دو روزنامه‌نگار زندانی برنده جایزه ساخاروف شدند

پارلمان اروپا جایزه «ساخاروف برای آزادی اندیشه» را به آندژی پوچوبوت از بلاروس و مزیا اماگلوبلی از گرجستان اهدا کرد.

دو روزنامه‌نگار زندانی؛ یکی در بلاروس و دیگری در گرجستان، برنده بالاترین نشان حقوق بشری اتحادیه اروپا، یعنی جایزه ساخاروف، شدند. آندژی پوچوبوت، خبرنگار روزنامه پرنفوذ لهستانی گازتا ویبورتچا است. او به اتهام «آسیب زدن به امنیت ملی بلاروس» محکوم و به هشت سال زندان محکوم شد؛ حکمی که اکنون در اردوگاه کار نووپولوِتسک در حال گذراندن آن است.

مزیا اماگلوبلی، روزنامه‌نگار برجسته‌ای که دو رسانه مستقل در گرجستان تأسیس کرده است، در ماه اوت به اتهام سیلی زدن به یک مأمور پلیس در جریان یک تظاهرات ضد دولتی محکوم شد. او در پرونده‌ای که گروه‌های حقوق بشری آن را تلاشی برای محدود کردن آزادی رسانه دانسته‌اند، به دو سال زندان محکوم گردید.

متسولا در سخنرانی خود در پارلمان اروپا در استراسبورگ گفت: «هر دو روزنامه‌نگار در حال حاضر به اتهامات ساختگی در زندان به‌سر می‌برند، تنها به این دلیل که کار خود را انجام داده‌اند و در برابر بی‌عدالتی سخن گفته‌اند. شجاعت آن‌ها را به نمادهایی از مبارزه برای آزادی و دموکراسی بدل کرده است.»

جایزه سالانه اتحادیه اروپا که به نام آندری ساخاروف، ناراضی سرشناس شوروی و برنده جایزه صلح نوبل، نام‌گذاری شده، از سال ۱۹۸۸ با هدف تجلیل از افراد یا گروه‌هایی که از حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین دفاع می‌کنند، اهدا می‌شود.

برنده این جایزه از میان نامزدهایی که گروه‌های سیاسی مختلف پارلمان اروپا معرفی می‌کنند، توسط اعضای ارشد پارلمان انتخاب می‌شود.

پارلمان اروپا این جایزه را «بالاترین نشان افتخار اتحادیه اروپا برای فعالیت در زمینه حقوق بشر» توصیف می‌کند.

اسویتلانا تیخانوفسکایا، رهبر اپوزیسیون بلاروس، از این تصمیم استقبال کرد و گفت: «آزادی چهره دارد — و امروز، آن چهره‌ها آندژی پوچوبوت و مزیا اماگلوبلی هستند.»

او در گفت‌وگو با یورونیوز افزود: «این تصمیم پارلمان اروپا پیامی قدرتمند می‌فرستد — به دیکتاتورها که حقیقت را نمی‌توان زندانی کرد، و به زندانیان سیاسی که فراموش نشده‌اند. هر کلمه همبستگی، دیوارهای زندان‌های بلاروس را می‌شکافد و به کسانی که همچنان در حال مبارزه‌اند، نیرو می‌دهد.»

آخرین دیکتاتور اروپا

پوچوبوت، ۵۲ ساله، از ناراحتی شدید قلبی رنج می‌برد و به گفته فعالان حقوق بشر، چندین بار به سلول انفرادی منتقل شده است — گاهی تا شش ماه متوالی.

روزنامه او در بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که این جایزه «سنگ‌ریزه‌ای باشد که به بهمنی از رویدادها منجر شود — به آزادی قریب‌الوقوع خبرنگار بلاروسی ما بینجامد. سرنوشت آندژی دیگر بازی میان سرویس‌های امنیتی لوکاشنکو و لهستان نیست، بلکه مسئله‌ای برای تمام اروپاست.»

الکساندر لوکاشنکو، که از او با عنوان «آخرین دیکتاتور اروپا» یاد می‌شود، بیش از سه دهه است که قدرت را در بلاروس در دست دارد؛ او با برگزاری انتخاباتی که غرب آن را نه آزاد و نه عادلانه می‌داند و با سرکوب خشن مخالفان، حکومت خود را حفظ کرده است.

پس از اعتراضات گسترده سال ۲۰۲۰ که صدها هزار نفر را به خیابان‌ها کشاند، بیش از ۶۵ هزار نفر بازداشت شدند، هزاران نفر مورد ضرب‌وشتم قرار گرفتند و صدها رسانه مستقل و سازمان غیردولتی تعطیل یا غیرقانونی اعلام شدند.

لوکاشنکو در ماه اوت، پس از یک تماس تلفنی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، ۵۲ زندانی را عفو کرد — اقدامی که گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال نرم‌تر شدن روابط میان دو کشور برانگیخت. این آزادی در حالی صورت گرفت که دولت ترامپ در پی بهبود ارتباطات با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بود.

گرجستان و چرخش احتمالی به سوی مسکو

پرونده اماگلوبلی تنها یکی از مواردی است که در ماه‌های اخیر موجب اعتراضات و انتقادهای بین‌المللی در گرجستان شده است؛ کشوری که حزب حاکم «رویای گرجی» در آن متهم به تضعیف جامعه مدنی و حقوق دموکراتیک در این جمهوری قفقاز جنوبی است.

او در جریان محاکمه خود خطاب به مخالفان گفت: «هیچ‌گاه نباید ایمان‌تان به توانایی‌های خود را از دست بدهید. هنوز زمان باقی است. مبارزه ادامه دارد — تا پیروزی!»

اماگلوبلی بنیان‌گذار و مدیر رسانه تحقیقی باتوملبی است که به پوشش موضوعات سیاسی، فساد و حقوق بشر در گرجستان می‌پردازد. او همچنین نشریه خواهر آن، نت‌گزِتی را تأسیس کرده است.

گرجستان از زمان برگزاری انتخابات پارلمانی سال گذشته، شاهد ناآرامی‌ها و اعتراضات سیاسی گسترده‌ای بوده است. در آن انتخابات، حزب رویای گرجی توانست کنترل پارلمان را حفظ کند.

اما معترضان و احزاب مخالف نتیجه انتخابات را نامشروع دانسته و مدعی شدند که این رأی‌گیری با کمک روسیه دست‌کاری شده است.

چند تن از برندگان پیشین جایزه ساخاروف، از جمله نلسون ماندلا، ملاله یوسف‌زی، دنیس موک‌وگه و نادیا مراد، بعدها جایزه صلح نوبل را نیز دریافت کردند.

ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا، که اوایل همین ماه جایزه صلح نوبل را برد، سال گذشته برنده جایزه ساخاروف شده بود.

این جایزه که همراه با کمک‌هزینه‌ای به مبلغ ۵۰ هزار یورو است، در ماه دسامبر طی مراسمی در پارلمان اروپا در استراسبورگ اهدا خواهد شد.

منبع: یورونیوز انگلیسی