ضرب‌الاجل دوماهه ترامپ به ایران برای توافق

باراک راوید / اکسیوس

یک مقام آمریکایی و دو منبع مطلع از محتوای نامه به اکسیوس گفتند که نامه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، شامل یک ضرب‌الاجل دوماهه برای دستیابی به یک توافق جدید هسته‌ای بود.

چرا این موضوع مهم است: هنوز مشخص نیست که این مهلت دوماهه از زمان تحویل نامه آغاز می‌شود یا از زمان آغاز مذاکرات. اما اگر ایران از این اقدام ترامپ سر باز زند و مذاکره نکند، احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران به شدت افزایش خواهد یافت.

تصویر کلی: برنامه هسته‌ای ایران در چهار سال گذشته پیشرفت کرده و اکنون بیش از هر زمان دیگری به تولید سلاح هسته‌ای نزدیک است.

● بنا بر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران، در صورت غنی‌سازی تا ۹۰ درصد، برای ساخت شش بمب هسته‌ای کافی است.
● ایران همواره انکار کرده که به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای است.

مرور سریع: دو هفته پیش، ترامپ در مصاحبه‌ای با ماریا بارتیرومو از شبکه فاکس نیوز فاش کرد که نامه‌ای به رهبر ایران ارسال کرده و پیشنهاد مذاکرات مستقیم داده است.

● یک روز بعد، ترامپ گفت که آمریکا “به لحظات پایانی” با ایران نزدیک شده است.
● او اظهار داشت: “ما نمی‌توانیم اجازه دهیم آن‌ها سلاح هسته‌ای داشته باشند. به‌زودی اتفاقی خواهد افتاد. من ترجیح می‌دهم یک توافق صلح‌آمیز داشته باشیم تا گزینه دیگر، اما گزینه دیگر نیز این مشکل را حل خواهد کرد.”
● چند روز پیش، استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، نامه را در دیداری در ابوظبی به محمد بن زاید، رئیس امارات متحده عربی، تحویل داد.
● یک روز بعد، انور قرقاش، فرستاده بن زاید، به تهران سفر کرد و نامه را به عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تحویل داد.

پشت پرده: منابع مطلع اظهار داشتند که نامه ترامپ به خامنه‌ای “شدیداللحن” بوده است. از یک سو، پیشنهاد مذاکره درباره یک توافق جدید هسته‌ای ارائه شده، اما از سوی دیگر، در صورت رد این پیشنهاد و ادامه پیشرفت هسته‌ای ایران، هشدارهایی درباره پیامدهای آن داده شده است.

● دو منبع گفتند که ترامپ در این نامه تأکید کرده که خواهان مذاکرات بی‌پایان نیست و یک مهلت دوماهه برای رسیدن به توافق تعیین کرده است.
● پیش از تحویل این نامه به ایران، کاخ سفید چندین متحد آمریکا از جمله اسرائیل، عربستان سعودی و امارات را از محتوای آن مطلع کرده بود.
● کاخ سفید از اظهار نظر خودداری کرد. نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ نداد.

واکنش‌ها: هفته گذشته، رهبر ایران، خامنه‌ای، نامه ترامپ و پیشنهاد مذاکره را “یک فریب” خواند که صرفاً برای ایجاد این تصور است که ایران حاضر به مذاکره نیست.

● خامنه‌ای گفت که از مذاکرات با آمریکا حمایت نمی‌کند، اما چند ساعت بعد، نمایندگی ایران در سازمان ملل در بیانیه‌ای در شبکه اجتماعی ایکس، مذاکرات احتمالی بین ایران و آمریکا درباره برنامه هسته‌ای را رد نکرد.
● در این بیانیه آمده است: “اگر هدف مذاکرات، رفع نگرانی‌ها درباره هرگونه احتمال نظامی شدن برنامه هسته‌ای ایران باشد، چنین مذاکراتی قابل بررسی است.”
● با این حال، نمایندگی ایران در سازمان ملل تأکید کرد که “اگر هدف مذاکرات، برچیدن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران باشد، تا جایی که بتوان ادعا کرد آنچه اوباما نتوانست به دست آورد، اکنون محقق شده است، چنین مذاکراتی هرگز انجام نخواهد شد.”

چه چیزی را باید زیر نظر داشت: وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری این هفته اعلام کرد که نامه ترامپ هنوز در حال بررسی است و پاسخ ایران در حال تهیه می‌باشد.

● ترامپ روز دوشنبه گفت که ایالات متحده، هرگونه حمله بیشتر از سوی حوثی‌های یمن را ناشی از ایران خواهد دانست و دولت ایران را به “پیامدهای شدید” تهدید کرد. ایران اعلام کرده که کنترلی بر حوثی‌ها ندارد.
● ترامپ در پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال در روز چهارشنبه گفت که گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ایران حمایت نظامی خود از حوثی‌ها را کاهش داده، اما “آن‌ها همچنان مقادیر زیادی تجهیزات ارسال می‌کنند.” او بار دیگر از ایران خواست که تأمین تسلیحات حوثی‌ها را متوقف کند.
● مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، روز یکشنبه گفت که ایران باید “تمامی اجزای برنامه هسته‌ای خود، از جمله موشک‌ها، سلاح‌سازی و غنی‌سازی اورانیوم را واگذار کرده و کنار بگذارد، در غیر این صورت، با مجموعه‌ای از پیامدهای دیگر مواجه خواهد شد.” او افزود: “به ایران یک راه خروج از این وضعیت پیشنهاد شده است.”