اجلاس پوتین-ترامپ به تعویق افتاد

تام بالمفورث و استیو هالند / خبرگزاری رویترز / ۲۱ اکتبر ۲۰۲۵ 

اجلاس برنامه‌ریزی‌شده بین دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به تعویق افتاد، زیرا رد درخواست آتش‌بس فوری در اوکراین از سوی مسکو، تلاش‌ها برای مذاکره را تحت‌الشعاع قرار داد.

یک مقام ارشد کاخ سفید روز سه‌شنبه ۲۱ اکتبر به رویترز گفت: «در آینده نزدیک هیچ برنامه‌ای برای دیدار رئیس‌جمهور ترامپ با رئیس‌جمهور پوتین وجود ندارد.» این اظهارات پس از گفت‌وگوی تلفنی بین مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه ـــ که «سازنده» توصیف شده ـــ مطرح شد که در آن تصمیم گرفتند دیدار حضوری برگزار نشود.

ترامپ هفته گذشته اعلام کرده بود که به‌زودی با پوتین در مجارستان دیدار خواهد کرد تا به جنگ در اوکراین پایان دهد. اما پوتین تمایلی به پذیرش امتیازات پیشنهاد شده نشان نداده است. مسکو مدت‌هاست که خواستار آن است که اوکراین پیش از هرگونه آتش‌بس، با واگذاری مناطق بیشتری موافقت کند.

روسیه در یادداشتی غیررسمی که آخر هفته گذشته به ایالات متحده ارسال کرد، شرایط دیرینه خود برای توافق صلح را تکرار کرد. این موضوع را دو مقام آمریکایی و دو فرد آگاه از موضوع تأیید کردند.

به گفته یکی از مقام‌های آمریکایی، این یادداشت بر تقاضای روسیه برای کنترل کامل منطقه مورد مناقشه دونباس در شرق اوکراین تأکید داشت و عملاً درخواست ترامپ برای آتش‌بس با تثبیت خطوط جبهه در موقعیت‌های کنونی را رد کرد.

روسیه در حال حاضر کنترل کامل استان لوهانسک و حدود ۷۵ درصد از استان همسایه دونتسک را در اختیار دارد. این دو منطقه با هم منطقه دونباس را تشکیل می‌دهند.

رهبران اروپایی روز سه‌شنبه از واشنگتن خواستند که بر درخواست آتش‌بس فوری در اوکراین پافشاری کند و خطوط کنونی جبهه را به‌عنوان مبنای هرگونه مذاکرات آینده قرار دهد.

ناتو اعلام کرد که مارک روته، دبیرکل این سازمان، روز سه‌شنبه برای مذاکره با ترامپ به واشنگتن سفر کرده است. دو منبع آگاه گفتند که این دیدار روز چهارشنبه برگزار خواهد شد.

یک مقام غربی که نخواست نامش فاش شود، اظهار داشت که روته قصد دارد دیدگاه‌های اروپا درباره آتش‌بس و مذاکرات صلح بعدی را به ترامپ ارائه دهد.

ترامپ که هفته گذشته تلفنی با پوتین صحبت کرده و با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، دیدار کرده بود، امیدوار بود پس از ناکامی اجلاس اوت در آلاسکا، دیدار دیگری با رهبر روسیه برگزار کند. اما دو طرف دیدار مقدماتی بین روبیو و لاوروف که قرار بود روز پنج‌شنبه در بوداپست برگزار شود را به تعویق انداختند.

لاوروف و روبیو روز دوشنبه تلفنی گفت‌وگو کردند. لاوروف اظهار داشت که مکان و زمان اجلاس بعدی ترامپ-پوتین اهمیت کمتری نسبت به اجرای توافقات به‌دست‌آمده در آلاسکا دارد. کرملین اعلام کرد که هنوز تاریخ مشخصی برای اجلاس وجود ندارد و «آماده‌سازی جدی» برای آن لازم است که ممکن است زمان‌بر باشد.

دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت: «ما درک مشترکی از رؤسای جمهور داریم، اما نمی‌توانیم چیزی را که نهایی نشده به تعویق بیندازیم.» وی افزود که نه رئیس‌جمهور ترامپ و نه رئیس‌جمهور پوتین تاریخ دقیقی اعلام نکرده‌اند.

وقتی از پسکوف پرسیده شد که آیا مسکو درکی از تاریخ احتمالی اجلاس دارد، او پاسخ داد: «خیر، هیچ درکی وجود ندارد.» 

«فکر می‌کنم روس‌ها بیش از حد انتظار داشتند»

هیچ‌یک از طرفین به‌طور علنی از برنامه دیدار ترامپ و پوتین صرف‌نظر نکرده‌اند. پیتر سییارتو، وزیر امور خارجه مجارستان، روز سه‌شنبه در واشنگتن بود و در فیس‌بوک نوشت: «روزهای مهمی در پیش داریم.» 

اما دو دیپلمات ارشد اروپایی اظهار داشتند که به تعویق افتادن دیدار روبیو-لاوروف نشانه‌ای است از اینکه آمریکایی‌ها تمایلی به برگزاری اجلاس ترامپ-پوتین ندارند، مگر اینکه مسکو از خواسته‌های خود کوتاه بیاید.

یکی از دیپلمات‌ها گفت: «فکر می‌کنم روس‌ها بیش از حد انتظار داشتند و برای آمریکایی‌ها مشخص شد که در بوداپست توافقی برای ترامپ حاصل نخواهد شد.»

دیپلمات دوم افزود: «روس‌ها اصلاً موضع خود را تغییر نداده‌اند و با توقف در موقعیت کنونی موافقت نمی‌کنند. فرض می‌کنم لاوروف همان حرف‌های همیشگی را زده و روبیو گفته است: بعداً می‌بینمت.»

نگرانی اروپا از عدم کسب امتیاز توسط ترامپ

متحدان اروپایی اوکراین نگرانند که ترامپ برای بار دوم با پوتین دیدار کند بدون اینکه امتیازی جدی از رهبر روسیه بگیرد.

رهبران قدرت‌های اروپایی از جمله بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای روز سه‌شنبه اعلام کردند که «قویاً از موضع رئیس‌جمهور ترامپ مبنی بر توقف فوری درگیری‌ها و استفاده از خط تماس کنونی به‌عنوان نقطه شروع مذاکرات حمایت می‌کنند.» 

ترامپ در اظهارات عمومی خود درباره اوکراین اغلب لحن خود را تغییر داده است. اما جمعه گذشته، پس از دیدار با زلنسکی در کاخ سفید، او به‌طور صریح از موضع آتش‌بس با حفظ موقعیت‌های کنونی نیروها حمایت کرد.

رویترز و دیگر رسانه‌ها گزارش دادند که دیدار پشت درهای بسته ترامپ با زلنسکی پرتنش بود و رئیس‌جمهور آمریکا بارها از الفاظ تند استفاده کرده و زلنسکی را برای پذیرش برخی خواسته‌های روسیه تحت فشار قرار داده بود.

اما زلنسکی این دیدار را موفقیت‌آمیز توصیف کرد، زیرا با حمایت علنی ترامپ از آتش‌بس در خطوط کنونی، که موضع دیرینه کی‌یف است، به پایان رسید.

رهبران اروپایی قرار است این هفته با زلنسکی به‌عنوان میهمان دیدار کنند، ابتدا در اجلاس اتحادیه اروپا و سپس در نشستی با کشورهای «ائتلاف کشورهای داوطلب» که درباره نیروی امنیتی برای تضمین توافق پس از جنگ در اوکراین بحث می‌کنند. روسیه با چنین نیروی امنیتی بین‌المللی مخالف است.

انتخاب بوداپست به‌عنوان محل دیدار پوتین-ترامپ در اتحادیه اروپا بحث‌برانگیز است، زیرا ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، یکی از معدود رهبرانی است که روابط گرمی با روسیه حفظ کرده است.

هرگونه سفر به بوداپست نیازمند عبور پوتین از حریم هوایی دیگر کشورهای اتحادیه اروپا است. لهستان روز سه‌شنبه اعلام کرد که در صورت عبور هواپیمای پوتین از حریم هوایی‌اش، ممکن است آن را مجبور به فرود کرده و او را بر اساس حکم بین‌المللی بازداشت کند، اما بلغارستان گفت که پوتین می‌تواند از حریم هوایی‌اش برای رسیدن به این دیدار استفاده کند.