ایران باید همکاری خود با آژانس را بهبود بخشد

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت ایران باید همکاری خود با بازرسان سازمان ملل را «به‌طور جدی بهبود بخشد» تا از افزایش تنش با غرب جلوگیری کند. او این سخنان را روز چهارشنبه در گفت‌وگو با روزنامه فایننشال تایمز بیان کرد.

به گفته گروسی، هرچند آژانس از زمان آغاز جنگ ایران و اسرائیل در ماه ژوئن حدود دوازده بازرسی در ایران انجام داده است، اما اجازه دسترسی به تأسیسات هسته‌ای ازجمله فردو، نطنز و اصفهان که هدف بمباران آمریکا قرار گرفته‌اند، به بازرسان داده نشده است.

مقام‌های ایرانی پیش‌تر مدعی شده بودند که آژانس با انتشار گزارش‌های خود به اسرائیل برای بمباران سایت‌های هسته‌ای و نظامی ایران مشروعیت بخشیده است. حملات اسرائيل به تاسیسات هسته‌ای یک روز پس از آن آغاز شد که شورای حکام آژانس رأی داد ایران تعهدات خود ذیل معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را نقض کرده است.

گروسی در گفت‌وگو با فایننشال تایمز گفت که آژانس تلاش دارد روابط «ناهموار» خود با ایران را با درک متقابل پیش ببرد، اما تهران همچنان باید به تعهداتش عمل کند.

او اظهار داشت: «نمی‌توان گفت “من همچنان عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای هستم” و درعین‌حال از انجام تعهدات خود سر باز زد.»

گروسی افزود: «نمی‌توانید از آژانس انتظار داشته باشید بگوید “چون جنگی رخ داده، شما در دسته‌ای متفاوت قرار دارید”. در غیر این صورت، من ناچارم گزارش کنم که نظارت خود را نسبت به مواد هسته‌ای [ایران] از دست داده‌ام.»

مدیرکل آژانس همچنین بار دیگر تأکید کرد که بیشتر ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از جنگ ۱۲روزه با اسرائیل جان سالم به در برده و هنوز در تأسیسات آسیب‌دیده نگهداری می‌شود.

او گفت: «خسارت بسیار گسترده بود، اما ارزیابی ما این است که بیشتر، اگر نه همه، اورانیوم غنی‌شده در سطوح ۶۰ درصد، ۲۰ درصد، ۵ درصد و حتی ۲ درصد همچنان موجود است.»

گروسی توضیح داد: «این مواد هنوز در آنجا هستند و هرچند ما هدف نهایی آن را تعیین نمی‌کنیم، اما روشن است که وجود چنین مقدار اورانیومی با سطح غنی‌سازی بالا که نزدیک به درجه تسلیحاتی است، منبع نگرانی است.»

ایران همواره هرگونه تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد کرده، اما به غنی‌سازی اورانیوم در سطوحی پرداخته که کاربری غیرنظامی ندارد، مانع دسترسی بازرسان بین‌المللی به تأسیسات خود شده و برنامه موشکی‌اش را گسترش داده است.

روز یک‌شنبه، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در گفت‌وگو با رسانه‌های دولتی گفت تهران تأسیسات هسته‌ای خود را «با قدرتی بیشتر» بازسازی خواهد کرد و درعین‌حال مجدداً تأکید کرد که کشورش به‌دنبال تولید سلاح اتمی نیست.

یک روز پیش از آن، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، گفته بود تهران تمایلی به گفت‌وگوهای مستقیم با آمریکا درباره برنامه هسته‌ای یا موشکی خود ندارد و جمهوری اسلامی از حق غنی‌سازی اورانیوم دست نخواهد کشید.

رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، نیز هشدار داده است که اگر تهران تلاش کند فعالیت در تأسیسات بمباران‌شده در ماه ژوئن را از سر گیرد، ممکن است دستور حملات تازه‌ای را علیه مراکز هسته‌ای ایران صادر کند.