ترامپ تعرفه‌ها به دیگر کشورها را ۹۰ روز متوقف کرد

در چرخشی حیرت‌انگیز، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده روز چهارشنبه اعلام کرد که به طور موقت تعرفه‌های سنگینی را که به‌تازگی بر ده‌ها کشور اعمال کرده بود، کاهش می‌دهد؛ در حالی که فشارها بر چین را بیشتر می‌کند. این اقدام موجب جهش چشمگیر بازار سهام آمریکا شد.

این تغییر موضع ترامپ، که کمتر از ۲۴ ساعت پس از اجرایی شدن تعرفه‌های جدید بر اغلب شرکای تجاری رخ داد، در پی نوسانات شدید مالی بی‌سابقه از زمان روزهای ابتدایی پاندمی کووید-۱۹ صورت گرفت. این آشفتگی، هزاران میلیارد دلار از ارزش بازارهای بورس را از بین برد و موجب جهش نگران‌کننده‌ای در بازده اوراق قرضه دولتی آمریکا شد؛ عاملی که ظاهراً توجه ترامپ را جلب کرد.

ترامپ پس از اعلام این تصمیم به خبرنگاران گفت: «دیشب دیدم که مردم کمی مضطرب شده‌اند. بازار اوراق قرضه الان خیلی خوب است.»

از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ماه ژانویه، او بارها مجموعه‌ای از اقدامات تنبیهی را علیه شرکای تجاری تهدید کرده، اما برخی از آن‌ها را در آخرین لحظه لغو کرده است. این رویکرد ناپایدار باعث سردرگمی رهبران جهان و ترس شرکت‌ها شده؛ چرا که آن‌ها می‌گویند این بی‌ثباتی پیش‌بینی شرایط بازار را دشوار کرده است.

در تازه‌ترین تغییر، ترامپ اعلام کرد که به مدت سه ماه، تعرفه‌های هدفمند علیه سایر کشورها را به حالت تعلیق در می‌آورد تا فرصتی برای مذاکره میان مقام‌های آمریکایی و کشورهایی که خواهان کاهش تعرفه‌ها هستند فراهم شود.

اما وی همچنان فشار بر چین، دومین تأمین‌کننده واردات ایالات متحده، را حفظ کرد. ترامپ گفت که تعرفه واردات از چین را از ۱۰۴ درصد که از نیمه‌شب اجرایی شده بود به ۱۲۵ درصد افزایش خواهد داد؛ اقدامی که تنش میان دو اقتصاد بزرگ جهان را بیش از پیش بالا می‌برد. در هفته گذشته، این دو کشور بارها تعرفه‌های تلافی‌جویانه‌ای علیه یکدیگر وضع کرده‌اند.

با این حال، عقب‌نشینی ترامپ از تعرفه‌های خاص کشورها به‌طور کامل نیست. کاخ سفید اعلام کرد که یک تعرفه عمومی ۱۰ درصدی بر تقریباً تمام واردات ایالات متحده همچنان پابرجا خواهد ماند. این اعلامیه همچنین به نظر نمی‌رسد که بر تعرفه‌های موجود بر خودرو، فولاد و آلومینیوم تأثیری داشته باشد.

  متن بیانیه ترامپ:
«بخاطر بی‌احترامی که چین به بازارهای جهانی نشان داده است، من تعرفه‌های ایالات متحده آمریکا بر واردات از چین را به ۱۲۵ درصد افزایش می‌دهم که بلافاصله اجرایی خواهد شد. امیدوارم چین در آینده نزدیک درک کند که روزهای سوءاستفاده از آمریکا و دیگر کشورها دیگر پایدار یا قابل قبول نیست. از سوی دیگر، با توجه به اینکه بیش از ۷۵ کشور با نمایندگان ایالات متحده از جمله وزارت بازرگانی، خزانه‌داری و نماینده تجاری ایالات متحده (USTR) تماس گرفته‌اند تا درباره موضوعاتی مانند مبادلات تجاری، موانع تجاری، تعرفه‌ها، دستکاری ارز و تعرفه‌های غیرپولی مذاکره کنند، همچنین با توجه به اینکه این کشورها به هیچ شکل علیه آمریکا اقدام تلافی‌جویانه‌ای انجام نداده‌اند، من یک توقف ۹۰ روزه و همچنین اعمال تعرفه متقابل کاهش‌یافته به میزان ۱۰ درصد را در این دوره تصویب کرده‌ام که هر دو بلافاصله اجرایی می‌شوند. از توجه شما به این موضوع سپاسگزارم!»

در پی انتشار این خبر، شاخص‌های بورس ایالات متحده جهش یافتند و شاخص معیار S&P 500 (.SPX) با ۹.۵ درصد افزایش بسته شد. بازده اوراق قرضه از اوج خود پایین آمد و دلار در برابر ارزهای دیگر تقویت شد.

از زمانی که ترامپ شب چهارشنبه تعرفه‌هایش را اعلام کرد، شرکت‌های حاضر در S&P 500 حدود ۶ هزار میلیارد دلار از ارزش بازار سهام خود را از دست داده‌اند؛ یعنی بزرگ‌ترین کاهش چهارروزه این شاخص از دهه ۱۹۵۰ تاکنون.

تعرفه‌های ترامپ موجب چندین روز فروش سنگین در بازارهای سهام جهانی شد که هزاران میلیارد دلار از ارزش آن‌ها کاست و فشار زیادی بر اوراق قرضه خزانه‌داری و دلار آمریکا وارد کرد؛ که دو مؤلفه کلیدی نظام مالی جهانی به شمار می‌روند. کانادا و ژاپن اعلام کردند که در صورت لزوم برای ایجاد ثبات مداخله خواهند کرد؛ نقشی که معمولاً ایالات متحده در بحران‌های اقتصادی ایفا می‌کرده است.

تحلیلگران گفتند افزایش ناگهانی قیمت سهام ممکن است همه خسارات واردشده را جبران نکند. نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند که به دلیل نگرانی درباره تأثیر تعرفه‌ها، سرمایه‌گذاری تجاری و هزینه‌کرد خانوارها کاهش یافته است. همچنین نظرسنجی مشترک رویترز/ایپسوس نشان داد که سه چهارم آمریکایی‌ها انتظار دارند قیمت‌ها در ماه‌های آینده افزایش یابد.

مؤسسه گلدمن ساکس احتمال وقوع رکود را پس از اقدام ترامپ از ۶۵ درصد به ۴۵ درصد کاهش داد و گفت تعرفه‌های باقی‌مانده همچنان احتمالاً منجر به افزایش ۱۵ درصدی در نرخ کلی تعرفه‌ها خواهند شد.

اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، در برابر پرسش‌ها درباره آشفتگی بازار بی‌تفاوت ظاهر شد و گفت این تغییر ناگهانی، به کشورهایی که به توصیه ترامپ مبنی بر خودداری از اقدامات تلافی‌جویانه گوش دادند، پاداش داده است. او پیشنهاد کرد که ترامپ با استفاده از تعرفه‌ها «حداکثر اهرم فشار مذاکراتی برای خود» ایجاد کرده است.

بسنت به خبرنگاران گفت: «این از ابتدا استراتژی او بود. حتی می‌توان گفت که او چین را به موضعی بد سوق داد. آن‌ها پاسخ دادند و اکنون به جهانیان نشان داده‌اند که بازیگر بدی هستند.»

بسنت مسئول اصلی مذاکرات کشور به کشور است که نه فقط مسائل اقتصادی، بلکه می‌تواند موضوعاتی مانند کمک خارجی و همکاری نظامی را نیز شامل شود. ترامپ با رهبران ژاپن و کره جنوبی گفت‌وگو کرده و قرار بود هیئتی از ویتنام روز چهارشنبه با مقامات آمریکایی دیدار کند.

بسنت نگفت مذاکرات با بیش از ۷۵ کشوری که درخواست گفت‌وگو داشته‌اند، چه مدت ممکن است طول بکشد.

ترامپ گفت امکان دستیابی به توافق با چین نیز وجود دارد، اما مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که اولویت مذاکرات با دیگر کشورها خواهد بود.

خبرگزاری رویترز
آندریا شالال، سوزان هیوی و اندی سالیوان