اروپایی‌ها تمایل ایران به سازش را محک می‌زنند

جان ایریش و پریسا حافظی / خبرگزاری رویترز / ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۵ 

فرانسه، بریتانیا و آلمان روز جمعه برای اولین بار پس از حملات آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران در ژوئن، مذاکرات رو در رو با ایران برگزار خواهند کرد تا به گفته دیپلمات‌ها، تمایل تهران به سازش برای جلوگیری از اعمال تحریم‌ها را ارزیابی کنند.

این سه کشور اروپایی، همراه با چین و روسیه، طرف‌های باقی‌مانده در توافق سال ۲۰۱۵ هستند ـــ توافقی که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد ـــ که در ازای محدودیت‌های اعمال‌شده بر برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌ها علیه این کشور را لغو کرد.

مذاکرات روز جمعه بین دیپلمات‌های ارشد گروه موسوم به E3 و تیم مذاکره‌کننده ایران در استانبول برگزار خواهد شد.

ایالات متحده پیش از حملات هوایی خود در ژوئن، پنج دور مذاکره با ایران برگزار کرده بود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، گفته بود که این حملات برنامه‌ای را که واشنگتن و متحدش اسرائیل مدعی‌اند برای دستیابی به سلاح هسته‌ای طراحی شده بود، “نابود کرده است”. ایران هرگونه تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد می‌کند.

دیپلمات‌های اروپایی و ایرانی می‌گویند در حال حاضر چشم‌اندازی برای ازسرگیری مذاکرات ایران با آمریکا وجود ندارد.

اما اروپایی‌ها معتقدند که به دلیل توقف بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) از تأسیسات هسته‌ای ایران و نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ۱۸ اکتبر برای انقضای توافق سال ۲۰۱۵، مذاکرات باید احیا شود.

آن‌ها همچنین خواستار توضیح درباره محل ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده نزدیک به سطح تسلیحاتی هستند که از زمان حملات ماه گذشته، مکان آن نامعلوم است.

یوهان وادفول، وزیر امور خارجه آلمان، در کنفرانس خبری ۱۸ ژوئیه در پاریس گفت: «ما مصمم هستیم که هر کاری برای رسیدن به یک راه‌حل دیپلماتیک انجام دهیم.» 

بازگرداندن تحریم‌ها یا تمدید؟

بر اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که توافق ۲۰۱۵ را تأیید کرده است، تحریم‌های سازمان ملل می‌تواند پیش از انقضای توافق دوباره اعمال شود ـــ فرایندی که حدود ۳۰ روز طول خواهد کشید.

گروه E3 که نمی‌خواهند با انقضای توافق اهرم فشار خود را از دست بدهند، هشدار داده‌اند که در صورت عدم دستیابی به توافق هسته‌ای جدید، “مکانیسم ماشه” را فعال خواهند کرد که تمامی تحریم‌های قبلی سازمان ملل علیه ایران، از جمله در بخش‌های نفت، بانکداری و دفاعی را بازمی‌گرداند.

با توجه به اینکه روسیه ـــ متحد ایران ـــ در ماه اکتبر ریاست شورای امنیت را بر عهده خواهد گرفت، سه کشور اروپایی اعلام کرده‌اند که آخرین فرصت برای فعال‌سازی مجدد تحریم‌ها پایان ماه اوت خواهد بود.

سه دیپلمات اروپایی، یک دیپلمات منطقه‌ای و یک دیپلمات ایرانی گفتند که نشست استانبول عمدتاً بر موضوع مکانیسم ماشه متمرکز خواهد بود.
آن‌ها اظهار داشتند که E3 امکان تمدید مکانیسم ماشه تا شش ماه را به ایران پیشنهاد خواهد داد.

در مقابل، ایران باید تعهداتی در مورد مسائل کلیدی ارائه دهد، از جمله مذاکرات احتمالی با واشنگتن، همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و توضیح درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود.

کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، که در نشست استانبول حضور خواهد داشت، روز چهارشنبه در سازمان ملل به خبرنگاران گفت که تهران موافقت کرده است تا در هفته‌های آینده تیمی فنی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران سفر کند.

او هشدار داد که فعال شدن مکانیسم ماشه با پاسخ قاطع تهران مواجه خواهد شد. ایران پیش‌تر تهدید کرده بود که در صورت فعال‌سازی این مکانیسم، از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) خارج خواهد شد.

غریب‌آبادی افزود که درباره امکان تمدید شنیده است.

او گفت: «اکنون صحبت درباره موضوع تمدید بسیار زودهنگام است. ما تقریباً سه ماه تا ضرب‌الاجل ۱۸ اکتبر فرصت داریم.» 

یک مقام دولت ترامپ که نخواست نامش فاش شود، گفت که آمریکا در مورد بازگرداندن تحریم‌ها با گروه E3 “هماهنگ” است، اما از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کرد.

رون درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، روز پنجشنبه در پاریس بود و قرار بود با مقامات فرانسوی درباره موضوعات مختلف، از جمله ایران، دیدار کند، به گفته چهار منبع.

اسرائیل حملات به ایران را با هدف از بین بردن هرگونه احتمال توسعه تسلیحات هسته‌ای توسط دشمن اصلی خود انجام داد.