ترامپ: آمریکا به توافق جدید با ایران نزدیک است

سی‌ان‌ان: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز چهارشنبه گفت که دولتش «بسیار نزدیک به دستیابی به یک راه‌حل» در مورد توافق هسته‌ای ایران است و شخصاً به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هشدار داده است که مذاکرات را مختل نکند.

او به خبرنگاران گفت که ترامپ هفته گذشته به متحد نزدیک خود هشدار داد که هرگونه اقدامی برای برهم زدن مذاکرات «نامناسب» خواهد بود.

منابع آگاه از مذاکرات، خوش‌بینی ترامپ را تکرار کردند و به سی‌ان‌ان گفتند که آنها در حال نزدیک شدن به یک توافق گسترده هستند که می‌تواند در دیدار بعدی ایالات متحده و ایران، به احتمال زیاد در خاورمیانه، قطعی شود.

اما نگرانی‌ها در مورد خارج کردن روند از مسیر توسط اسرائیل به وضوح زیاد است. ترامپ در پاسخ به سوالی در مورد گزارش‌هایی مبنی بر اینکه او در یک تماس تلفنی هفته گذشته به نتانیاهو در مورد مختل کردن مذاکرات هشدار داده است، گفت: «خب، می‌خواهم صادق باشم. بله، این کار را کردم.» او افزود: «این یک هشدار نیست ـــ من گفتم که فکر نمی‌کنم مناسب باشد.»

ترامپ گفت که تیمش «مذاکرات بسیار خوبی» با ایران داشته است. مذاکرات در چند هفته گذشته به رهبری استیو ویتکاف، فرستاده ویژه خاورمیانه، و با مدیریت عمان انجام شده است.

ترامپ گفت: «در حال حاضر، فکر می‌کنم آنها می‌خواهند به توافق برسند. و اگر بتوانیم به توافق برسیم، جان بسیاری را نجات خواهم داد.»

اعتراف صریح ترامپ در مورد تماس تلفنی نتانیاهو پس از آن صورت می‌گیرد که سی‌ان‌ان هفته گذشته گزارش داد که ایالات متحده اطلاعات جدیدی به دست آورده است که نشان می‌دهد اسرائیل در حال آماده‌سازی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است. نتانیاهو مدت‌هاست که مخالف سرسخت هرگونه توافقی با تهران بوده و از تصمیم ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود برای خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای که توسط رئیس جمهور باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ به توافق رسیده بود، استقبال کرد.

خطرات بسیار زیاد است ـــ یک حمله اسرائیل می‌تواند پیشرفتی را که ایالات متحده به دست آورده است، خنثی کند، خطر ایجاد یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر را به همراه داشته باشد و شانس ترامپ را برای دستیابی به یک موفقیت بزرگ در سیاست خارجی از بین ببرد، زیرا پیشرفت در ایجاد آتش‌بس در جنگ‌های اوکراین و غزه موفق نبوده است.

اظهارات ترامپ پس از آن مطرح شد که سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه در گفتگو با سی‌ان‌ان اعلام کرد که «راه‌های زیادی» برای دستیابی به توافق در مورد آینده برنامه هسته‌ای این کشور وجود دارد.

غنی‌سازی یکی از محورهای اصلی مذاکرات است

با این حال، این موضوع که آیا به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم داده می‌شود یا خیر، همچنان نقطه اختلاف اصلی است. و خود ترامپ اذعان کرد که ایران «هنوز (باید) با مراحل نهایی یک سند موافقت کند.»

دور پنجم مذاکرات که روز جمعه در رم برگزار شد، بیشتر به موضوع غنی‌سازی پرداخت.

یک مقام دولت ترامپ پس از مذاکرات در رم گفت: «همه احساس خوبی دارند. ما درک بسیار بهتری از مواضع همه داریم.»

دولت ترامپ از ایران خواسته بود که تمام غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، که به گفته ویتکاف «امکان تسلیحاتی شدن را فراهم می‌کند» و خط قرمز مذاکرات نامیده شده است.

اورانیوم، یک سوخت هسته‌ای کلیدی، در صورت غنی‌سازی در سطوح بالا می‌تواند برای ساخت بمب هسته‌ای استفاده شود. ایران در سال‌های اخیر برنامه هسته‌ای خود را پیشرفت داده است، اما همچنان معتقد است که برنامه‌اش صلح‌آمیز است. ایران می‌گوید که حاضر است به عنوان بخشی از توافق، متعهد به عدم غنی‌سازی اورانیوم تا سطح تسلیحاتی شود، اما گفته است که ممنوعیت کامل هرگونه غنی‌سازی را رد خواهد کرد.

ترامپ ـــ که گفته بود خواهان یک «سند بسیار قوی» است ـــ ظاهراً روز چهارشنبه اشاره کرد که مذاکرات فعلی شامل بحث‌هایی در مورد افزایش بازرسی‌ها در داخل ایران و برچیدن حداقل بخشی از برنامه هسته‌ای ایران بوده است.

ترامپ گفت: «من آن را بسیار قوی می‌خواهم که بتوانیم با بازرسان وارد شویم. می‌توانیم هر چیزی را که می‌خواهیم برداریم، می‌توانیم هر چیزی را که می‌خواهیم منفجر کنیم، اما هیچ‌کس کشته نشود. می‌توانیم یک آزمایشگاه را منفجر کنیم، اما هیچ‌کس در آزمایشگاه نخواهد بود، برخلاف اینکه همه در آزمایشگاه باشند و آن را منفجر کنند.»

مقامات دولت ترامپ، از جمله ویتکاف، علناً گفته‌اند که خط قرمز ایالات متحده هرگونه غنی‌سازی توسط ایران است. اما اظهارات ترامپ در روز چهارشنبه نشان داد که او ممکن است به عنوان راه حلی برای این بن‌بست، اجازه غنی‌سازی محدود با بازرسان را بدهد.

پیش از این، مقامات آمریکایی ایده واردات اورانیوم غنی‌شده توسط ایران به جای انجام این کار در داخل کشور را مطرح کرده بودند ـــ ایده‌ای که ایران بارها آن را رد کرده است.

آمریکا می‌تواند در برنامه انرژی هسته‌ای ایران سرمایه‌گذاری کند

یکی از منابع توضیح داد که بحث فعلی شامل سرمایه‌گذاری احتمالی آمریکا در برنامه انرژی هسته‌ای ایران و ایجاد کنسرسیومی ـــ که انتظار می‌رود شامل کشورهای خاورمیانه و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نهاد ناظر بر انرژی هسته‌ای سازمان ملل متحد باشد ـــ است که اورانیوم غنی‌شده را برای راکتورهای ایران تولید کند.

اما یک مقام کاخ سفید گفت که هیچ توافقی در مورد برنامه انرژی هسته‌ای غیرنظامی ایران حاصل نشده است.

با وجود اینکه برخی از مقامات دولتی در ابتدا برای گنجاندن آن در مذاکرات فشار می‌آوردند، برنامه موشک‌های بالستیک ایران بخشی از بحث فعلی نیست. با توجه به پیشرفت مذاکرات در این مرحله، منابع انتظار گسترش موضوعات مورد بحث را نداشتند. ویتکاف در اوایل ماه مه اظهار داشت که موضوعاتی غیر از پرونده هسته‌ای، مسائل «فرعی» هستند.

او در آن زمان به برایت‌بارت گفت: «ما نمی‌خواهیم بحث هسته‌ای را گیج کنیم زیرا این برای ما مسئله حیاتی است.»

پس از مذاکرات رم، دو طرف آخرین پیشنهادات را برای مشورت به رهبران کشورهای خود ارائه کردند و قصد دارند به زودی، به احتمال زیاد در خاورمیانه، دوباره ملاقات کنند.

مقامات کاخ سفید و منابع آگاه از مذاکرات جاری گفتند که هدف، دستیابی به یک توافق کلی در جلسه بعدی بین دو طرف است که نشانگرهای خاصی را برای اجرا مشخص می‌کند، اما همچنین منجر به بحث‌های بعدی در مورد جزئیات فنی می‌شود.

ویتکاف و مایکل آنتون، مدیر برنامه‌ریزی سیاسی در وزارت امور خارجه، علاوه بر یک تیم فنی که شروع به کار بر روی جزئیات خاص‌تر برای یک توافق کرده است، رهبری تمام مذاکرات را بر عهده گرفته‌اند. با این حال، انتظار می‌رود که پس از دستیابی به یک توافق گسترده، تیم فنی مسئولیت را بر عهده بگیرد و بسیار بیشتر درگیر شود.

با وجود اینکه ترامپ انتظار “خبرهای خوب” را در آینده نزدیک جار می‌زند، پیشرفت در مذاکرات گاهی اوقات ناهموار بوده است.

در دور چهارم مذاکرات، ایالات متحده پیشنهادی را با ایران در میان گذاشت که برخی از الزامات کلیدی مورد نظر دولت ترامپ در یک توافق را تشریح می‌کرد. اما به گفته یک منبع آگاه، در مقطعی ایده‌ای که مورد بحث بود و به نظر می‌رسید مذاکره‌کنندگان هر دو طرف از آن حمایت می‌کنند، توسط ترامپ رد شد.

و در حالی که ترامپ اطمینان می‌دهد که توافق در شرف وقوع است، روز چهارشنبه ادعا کرد که وضعیت «هر لحظه می‌تواند تغییر کند ـــ می‌تواند با یک تماس تلفنی تغییر کند».