آتش خشم نسل جوان نپال چرا شعله‌ور شد؟

پراناو باسکار / نیویورک تایمز / ۹ سپتامبر ۲۰۲۵

در هفته‌های منتهی به اعتراضات خشونت‌آمیز روز سه‌شنبه در نپال، عکس‌هایی که گفته می‌شد سبک زندگی تجملاتی فرزندان نخبگان سیاسی کشور را نشان می‌دهد، به طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد.

این تصاویر با برچسب #nepokids منتشر می‌شد؛ اصطلاحی که به جوانانی اشاره دارد که از رانت خانوادگی و روابط پدران و مادران خود بهره‌مند شده‌اند. بسیاری از نپالی‌ها آن‌ها را به‌عنوان کسانی «بی‌خبر از واقعیت جامعه» محکوم کردند؛ در کشوری که یک‌چهارم جمعیت زیر خط فقر ملی زندگی می‌کنند.

مشخص نیست این تصاویر واقعی هستند یا ساختگی، اما به نمادی از فساد بدل شده‌اند؛ فسادی که بسیاری از مردم نپال می‌گویند شکاف نابرابری را عمیق‌تر کرده و مقامات و خانواده‌هایشان را ثروتمندتر ساخته است.

این خشم یکی از محرک‌های اصلی اعتراضات بود؛ اعتراضاتی که جرقه اولیه‌اش را ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی زد، اما سوخت اصلی آن انباشت سال‌ها نارضایتی از صاحبان قدرت است.

به عنوان بخشی از موج رسانه‌ای #nepokids در نپال، کاربران ویدئوها و پست‌هایی در تیک‌تاک و ایکس منتشر می‌کنند که ظاهراً فرزندان مقامات سیاسی نپال را در تعطیلات لوکس و لباس‌های فاخر نشان می‌دهد و در مقابل، تصاویری از سختی‌های روزمره مردم عادی را قرار می‌دهد.

یکی از پرانتشارترین تصاویر، عکسی بود که ادعا می‌کرد پسر یکی از وزیران را نشان می‌دهد که کنار جعبه‌هایی با برچسب «لویی ویتون» (برند لوازم آرایش گران‌قیمت) و «کارتیه» (برند جواهرات) ژست گرفته؛ جعبه‌هایی که به شکل درخت کریسمس چیده شده بودند. در ویدئوی دیگری، کاربری مجموعه‌ای از عکس‌ها را کنار هم گذاشته بود که بنا به ادعای او پسر یک قاضی سابق را نشان می‌داد در حال صرف غذا در رستوران‌های گران‌قیمت و ژست گرفتن کنار یک خودروی مرسدس.

«هزاران نمونه از این ویدئوها در سراسر فضای مجازی نپال ترند شده است.» این را «رقیب نایک»(Raqib Naik)، مدیر اجرایی «مرکز مطالعات نفرت سازمان‌یافته» مستقر در واشنگتن می‌گوید؛ نهادی که افراط‌گرایی و اطلاعات نادرست در جنوب آسیا و میان جوامع مهاجر آن را رصد می‌کند.

او می‌افزاید: «تضاد میان امتیازات نخبگان و دشواری‌های زندگی روزمره، به‌شدت بر نسل زد تأثیر گذاشت و به سرعت به روایت محوری محرک جنبش بدل شد.»

موج «نپو کیدز» نپال ـــ که شکل کوتاه‌شده‌ای از واژه «Nepotism» (رانت‌خوری خانوادگی) است ـــ مشابه مفهومی رایج در غرب است؛ جایی که از اصطلاح «nepo babies» برای اشاره به فرزندان هنرمندان یا چهره‌های مشهور مرفه و بانفوذ استفاده می‌شود.

در بسیاری از پست‌ها، تصاویر این «فرزندان پرنفوذ» در کنار عکس‌هایی از مشکلات روزمره مردم فقیر و عادی قرار می‌گیرد و حس عمومی در نپال را بازتاب می‌دهد؛ این حس که ثروت طبقه سیاسی کشور به بهای محرومیت اکثریت جامعه به دست آمده است.

سازمان غیرانتفاعی و مستقل «شفافیت بین‌الملل»، نپال را یکی از فاسدترین کشورهای آسیا رتبه‌بندی کرده است. با وجود رسوایی‌های پی‌درپی ـــ که معمولاً شامل تبانی سیاستمداران منتخب و مقاماتی به ظاهر مستقل می‌شود ـــ تعداد بسیار کمی از این اتهامات به پیگرد قضایی موفق انجامیده است.

برای نمونه، تحقیقات پارلمانی نشان داد که دست‌کم ۷۱ میلیون دلار در جریان ساخت فرودگاه بین‌المللی شهر پوخارا اختلاس شده است. در پرونده‌ای دیگر، رهبران نپال متهم شدند که از جوانانی که به امید یافتن کار در ایالات متحده بودند پول گرفته‌اند، در حالی که این برنامه برای پناه‌جویان قومی نپالی طراحی شده بود که به اجبار از کشور همسایه بوتان اخراج شده بودند.

به‌ویژه جوانان از مشاهده شمار اندکی از نخبگان نپالی که املاک و دارایی‌های گسترده‌ای برای فرزندان خود گرد آورده‌اند، برآشفته‌اند و بسیاری خواستار آن شده‌اند که دولت درباره نحوه خرید این دارایی‌ها تحقیق کند.

ممنوعیت کوتاه‌مدت شبکه‌های اجتماعی از سوی دولت، بیش از پیش معترضان را خشمگین کرد؛ چرا که آنان آن را تلاشی برای کنترل انتقادها از نابرابری‌هایی می‌دانند که همچنان علیه‌شان اعتراض می‌کنند.