جنگ‌طلب روس که ترامپ را عصبانی کرد کیست؟

مارک ترِوِلیان / خبرگزاری رویترز / ۳ اوت ۲۰۲۵ 

دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه، درگیر جدالی تند در شبکه‌های اجتماعی شده که باعث شد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کند دستور تغییر موقعیت دو زیردریایی هسته‌ای آمریکا را صادر کرده است.

مدودف کیست، پیشینه او چیست و تا چه حد نفوذ دارد؟ 

رئیس‌جمهوری که برای مدتی کوتاه امیدها را در غرب برانگیخت 
مدودف در سال ۲۰۰۸ به‌عنوان رئیس‌جمهور روسیه انتخاب شد، زمانی که ولادیمیر پوتین، پس از دو دوره ریاست‌جمهوری، طبق قانون وقت از نامزدی مجدد منع شده بود. مدودف به مدت چهار سال کرملین را اداره کرد، در حالی که پوتین نخست‌وزیر او بود، اما تحلیلگران در روسیه و غرب معتقد بودند که پوتین همچنان تصمیم‌گیر اصلی است. پس از انتخابات ۲۰۱۲، این دو جایگاه خود را عوض کردند؛ مانوری سیاسی که اعتراضات مخالفان را برانگیخت. 

مدودف، فرزند دو استاد دانشگاه، تحصیل‌کرده حقوق بود و مدتی در بخش خصوصی کار کرده بود. او که قدی کوتاه و لحنی آرام داشت، از سوی معاصرانش فردی بافرهنگ و باهوش توصیف می‌شد. 

او در ابتدا در غرب به‌عنوان یک مدرن‌ساز و اصلاح‌طلب بالقوه دیده می‌شد که آماده بهبود روابط با ایالات متحده بود. در سال ۲۰۰۹، او معاهده کاهش تسلیحات هسته‌ای «استارت جدید» را با باراک اوباما امضا کرد. 

اما ریاست‌جمهوری مدودف شاهد جنگ کوتاه‌مدت روسیه با گرجستان در سال ۲۰۰۸ بود و او نتوانست به اهداف اعلام‌شده‌اش، یعنی مبارزه با فساد گسترده، بهبود حاکمیت قانون، تقویت نقش جامعه مدنی و ایجاد تعادل مجدد در اقتصاد برای کاهش وابستگی بیش از حد به تولید نفت و گاز شکست خورد.

پس از کرملین
مدودف به مدت هشت سال به عنوان نخست وزیر پوتین خدمت کرد، دوره‌ای که تنش‌ها با غرب، به ویژه بر سر الحاق کریمه از اوکراین به روسیه در سال ۲۰۱۴، دوباره تشدید شد. اما اقبال سیاسی او با برکناری‌اش در ژانویه ۲۰۲۰ و جایگزینی‌اش با میخائیل میشوستین که از آن زمان تاکنون این سمت را در اختیار دارد، رو به افول گذاشت. مدودف به سمت جدیدی به عنوان معاون رئیس شورای امنیت، نهادی قدرتمند که شامل روسای سرویس‌های اطلاعاتی روسیه می‌شود، منصوب شد.

هوادار جنگ
پس از تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، مدودف نقشی جدید برای خود تعریف کرد: یک جنگ‌طلب تندرو و حامی پرشور جنگ، که با لفاظی‌های تهاجمی علیه کی‌یف و غرب، بارها در مورد خطر “آخرالزمان” هسته‌ای هشدار داد.

در ماه مه ۲۰۲۴، او گفت که این یک “اشتباه مهلک” از سوی غرب خواهد بود که فکر کند روسیه آماده استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی علیه اوکراین نیست. او همچنین از احتمال حمله به کشورهای متخاصم بی‌نام با سلاح‌های هسته‌ای استراتژیک صحبت کرد.

اظهارات او، از جمله حملات شخصی به رهبران خارجی، اغلب با هدف شوکه کردن، توهین و تحریک طراحی شده بود. او اوکراینی‌ها را «سوسک» خواند، عبارتی که کی‌یف آن را آشکارا نسل‌کشانه محکوم کرد، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، را جنایتکار، معتاد، شپش، موش و یک موجود عجیب و غریب خواند.
 
در ژانویه ۲۰۲۳، او نخست‌وزیر ژاپن را به «تسلیم شرم‌آور» به آمریکا متهم کرد و پیشنهاد داد که او باید به‌صورت آیینی خودکشی کند. 

شخصیت‌های مخالف روس، اظهارات مدودف را فریادهایی غم‌انگیز و ناتوان توصیف کرده‌اند. با این حال، برخی دیپلمات‌های غربی می‌گویند این اظهارات بازتابی از تفکر در حلقه‌های سیاست‌گذاری کرملین است. تا کنون، این اظهارات به‌ندرت واکنش مستقیم رهبران غربی را برانگیخته بود. 

درگیری با ترامپ
این وضعیت ماه گذشته تغییر کرد، زمانی که ترامپ پس از انتقاد روس‌ها از حملات هوایی آمریکا به ایران و اعلام آمادگی «تعدادی از کشورها» برای تأمین کلاهک‌های هسته‌ای برای ایران، مدودف را سرزنش کرد و او را به استفاده از واژه «هسته‌ای» متهم کرد.

وقتی ترامپ برای مسکو ضرب‌الاجل تعیین کرد تا به جنگ در اوکراین پایان دهد یا با تحریم‌های بیشتر، از جمله علیه خریداران صادرات روسیه، مواجه شود، مدودف او را متهم کرد که «بازی اولتیماتوم» راه انداخته و گامی به سوی جنگ بین روسیه و آمریکا برداشته است.

ترامپ پاسخ داد: «به مدودف، رئیس‌جمهور شکست‌خورده سابق روسیه که فکر می‌کند هنوز رئیس‌جمهور است، بگویید مراقب حرف‌هایش باشد. او وارد قلمرویی بسیار خطرناک شده است!» 

مدودف پنج‌شنبه گذشته دوباره وارد معرکه شد و گفت «واکنش عصبی» ترامپ نشان می‌دهد که روسیه در مسیر درستی است و بار دیگر به توانایی‌های هسته‌ای مسکو اشاره کرد. ترامپ روز بعد بیانیه‌ای درباره استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا در «مناطق مناسب» منتشر کرد و از آن زمان مدودف دیگر پستی منتشر نکرده است.