مجادله تند ترامپ با رئیس جمهور آفریقای جنوبی

جرالد ایمری و عامر مدحانی / آسوشیتدپرس / ۲۱ مه ۲۰۲۵

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور، از جلسه کاخ سفید برای مجادله شدید با سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، استفاده کرد و این کشور را به عدم رسیدگی به ادعای بی‌اساس او درباره کشتار سیستماتیک کشاورزان سفیدپوست متهم کرد.

ترامپ حتی چراغ‌های دفتر بیضی را کم‌نور کرد تا ویدیویی از یک سیاستمدار چپ‌گرای تندرو را پخش کند که در آن ترانه‌ای با این بند تکرار می‌شود: «کشاورز را بکش». او همچنین تعدادی مقاله خبری را ورق زد تا بر ادعای خود تأکید کند و گفت کشاورزان سفیدپوست در این کشور با «مرگ، مرگ، مرگ، مرگی وحشتناک» روبه‌رو هستند.

ترامپ پیش‌تر تمام کمک‌های ایالات متحده به آفریقای جنوبی را قطع کرده و چند ده کشاورز سفیدپوست آفریقای جنوبی را به‌عنوان پناهنده به ایالات متحده پذیرفته بود تا از ادعای خود مبنی بر وقوع یک «نسل‌کشی» در این کشور حمایت کند.

رئیس‌جمهور آمریکا مجموعه‌ای از اتهامات را علیه دولت تحت رهبری سیاه‌پوستان آفریقای جنوبی مطرح کرده و مدعی شده است که این دولت زمین‌های کشاورزان سفیدپوست را مصادره می‌کند، سیاست‌هایی ضدسفیدپوستان را اجرا می‌کند و یک سیاست خارجی ضدآمریکایی در پیش گرفته است.

کارشناسان در آفریقای جنوبی می‌گویند هیچ مدرکی وجود ندارد که سفیدپوستان به دلیل نژادشان هدف قرار گرفته باشند، گرچه کشاورزانی از تمام نژادها قربانی یورش‌های خشونت‌بار به خانه‌های‌شان شده‌اند، در کشوری که نرخ جرم‌وجنایت در آن بسیار بالاست.

ترامپ گفت: «مردم به‌خاطر امنیت خود از آفریقای جنوبی فرار می‌کنند. زمین‌هایشان مصادره می‌شود و در بسیاری موارد کشته می‌شوند.»

رامافوسا در برابر این اتهام ترامپ واکنش نشان داد. او امیدوار بود که از این دیدار برای اصلاح دیدگاه‌ها و نجات روابط کشورش با ایالات متحده استفاده کند. روابط دوجانبه به پایین‌ترین سطح خود از زمان اجرای سیاست آپارتاید در آفریقای جنوبی، که در سال ۱۹۹۴ پایان یافت، رسیده است.

رامافوسا در واکنش به رفتار مورد ادعای ترامپ گفت: «ما کاملاً با آن مخالفیم.» او افزود: «این سیاست دولت ما نیست» و تأکید کرد: «سیاست دولت ما کاملاً، کاملاً در تضاد با آن چیزی است که او می‌گوید.»

اما ترامپ قانع نشد.

او گفت: «وقتی زمین‌ها را می‌گیرند، کشاورزان سفیدپوست را می‌کشند.»

ترامپ ظاهراً از ابتدای جلسه برای مقابله با رامافوسا آماده بود، آن هم زمانی که خبرنگاران نیز حضور داشتند. ویدیوهایی برای پخش روی یک صفحه‌نمایش بزرگ آماده شده بود که در آن یکی از رهبران حزب اپوزیسیون، ژولیوس مالما، در حال خواندن یکی از ترانه‌های دوران مبارزه با آپارتاید دیده می‌شود.

این ترانه سال‌هاست در آفریقای جنوبی بحث‌برانگیز است، زیرا بندهای اصلی آن می‌گویند «بور را بکش» و «به بور شلیک کن» ــــ که «بور» به کشاورزان سفیدپوست اشاره دارد. مالما که در این ویدیو دیده می‌شود، عضو ائتلاف حاکم نیست.

در کلیپ دیگری که پخش شد، صلیب‌های سفید در کنار جاده‌ای به‌تصویر کشیده شده بود، که به‌عنوان یادبودی برای کشاورزان سفیدپوستی که کشته شده‌اند معرفی شد. رامافوسا با تعجب واکنش نشان داد و گفت: «دوست دارم بدانم این کجاست، چون من هرگز چنین چیزی ندیده‌ام.»

ترامپ جلسه را با معرفی رامافوسا آغاز کرد و گفت او «در محافل بسیار زیادی فردی واقعاً مورد احترام است.» و افزود: «و در برخی محافل، او کمی جنجالی تلقی می‌شود.»

رامافوسا نیز با شوخی به رئیس‌جمهوری آمریکا که خودش بیگانه با جنجال نیست، پاسخ داد: «ما همه همین‌طوریم.»

ترامپ در ماه فوریه با صدور فرمان اجرایی، تمام بودجه‌ها و کمک‌های ایالات متحده به آفریقای جنوبی را به‌دلیل برخی سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور قطع کرد. این فرمان دولت آفریقای جنوبی را از چندین جنبه مورد انتقاد قرار داد و گفت که این کشور در داخل به‌دنبال سیاست‌های ضدسفیدپوستان است و در عرصه جهانی از «عوامل بد» مانند گروه فلسطینی حماس و ایران حمایت می‌کند.

ترامپ به‌طور نادرستی دولت آفریقای جنوبی را متهم کرده که با استفاده از قانون جدید مصادره، زمین‌های کشاورزان آفریکانر سفیدپوست را از آن‌ها می‌گیرد. تاکنون هیچ زمینی مصادره نشده و دولت آفریقای جنوبی این انتقادات آمریکا را ناشی از اطلاعات غلط می‌داند.

اشارات دولت ترامپ به مردم آفریکانر ـــ که از نوادگان مهاجران هلندی و دیگر مهاجران اروپایی هستند ـــ به ادعاهای پیشین مشاور اهل آفریقای جنوبی ترامپ، ایلان ماسک، و شماری از مفسران محافظه‌کار آمریکایی دامن زده است؛ آن‌ها معتقدند که دولت آفریقای جنوبی با اجازه دادن به حمله‌ها علیه کشاورزان سفیدپوست، عملاً در حال ارتکاب نسل‌کشی است.

نگرانی‌های دولت ترامپ درباره سیاست‌های آفریقای جنوبی، حتی فراتر از مسئله کشاورزان سفیدپوست است.

آفریقای جنوبی همچنین با اقدام خود در طرح شکایت علیه اسرائیل در دادگاه بین‌المللی دادگستری ـــ به اتهام ارتکاب نسل‌کشی علیه فلسطینی‌ها در غزه ـــ خشم کاخ سفید ترامپ را برانگیخته است. گذشته از این، رامافوسا در واشنگتن به‌خاطر ارتباطات پیشینش با شرکت MTN، دومین اپراتور بزرگ مخابراتی ایران، نیز مورد توجه قرار گرفته است. این شرکت تقریباً نیمی از سهام «ایرانسل» را در اختیار دارد؛ شرکتی مشترک که با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط دانسته می‌شود. رامافوسا از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۳ رئیس هیئت‌مدیره MTN بوده است.

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، در جلسه‌ای در سنای آمریکا این هفته گفت: «وقتی کشوری در موضوع پشتِ موضوع پشتِ موضوع پشتِ موضوع، همواره با ایالات متحده هم‌راستا نیست، آن‌وقت باید درباره‌اش به نتیجه‌گیری‌هایی رسید.»

رامافوسا با این هدف وارد جلسه شده بود که از برخوردی جنجالی همچون آنچه در دیدار ماه فوریه میان ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، و ترامپ رخ داد، اجتناب کند ـــ دیداری که در آن، زلنسکی از سوی ترامپ و معاونش، جی‌دی ونس، به‌شدت مورد سرزنش قرار گرفت. آن جلسه فاجعه‌بار با درخواست مقام‌های کاخ سفید از زلنسکی و هیئت همراهش برای ترک محوطه کاخ سفید پایان یافت.

در هیئت همراه رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، دو گلف‌باز معروف یعنی ارنی الس و رتایف گوسن نیز حضور داشتند؛ اقدامی نمادین برای جلب نظر رئیس‌جمهور آمریکا که علاقه وافری به گلف دارد. رامافوسا کتاب بزرگی درباره زمین‌های گلف آفریقای جنوبی به ترامپ هدیه داد. او حتی به ترامپ گفت که دارد روی بازی گلفش کار می‌کند ـــ گویی می‌خواست خود را برای دعوت به بازی گلف با رئیس‌جمهور آماده نشان دهد.

یوهان روپرت، سرمایه‌دار بزرگ در صنعت کالاهای لوکس و از آفریکانرها، نیز در این هیئت حضور داشت تا نگرانی‌های ترامپ در مورد مصادره زمین از کشاورزان سفیدپوست را کاهش دهد.

در بخشی از نشست، رامافوسا از زینگیسوا لوسی، رئیس یک اتحادیه کارگری بزرگ آفریقای جنوبی، خواست صحبت کند. او خطاب به ترامپ گفت درست است که آفریقای جنوبی «کشوری خشونت‌بار به دلایل مختلف» است، اما تأکید کرد که زنان و مردان سیاه‌پوست در مناطق روستایی نیز هدف جنایات هولناکی قرار می‌گیرند.

لوسی گفت: «مشکل در آفریقای جنوبی لزوماً مسئله نژاد نیست، بلکه مسئله جرم‌وجنایت است. ما اینجاییم تا بگوییم چگونه می‌توانیم، هر دو کشور، با یکدیگر همکاری کنیم تا روابطمان را بازتنظیم کنیم، واقعاً درباره سرمایه‌گذاری صحبت کنیم و همچنین کمک کنیم... تا واقعاً با سطوح جرم‌وجنایت در کشورمان مقابله کنیم.»

ایلان ماسک نیز در گفت‌وگوهای روز چهارشنبه حضور داشت. او از منتقدان اصلی کشور زادگاهش است و قوانین تبعیض مثبت (affirmative action) در آفریقای جنوبی را قوانینی نژادپرستانه علیه سفیدپوستان می‌داند.

ماسک در شبکه‌های اجتماعی گفته است که سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک نتوانسته مجوز فعالیت در آفریقای جنوبی بگیرد، چون او سیاه‌پوست نیست.

مقام‌های آفریقای جنوبی می‌گویند استارلینک هنوز به‌طور رسمی برای اخذ مجوز اقدام نکرده است. این شرکت می‌تواند درخواست دهد، اما در صورت صدور مجوز، باید تابع قوانین تبعیض مثبت در بخش ارتباطات باشد؛ قوانینی که شرکت‌های خارجی را موظف می‌کند تا ۳۰٪ از سهام شرکت‌های تابع آفریقای جنوبی خود را به سهام‌دارانی واگذار کنند که سیاه‌پوست یا از گروه‌های نژادی آسیب‌دیده در دوران آپارتاید هستند.

دولت آفریقای جنوبی می‌گوید قوانین دیرینه تبعیض مثبت، سنگ‌بنای تلاش این کشور برای جبران بی‌عدالتی‌های دوران حاکمیت اقلیت سفیدپوست در نظام آپارتاید است؛ نظامی که فرصت‌ها را از سیاه‌پوستان و سایر گروه‌های نژادی سلب کرده بود.