ترامپ خواستار «تسلیم بی‌قید و شرط» ایران شد

خبرگزاری رویترز: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز سه‌شنبه خواستار «تسلیم بدون قید و شرط» ایران شد و هشدار داد که صبر آمریکا رو به پایان است. با این حال، او اعلام کرد که فعلاً قصدی برای کشتن رهبر ایران ندارد.، هم‌زمان جنگ هوایی میان ایران و اسرائیل برای پنجمین روز متوالی ادامه دارد.

در همین حال، اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، هشدار داد که ممکن است سرنوشت آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، مشابه سرنوشت صدام حسین، رئیس‌جمهور سابق عراق، باشد؛ کسی که پس از حمله‌ای به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۳ سرنگون شد و در سال ۲۰۰۶ پس از محاکمه، به دار آویخته شد.

کاتز به مقام‌های بلندپایه ارتش اسرائیل گفت: «به دیکتاتور ایران هشدار می‌دهم که به ارتکاب جنایات جنگی و شلیک موشک به سمت شهروندان اسرائیلی ادامه ندهد.»

گزارش‌هایی از وقوع انفجار در تهران و شهر اصفهان در مرکز ایران منتشر شد. اسرائیل اعلام کرد که ایران سه‌شنبه شب بار دیگر موشک‌هایی به سمت این کشور شلیک کرده است. آژیرهای حمله هوایی در تل‌آویو و مناطق جنوبی اسرائیل به صدا درآمد. ارتش اسرائیل نیز اعلام کرد که به ۱۲ سایت پرتاب موشک و انبارهای تسلیحات در تهران حمله کرده است.

اظهارات ترامپ که از طریق شبکه اجتماعی «سوشیال تروت» منتشر شد، حاکی از اتخاذ موضعی تهاجمی‌تر نسبت به ایران بود، در شرایطی که او در حال ارزیابی احتمال افزایش مداخله آمریکا در بحران است.

او نوشت: «ما دقیقاً می‌دانیم به‌اصطلاح “رهبر عالی” کجا پنهان شده است. فعلاً قصد کشتن او را نداریم... اما صبر ما رو به پایان است.»

سه دقیقه بعد، او پیام دیگری منتشر کرد: «تسلیم بدون قید و شرط!»

مواضع ترامپ درباره درگیری میان ایران و اسرائیل – که یکی متحد نزدیک آمریکا و دیگری دشمن دیرینه آن است – گاه متناقض و مبهم بوده و بر ابهام‌های موجود پیرامون بحران افزوده است. اظهارات عمومی او از تهدیدهای نظامی گرفته تا پیشنهادهای دیپلماتیک را در بر می‌گیرد؛ امری که برای رئیس‌جمهوری با سابقه‌ی رویکردی اغلب نامنظم در سیاست خارجی، چندان دور از انتظار نیست.

ترامپ روز دوشنبه گفته بود که احتمال دارد استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، یا معاون اول رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، را برای مذاکره با مقام‌های ایرانی اعزام کند. او همچنین اعلام کرد که ترک زودهنگامش از نشست سران گروه هفت در کانادا «هیچ ربطی» به تلاش برای دستیابی به توافق آتش‌بس نداشته و «موضوعی بسیار بزرگ‌تر» در کار است.

ونس نیز گفت که تصمیم نهایی درباره اقدام بیشتر برای پایان دادن به برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران – که قدرت‌های غربی مظنون به هدفمندی آن برای تولید سلاح هسته‌ای هستند – «در نهایت به عهده رئیس‌جمهور» است. نخست‌وزیر بریتانیا نیز اظهار داشت که هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که آمریکا در آستانه ورود مستقیم به این درگیری باشد.

یک مقام کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ بعدازظهر سه‌شنبه با شورای امنیت ملی خود درباره این بحران دیدار می‌کند.

به گفته سه مقام آمریکایی، ایالات متحده در حال اعزام جنگنده‌های بیشتر به خاورمیانه و تمدید مأموریت برخی از هواپیماهای جنگی مستقر در منطقه است. این اقدام در پی استقرارهای قبلی صورت می‌گیرد که به گفته پیت هگزث، وزیر دفاع آمریکا، جنبه‌ای دفاعی داشته‌اند. آمریکا تاکنون در این درگیری فقط دست به اقدامات دفاعی زده، از جمله کمک به انهدام موشک‌هایی که به سمت اسرائیل شلیک شده‌اند.

تضعیف نفوذ منطقه‌ای

پنج منبع آگاه از روند تصمیم‌گیری در ایران به خبرگزاری رویترز گفتند، مشاوران ارشد نظامی و امنیتی آیت‌الله خامنه‌ای در پی حملات اسرائیل کشته شده‌اند؛ امری که شکاف‌های بزرگی در حلقه نزدیکان رهبر ایران ایجاد کرده و خطر اشتباهات راهبردی را افزایش داده است.

ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه اعلام کرد که علی شادمانی، رئیس ستاد نیروهای مسلح ایران، را کشته است. او تنها چهار روز پیش جایگزین یکی دیگر از فرماندهان ارشد ایران شده بود که در حملات پیشین جان باخته بود.

در حالی که رهبران جمهوری اسلامی با بزرگ‌ترین بحران امنیتی خود از زمان انقلاب ۱۳۵۷ روبه‌رو هستند، فرماندهی امنیت سایبری ایران استفاده مقام‌های رسمی از وسایل ارتباطی و تلفن موبایل را ممنوع کرده است. این خبر را خبرگزاری فارس گزارش داد.

رسانه‌های ایران همچنین از آغاز یک «جنگ سایبری گسترده» توسط اسرائیل علیه زیرساخت‌های دیجیتال جمهوری اسلامی خبر داده‌اند.

از زمان حمله حماس به اسرائیل در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که منجر به آغاز جنگ غزه شد، نفوذ منطقه‌ای آیت‌الله خامنه‌ای رو به افول گذاشته است. اسرائیل از آن زمان حملات خود را علیه نیروهای نیابتی ایران افزایش داده؛ از حماس در غزه گرفته تا حزب‌الله در لبنان، حوثی‌ها در یمن و شبه‌نظامیان وابسته در عراق. در همین حال، یکی از نزدیک‌ترین متحدان ایران، بشار اسد رئیس‌جمهور خودکامه سوریه، نیز از قدرت برکنار شده است.

اسرائیل روز جمعه، در بزرگ‌ترین عملیات هوایی خود علیه ایران، حملات خود را آغاز کرد و ادعا کرد که به این نتیجه رسیده جمهوری اسلامی در آستانه تولید سلاح هسته‌ای قرار دارد.

ایران تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد کرده و بر حق خود برای استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی اورانیوم، تأکید دارد؛ حقی که در قالب عضویت در معاهده بین‌المللی عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) به رسمیت شناخته شده است.

اسرائیل که عضو این معاهده نیست، تنها کشور در خاورمیانه به‌شمار می‌رود که تصور می‌شود سلاح هسته‌ای در اختیار دارد. اسرائیل تاکنون این موضوع را نه تأیید و نه تکذیب کرده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تأکید کرده است که تا زمانی که برنامه هسته‌ای ایران به‌طور کامل متوقف نشود، عقب‌نشینی نخواهد کرد؛ در حالی که ترامپ پیشتر  گفته بود در صورتی که ایران با محدودیت‌های سخت‌گیرانه بر غنی‌سازی اورانیوم موافقت کند، حملات اسرائیل می‌تواند متوقف شود.

پیش از آغاز حمله اسرائیل، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) – متشکل از ۳۵ کشور عضو – برای نخستین بار در نزدیک به ۲۰ سال گذشته، ایران را به نقض تعهداتش در قبال معاهده عدم اشاعه متهم کرد.

آژانس روز سه‌شنبه اعلام کرد که یکی از حملات هوایی اسرائیل، سالن‌های زیرزمینی غنی‌سازی در تأسیسات نطنز را به‌طور مستقیم هدف قرار داده است.

پایگاه خبری اقتصادی «اقتصادآنلاین» نیز گزارش داد که نیروهای امنیتی ایران یک تبعه خارجی را به اتهام فیلم‌برداری از «مناطق حساس» در نیروگاه هسته‌ای بوشهر برای سازمان جاسوسی موساد اسرائیل بازداشت کرده‌اند. این پایگاه یکی از منابع پوشش‌دهنده تحولات مربوط به تأسیسات شناخته‌شده هسته‌ای ایران است.

بازار نفت در حالت آماده‌باش

اسرائیل می‌گوید اکنون کنترل حریم هوایی ایران را در اختیار دارد و قصد دارد در روزهای آینده عملیات خود را شدت بخشد.

با این حال، تحلیل‌هایی که فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان نیز با آن‌ها موافق است، حاکی از آن است که اسرائیل بدون همراهی آمریکا قادر نخواهد بود به تأسیسات هسته‌ای بسیار عمیق‌ مدفون‌شده‌ای مانند فردو – که زیر یک کوه ساخته شده – ضربه قاطع وارد کند.

اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، گفت موضوع فردو نیز «قطعاً» در دستور کار خواهد بود.

به گفته مقام‌های اسرائیلی، ایران تاکنون حدود ۴۰۰ موشک بالستیک و صدها پهپاد به سوی اسرائیل شلیک کرده که حدود ۳۵ موشک موفق شده‌اند از سامانه دفاعی اسرائیل عبور کرده و به هدف اصابت کنند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که بامداد سه‌شنبه مراکز اطلاعاتی نظامی اسرائیل و مرکز عملیاتی موساد – سرویس اطلاعات خارجی اسرائیل – را هدف قرار داده است. اسرائیل این ادعا را تأیید نکرده است.

مقام‌های ایرانی از کشته شدن ۲۲۴ نفر خبر داده‌اند که اکثر آن‌ها غیرنظامی بوده‌اند. اسرائیل نیز گفته است که ۲۴ غیرنظامی در این حملات جان باخته‌اند. در هر دو کشور، ساکنان بسیاری مناطق را تخلیه کرده یا از خانه‌های خود گریخته‌اند.

بازارهای جهانی نفت نیز پس از حمله‌هایی به زیرساخت‌های انرژی ایران – از جمله میدان گازی «پارس جنوبی» که میان ایران و قطر مشترک است و بزرگ‌ترین میدان گازی جهان به‌شمار می‌رود – در حالت آماده‌باش کامل قرار دارند.