به طرز کم‌سابقه‌ای افزایش یافته است. این اعدام‌ها بلافاصله پس از سلطه مجدد طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱ با اعدام پنج شهروند افغانستانی آغاز شد.

این روند با ۱۶ اعدام در سال ۲۰۲۲ ادامه یافت، در سال ۲۰۲۳ به ۲۵ اعدام رسید و در سال ۲۰۲۴ آمار چشمگیر ۸۰ اعدام در سال ۲۰۲۴ ثبت شد. اکنون که پنج ماه از سال ۲۰۲۵ میلادی می‌گذرد، دست‌کم ۳۲ شهروند افغانستانی اعدام شده‌اند.

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، در این باره گفت: «شهروندان افغانستانی که در ایران زندگی می‌کنند، جزو ضعیف‌ترین اقشار جامعه و کم‌هزینه‌ترین قربانیان ماشین اعدام جمهوری‌اسلامی محسوب می‌شوند- ماشین اعدامی که هدفش هراس‌افکنی در جامعه و حفظ نظام است.»

او افزود: «حکومت با ترویج گفتمان افغانستانی‌ستیزی راه را برای اعدام‌های بیشتر هموار می‌کند. مردم ایران، نهادهای مدنی و جامعه جهانی باید با واکنش قوی هزینه سیاسی اعدام افغانستانی‌ها را بالا ببرند و برای توقف این اعدام‌ها تلاش کنند.»

متن کامل بیانیه ۸۴ سازمان و نهاد ایرانی و بین‌المللی را در ادامه می‌خوانید:

فراخوان اعتراض به اعدام‌ شهروندان افغانستانی در ایران

اعدام شهروندان افغانستانی در ایران نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشته است. در سال ۲۰۲۴ میلادی دست‌کم ۸۰ مرد افغانستانی در ایران اعدام شدند که نسبت به سال گذشته‌اش سه‌برابر شده است. این اعدام‌ها در سکوت خبری انجام می‌شوند به‌طوری که از ۸۰ اعدام در سال ۲۰۲۴ تنها شش مورد از طریق منابع رسمی اعلام شدند.

این روند در سال جاری میلادی هم ادامه پیدا کرده و در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵ دست‌کم ۳۲ شهروند افغانستانی در زندان‌های ایران اعدام شدند.

جمهوری اسلامی نشان داده است که برای اعدام تهی‌دست‌ترین اقشار، به‌حاشیه‌رانده‌شدگان و افرادی که قتل‌ حکومتی‌شان هزینه سیاسی چندانی نداشته باشد، با دست گشاده عمل می‌کند.

با توجه به شرایط سیاسی داخلی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران نیز خود را موظف به اعطای دسترسی کنسولی به متهمان افغانستانی نمی‌بیند. اگر هزینه این اعدام‌ها کماکان برای جمهوری‌اسلامی پایین باشد، بیم آن می‌رود که در ماه‌های آینده ده‌ها شهروند افغانستانی دیگر به اتهام‌های مختلف اعدام شوند.

تاکید می‌کنیم که دادرسی‌ها، به‌ویژه دادرسی اتهام‌هایی که می‌تواند منجر به صدور حکم اعدام شود، در نظام قضایی جمهوری اسلامی به‌طور غیرعادلانه‌ و اغلب بر مبنای اعترافات زیر شکنجه صورت می‌گیرد.

از سوی دیگر، موج مهاجرستیزی، به‌ویژه افغانستانی‌ستیزی که حکومت برای انحراف افکار عمومی نسبت به سوءمدیریت‌های اقتصادی‌اش به آن دامن زده، راه را برای هرچه کمتر کردن هزینه اعدام افغانستانی‌ها باز می‌کند.

ما امضاکنندگان این نامه از تمام نهاد‌ها و فعالان حقوق‌بشری، کنشگران سیاسی و عموم مردم می‌خواهیم تا به هر نحو ممکن اعتراض خود را به اعدام شهروندان افغانستانی نشان دهند. همچنین از جامعه جهانی می‌خواهیم تا با واکنش مناسب مانع از ادامه این روند شود.

امضاکنندگان:

۱. سازمان حقوق بشر ایران
۲. ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام
۳. ایمپکت ایران
۴. کارزار جهانی نه به اعدام در ایران
۵. کمیته بین‌المللی علیه اعدام
۶. کانون مدافعان حقوق‌ بشر (شیرین عبادی)
۷. عدالت برای ایران
۸. باهم علیه مجازات اعدام
۹. سازمان مدافعان حقوق بشر، ایالات متحده آمریکا
۱۰. سازمان بین‌المللی کاهش آسیب
۱۱. شبکه آسیایی ضد مجازات اعدام
۱۲. فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر
۱۳. سازمان حقوق‌ بشری کردپا
۱۴. جمعیت حقوق بشر کردستان- ژنو
۱۵. سازمان اتحاد برای ایران
۱۶. شش‌رنگ ‌(شبکه لزبین‌ها و ترنسجندرهای ایرانی)
۱۷. مرکز مطالعات جوانان و عدالت، کانادا
۱۸. سازمان حقوق بشری هانا
۱۹. حال وش
۲۰. بنیاد عبدالرحمن برومند برای حقوق‌بشر در ایران
۲۱. کمپین فعالین بلوچ
۲۲. مرکز اسناد حقوق بشر ایران
۲۳. شبکه حقوق‌ بشر کردستان
۲۴. کمپین حقوق بشر ایران
۲۵. بنیاد سیامک پورزند
۲۶. سازمان توسعه بین‌المللی آموزش
۲۷. گروه حقوق بشر بلوچستان
۲۸. جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران
۲۹. رسانک
۳۰. همه حقوق‌بشر برای همه در ایران
۳۱. اتحاد برای پایان‌دادن به اعدام‌ها در ایران
۳۲. سازمان حقوق‌بشر کارون
۳۳. نهاد حقوق بشر مردم آذربایجان در ایران- آهراز
۳۴. بنیاد منافع عمومی، ایالات متحده آمریکا
۳۵. تمرکز بر مجازات اعدام، ایالات متحده آمریکا
۳۶. شاهدان بی‌گناهی، ایالات متحده آمریکا
۳۷. سازمان لغو مجازات اعدام در عراق
۳۸. اودیکار، بنگلادش
۳۹. اقدام برای بی‌گناهی و مجازات اعدام در ژاپن
۴۰. پروژه عدالت در مجازات اعدام، استرالیا
۴۱. ائتلاف برای پایان‌دادن به مجازات اعدام در تایوان
۴۲. گزینه‌های نجات لیبریا
۴۳. بنیاد ابتکار حقوق بشر، اوگاندا
۴۴. لایف‌اسپارک – جنبش ضد مجازات اعدام، سوئیس
۴۵. سازمان پکس کریستی اوویرا، جمهوری دموکراتیک کنگو
۴۶. سازمان فرانسوی اومانیتی دیاسپو
۴۷. آکات لیبریا
۴۸. سازمان نجات، پاکستان
۴۹. اتحادیه مسیحی برای پیشرفت و دفاع از حقوق بشر، جمهوری دموکراتیک کنگو
۵۰. ائتلاف آلمانی برای لغو مجازات اعدام
۵۱. نمایندگان پارلمان برای اقدام جهانی
۵۲. آکات بلژیک
۵۳. آکات آلمان
۵۴. کمیسیون حقوق‌بشر کنیا
۵۵. دیده‌بان آگاهی حقوقی در پاکستان
۵۶. مرکز اندیشه، سنگاپور
۵۷. رکورتس سرو (نه به کاهش خدمات عمومی)، اسپانیا
۵۸. مؤسسه امداد حقوقی به جامعه، اندونزی
۵۹. وکلای بین‌المللی مدافع حقوق بشر، هند
۶۰. کرایم‌‌اینفو، ژاپن
۶۱. فدراسیون حقوق بشر ایتالیا
۶۲. اتحادیه حقوق بشر، فرانسه
۶۳. آکات غنا
۶۴. زنان فمینیست بین‌المللی، اسپانیا
۶۵. فدراسیون انجمن‌های زنان جامعه مادرید
۶۶. انجمن زمین و فرهنگ، اسپانیا
۶۷. کمیته آزادی زندانیان سیاسی
۶۸. اتحاد علیه آپارتاید جنسیتی
۶۹. انسان آزاد، آلمان
۷۰. بنیاد حقوق بشر سن‌دیگو
۷۱. انجمن زن زندگی آزادی نورنبرگ-ارلانگن
۷۲. انجمن ایرانی دفاع از حقوق بشر در اسپانیا
۷۳. انجمن مانا، ایتالیا
۷۴. سالیداریتی با ایرانیان-ونکوور، کانادا
۷۵. انجمن کردی اندلس
۷۶. کانون حامیان عدالت
۷۷. زن زندگی آزادی آلمان
۷۸. برمش (صدای زنان بلوچستان)
۷۹. کنشگران حقوق بشر ایران
۸۰. کمپین برای آزادی کارگران زندانی در ایران
۸۱. کمیته حقوق بشری نوران، نروژ
۸۲. گروه زن زندگی آزادی گوتنبرگ، سوئد
۸۳. سازمان هانای رۆژهەلات
۸۴. نهاد اکس‌مسلم اسکاندیناوی