توافق ایران و اروپایی‌ها برای ادامه مذاکرات

ایران اعلام کرد پس از گفت‌وگوهای «جدی، صریح و تفصیلی» روز جمعه، مذاکرات هسته‌ای با قدرت‌های اروپایی را ادامه خواهد داد. این اولین دیدار رو در رو از زمان بمباران ایران توسط اسرائیل و آمریکا در ماه گذشته بود.

پیش از نشست در استانبول، ایران همچنین با پیشنهاد تمدید قطعنامه سازمان ملل که تاییدکننده توافق ۲۰۱۵ (در آستانه انقضا) برای محدود کردن برنامه هسته‌ای این کشور است، مخالفت کرد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، هیئت‌های نمایندگی اتحادیه اروپا و گروه موسوم به E3 متشکل از فرانسه، بریتانیا و آلمان، به مدت حدود چهار ساعت در کنسولگری ایران با مقامات ایرانی دیدار کردند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد این گفت‌وگوها می‌تواند فرصتی برای ازسرگیری بازرسی‌های هسته‌ای در ایران باشد.

ایران و اروپایی‌ها ایده‌های خود را مطرح کردند 

کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، پس از این نشست گفت دو طرف ایده‌های مشخصی در مورد لغو تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای ارائه کردند.

او افزود: «در حالی که به طور جدی مواضع آنها در مورد جنگ اخیر تجاوزکارانه علیه مردممان را مورد انتقاد قرار دادیم، مواضع اصولی خود از جمله در مورد مکانیسم موسوم به “بازگشت سریع تحریم‌ها” را تشریح کردیم.» «توافق شد که مشورت‌ها در این زمینه ادامه یابد.» 

کشورهای اروپایی به همراه چین و روسیه، طرف‌های باقی‌مانده توافق ۲۰۱۵ هستند — که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد — این توافق در ازای محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های علیه این کشور را لغو کرد.

مهلت ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ که قطعنامه حاکم بر این توافق منقضی می‌شود، به سرعت در حال نزدیک شدن است. در آن زمان، تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران لغو خواهد شد، مگر اینکه مکانیسم «بازگشت سریع» حداقل ۳۰ روز قبل فعال شود. این مکانیسم به طور خودکار تحریم‌هایی را که بخش‌هایی از هیدروکربن‌ها تا بانکداری و دفاع را هدف گرفته‌اند، اعمال می‌کند.

برای فراهم آوردن زمان لازم، گروه E3 مهلت تا پایان اوت را برای احیای دیپلماسی تعیین کرده‌اند. دیپلمات‌ها می‌گویند آنها می‌خواهند ایران گام‌های ملموسی بردارد تا آنها را متقاعد کند که این مهلت را حداکثر تا شش ماه تمدید کنند.

اروپایی‌ها به دنبال تعهدات هسته‌ای از ایران هستند

ایران باید در مورد مسائل کلیدی از جمله مذاکرات نهایی با واشنگتن، همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) و پاسخگویی در مورد ۴۰۰ کیلوگرم (۸۸۰ پوند) اورانیوم بسیار غنی‌شده نزدیک به درجه سلاح — که محل آن پس از حملات ماه گذشته نامشخص است — تعهداتی ارائه دهد.

پیش از این گفت‌وگوها، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته بود تهران بحث درباره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را «بی‌معنی و بی‌اساس» می‌داند.

رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت خوشبین است که بازدیدهای بازرسان هسته‌ای ممکن است امسال ازسر گرفته شود و اکنون بحث در مورد جزئیات فنی مهم است.

او به خبرنگاران در سنگاپور گفت: «باید توافق کنیم که به کجا برویم و چگونه این کار را انجام دهیم. باید به حرف ایران در مورد اقدامات احتیاطی که آنها معتقدند باید انجام شود، گوش دهیم.»

آمریکا پیش از حملات هوایی خود در ژوئن، پنج دور مذاکره با ایران انجام داده بود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، گفته بود این حملات برنامه‌ای را «نابود» کرده که به ادعای واشنگتن و متحدش اسرائیل، هدف آن دستیابی به بمب اتمی بوده است.

با این حال، شبکه خبری ان‌بی‌سی به نقل از مقامات فعلی و سابق آمریکا گزارش داده که ارزیابی‌های بعدی آمریکا نشان داد در حالی که این حملات بیشتر یکی از سه سایت هدف‌گیری‌شده هسته‌ای را نابود کرد، دو سایت دیگر آسیب جدی ندیدند.

ایران منکر تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای است و می‌گوید برنامه هسته‌ای آن تنها برای مقاصد غیرنظامی است.