شکاف در اپوزیسیون ونزوئلا بر سر اقدام احتمالی آمریکا

خبرگزاری رویترز /  ۳۱ اکتبر ۲۰۲۵

بنا بر گفتهٔ سیاستمداران و تحلیلگران، دو چهرهٔ اصلی اپوزیسیون ونزوئلا بر سر اقدام‌های احتمالی ایالات متحده علیه این کشور روزبه‌روز دچار اختلاف بیشتری می‌شوند در حالی که هم‌زمان سرکوب مخالفان همچنان ادامه دارد.

دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، از اوایل سپتامبر تاکنون دست‌کم ۱۴ حمله به قایق‌های کوچک در دریای کارائیب و اقیانوس آرام انجام داده که ده‌ها کشته برجای گذاشته است. واشینگتن می‌گوید این حملات علیه قاچاقچیان مواد مخدر انجام شده است.

ترامپ، که دولتش جزئیات اندکی از این حملات منتشر کرده، همچنین به سازمان اطلاعات مرکزی (CIA) اجازهٔ انجام عملیات پنهانی در ونزوئلا را داده و اعلام کرده است که به‌زودی عملیات زمینی در این کشور انجام خواهد شد. با این حال، او روز جمعه گفت که در حال حاضر حمله‌ای در داخل خاک ونزوئلا در نظر ندارد.

«نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا ــ که از سوی ایالات متحده به قاچاق مواد مخدر و فساد مالی متهم شده و این اتهامات را رد می‌کند ــ ترامپ را به تلاش برای «تغییر رژیم» متهم کرده و گفته است مردم و نیروهای مسلح ونزوئلا جلوی هرگونه تلاش برای برکناری او را خواهند گرفت.

مادورو امسال برای سومین دورهٔ متوالی سوگند ریاست‌جمهوری یاد کرد، هرچند نتیجهٔ شمارش آرا نشان می‌داد که نامزد مخالفان در انتخابات ۲۰۲۴ با فاصلهٔ زیاد پیروز شده بود.

در شرایطی که ایالات متحده حضور نظامی خود را در منطقه گسترش داده و اکنون یک گروه ناو هواپیمابر، ناوشکن‌های مجهز به موشک هدایت‌شونده، جنگنده‌ها و یک زیردریایی هسته‌ای در نزدیکی ونزوئلا مستقر کرده است، دو جناح اصلی اپوزیسیون دربارهٔ مسیر آینده اختلاف نظر دارند.

گروهی به رهبری «ماریا کورینا ماچادو» (Maria Corina Machado)، برندهٔ جایزهٔ نوبل صلح، موضعی نزدیک به ترامپ گرفته و استدلال می‌کند که مادورو تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی آمریکا است، هرچند گزارش‌های اطلاعاتی این ادعا را زیر سؤال برده‌اند. این جناح از استقرار نیروهای آمریکایی حمایت می‌کند.

اما جناح دیگر، به رهبری «انریکه کاپریلس» (Henrique Capriles)، نامزد سابق انتخابات ریاست‌جمهوری، با هرگونه مداخلهٔ نظامی خارجی مخالفت کرده و خواهان ازسرگیری مذاکرات میان دولت مادورو و دولت ترامپ است، هرچند گفت‌وگوهای پیشین دستاورد چندانی نداشت.

این شکاف جدید در حالی رخ می‌دهد که سرکوب اپوزیسیون به بازداشت، تبعید و پیگرد قضایی بسیاری از فعالان انجامیده و بسیاری از هواداران مخالفان در داخل و خارج کشور دچار سردرگمی شده‌اند.

یکی از تحلیلگران سیاسی در ونزوئلا که به دلیل نگرانی از پیگرد دولتی نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما ونزوئلایی‌ها در موقعیتی بسیار نامطلوب هستیم؛ چگونه می‌توانیم از یکی از این دو موضع حمایت کنیم؟»

او افزود که تلاش‌های کاپریلس چالشی جدی برای مادورو به‌شمار نمی‌آید، در حالی‌که ماچادو وابسته به حمایتی است که ترامپ، با وجود انتقادهایش از مهاجران ونزوئلایی در آمریکا و لغو حمایت‌های مهاجرتی برای آنان، به او ارائه می‌دهد. به گفتهٔ او، «هیچ پایان خوشی در کار نیست.»

کاپریلس خواهان مذاکره شد

«ماگالی مدا» (Magalli Meda)، مشاور ماچادو، تأکید کرد که اپوزیسیون همچنان در چارچوب ائتلاف هشت‌حزبی «پلتفرم متحد» (Unitary Platform) ــ که در انتخابات ۲۰۲۴ از ماچادو و سپس جانشین او حمایت کرده بود ــ متحد باقی مانده است. دادگاه پیش‌تر مانع نامزدی ماچادو در آن انتخابات شده بود.

او گفت: «هرگز در تاریخ کشور، مردم تا این حد حول یک هدف مشترک متحد نبوده‌اند: آزادی ونزوئلا.»

بسیاری از چهره‌های مخالف، از جمله خود ماچادو، از زمان برگزاری انتخابات ۲۰۲۴ مخفی شده‌اند و تعدادی از نزدیکان او نیز در زندان به‌سر می‌برند.

در همین حال، دولت از دیوان عالی کشور خواسته تابعیت «لئوپولدو لوپز» (Leopoldo Lopez)، رهبر سابق اپوزیسیون که اکنون در اسپانیا زندگی می‌کند، به‌دلیل دعوت به مداخلهٔ نظامی لغو شود، هرچند قانون اساسی ونزوئلا سلب تابعیت افراد متولد کشور را ممنوع کرده است.
یکی از قانون‌گذاران هم‌پیمان حزب حاکم نیز گفته فهرستی از ۲۰ درخواست سلب تابعیت، از جمله نام ماچادو، به دادگاه ارائه داده است.

از سوی دیگر، کاپریلس، فرماندار پیشین ایالت «میراندا» که در ماه مه امسال در انتخاباتی که بیشتر گروه‌های مخالف ــ از جمله ماچادو ــ آن را تحریم کرده بودند، کرسی‌ای در مجلس ملی تحت کنترل حزب حاکم به‌دست آورد، خواهان ازسرگیری مذاکرات شده است.

او که جناح ماچادو را «افراطی» خوانده، در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرد مصمم است برای تغییر مبارزه کند، هرچند برخی مخالفان، مشارکت او در انتخابات را نوعی پاداش دادن به مادورو برای چسبیدن به قدرت دانسته‌اند.

کاپریلس ضمن تبریک به ماچادو برای دریافت جایزهٔ نوبل، گفت میان مواضع آن دو «تفاوت‌های عمیقی» وجود دارد.
او افزود: «من همچنان باور دارم که مذاکره همیشه برای آیندهٔ ونزوئلا گزینه‌ای بهتر خواهد بود.»

نخست‌وزیر قطر، که پیش‌تر میزبان مذاکرات میان دولت و اپوزیسیون ونزوئلا بود، این هفته اعلام کرد کشورش آمادهٔ میانجی‌گری میان مادورو و ایالات متحده است، اما گفت هنوز هیچ روند ملموسی در جریان نیست.

از سال ۲۰۱۹ تاکنون سه دور مذاکره بین دولت و اپوزیسیون برگزار شده که به آزادی برخی بازداشت‌شدگان و توافق بر سر شرایط انتخابات ۲۰۲۴ منجر شد.

با این حال، به نظر می‌رسد حمایت عمومی از ماچادو بیشتر است.

نظرسنجی شرکت «پان‌تِرا» (Panterra) در ماه اوت نشان داد ۷۰ درصد از مردم ونزوئلا مخالف حزب حاکم هستند. از میان آنان، ۶۰ درصد از پشتیبانی ایالات متحده از رهبری ماچادو حمایت کرده‌اند، در حالی‌که تنها ۱۶ درصد خواهان ادامهٔ مذاکره با مادورو بوده‌اند.