نقش آمریکا در انتخاب رئیس بانک مرکزی لبنان

خبرگزاری رویترز به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داده، ایالات متحده در حال تعامل با دولت لبنان برای انتخاب رئیس بعدی بانک مرکزی این کشور است؛ تلاشی که با هدف محدود کردن فساد و جلوگیری از تأمین مالی غیرقانونی گروه مسلح حزب‌الله از طریق نظام بانکی لبنان صورت می‌گیرد.

ورود واشنگتن به بررسی نامزدهای این سمت کلیدی در سیاست پولی لبنان، تازه‌ترین نمونه از رویکرد غیرمعمول و مداخله‌جویانه آمریکا در قبال این کشور خاورمیانه‌ای است، جایی که بحران مالی بیش از پنج‌ساله، اقتصاد این کشور را به ورطه فروپاشی کشانده است.

این اقدام همچنین نشان‌دهنده تمرکز مداوم آمریکا بر تضعیف حزب‌الله است؛ گروه مورد حمایت ایران که نفوذش بر دولت لبنان پس از ضربات شدیدی که سال گذشته در جنگ از اسرائیل دریافت کرد، کاهش یافته است.

از آن زمان، لبنان ژوزف عون را که مورد حمایت آمریکا است، به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب کرده و کابینه‌ای جدید که حزب‌الله در آن نقش مستقیمی ندارد، به قدرت رسیده است. اکنون این دولت باید سمت‌های خالی را پر کند، از جمله ریاست بانک مرکزی که از ژوئیه ۲۰۲۳ تحت مدیریت موقت قرار دارد.

طبق گفته سه منبع لبنانی مطلع از موضوع، یک دیپلمات غربی و یک مقام دولت ترامپ، آمریکا در حال بررسی سوابق چندین نامزد برای این سمت است.

این منابع که برای بحث درباره نقش واشنگتن در این فرآیند با رویترز صحبت کردند، خواستار محفوظ ماندن هویت خود شده‌اند. جزئیات این مداخله قبلاً گزارش نشده بود.

به گفته دو منبع لبنانی و یک مقام دولت ترامپ، مقامات آمریکایی با برخی نامزدهای احتمالی در واشنگتن و در سفارت آمریکا در لبنان دیدار کرده‌اند.

منابع لبنانی که در جریان این دیدارها بودند، گفتند که مقامات آمریکایی از نامزدها درباره نحوه مقابله با “تأمین مالی تروریسم” از طریق نظام بانکی لبنان و اینکه آیا حاضرند با حزب‌الله مقابله کنند، سؤال کرده‌اند.

وزارت خارجه آمریکا، کاخ سفید و دفتر نخست‌وزیر لبنان به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند. یک سخنگوی ریاست‌جمهوری لبنان نیز از اظهارنظر درباره نقش آمریکا خودداری کرد و تنها گفت که مهم‌ترین مسئله، انتخاب فردی شایسته برای این سمت است.

مقام دولت ترامپ گفت که این دیدارها بخشی از “دیپلماسی عادی” است، اما تأکید کرد که آمریکا به وضوح دستورالعمل‌های خود درباره شرایط لازم برای نامزدها را به دولت لبنان اعلام کرده است.

او به رویترز گفت: “رهنمودها این است که هیچ وابسته‌ای به حزب‌الله و هیچ فردی که درگیر فساد بوده، نباید انتخاب شود. این از منظر اقتصادی ضروری است.” 

وی افزود: “باید فردی باشد که اصلاحات را اجرا کند، خواستار اصلاحات باشد و هرگز چشمان خود را بر روی کسانی که می‌خواهند اوضاع لبنان را به همان روال قبلی پیش ببرند، نبندد.” 

نقش کلیدی در اصلاحات 

منابع لبنانی اعلام کردند که برخی از نامزدهای در حال بررسی برای ریاست بانک مرکزی شامل کامیل ابوسلیمان، وزیر پیشین، فِراس ابی‌نصیف، رئیس یک شرکت سرمایه‌گذاری، جهاد ازعور از صندوق بین‌المللی پول، و همچنین فیلیپ جعبری و کریم سوید، که هر دو مدیران شرکت‌های مدیریت دارایی خود هستند، می‌شوند.

رئیس بعدی بانک مرکزی نقشی اساسی در هرگونه اصلاحات اقتصادی و مالی خواهد داشت؛ اصلاحاتی که رئیس‌جمهور ژوزف عون و نخست‌وزیر نواف سلام وعده داده‌اند در اولویت قرار دهند تا لبنان را از بحران مالی ویرانگری که از سال ۲۰۱۹ آغاز شده، خارج کنند.

این بحران اقتصادی که به دلیل فساد گسترده و ریخت‌وپاش‌های مالی نخبگان سیاسی حاکم ایجاد شده، اکثر مردم لبنان را به فقر کشانده، ارزش لیره لبنان را به شدت کاهش داده و سیستم بانکی این کشور را فلج کرده است.

دولت جدید لبنان به دنبال ازسرگیری مذاکرات با صندوق بین‌المللی پول برای دریافت یک برنامه تأمین مالی است، اما انجام اصلاحات همچنان پیش‌شرط اصلی این مذاکرات محسوب می‌شود.

رایزنی با عربستان سعودی

کشورهای غربی و عربی نیز اصلاحات را شرط اساسی برای هرگونه کمک به بازسازی لبنان تعیین کرده‌اند؛ کشوری که بخش‌های وسیعی از آن سال گذشته در جریان حملات نظامی اسرائیل ویران شد.

در همین راستا، مقامات آمریکایی درباره نامزدهای ریاست بانک مرکزی با عربستان سعودی نیز رایزنی کرده‌اند. این موضوع را یک دیپلمات غربی و مقام دولت ترامپ تأیید کرده‌اند.

دفتر رسانه‌ای دولت عربستان سعودی بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد.

رئیس جدید بانک مرکزی جایگزین وسیم منصوری، رئیس موقت این نهاد خواهد شد که پس از پایان دوره ۳۰ ساله ریاست ریاض سلامه در سال ۲۰۲۳، این مسئولیت را بر عهده گرفته است.

سلامه در بیشتر دوران مدیریت خود، به‌عنوان یک نابغه مالی مورد تحسین قرار می‌گرفت و از حمایت آمریکا برخوردار بود. آمریکا به این سمت توجه ویژه‌ای دارد، زیرا بانک مرکزی لبنان نقش کلیدی در نظارت بر سیستم بانکی گسترده‌تر این کشور دارد و در راستای قوانین ایالات متحده برای جلوگیری از تأمین مالی گروه‌هایی که به‌عنوان “تروریستی” شناخته می‌شوند – از جمله حزب‌الله – عمل می‌کند.

اما فروپاشی مالی لبنان، میراث سلامه را خدشه‌دار کرد.

یک ماه پس از کناره‌گیری وی در سال ۲۰۲۳، ایالات متحده، بریتانیا و کانادا او را تحریم کردند و وی را به فساد و سوءاستفاده مالی برای ثروت‌اندوزی شخصی و کمک به شرکای خود متهم کردند. سلامه همچنین در لبنان و دیگر کشورها با اتهامات جرایم مالی مواجه است.

سال گذشته، لبنان به دلیل عدم رسیدگی به نگرانی‌های مربوط به تأمین مالی تروریسم و پول‌شویی از طریق سیستم مالی‌اش، در “فهرست خاکستری” یک نهاد بین‌المللی ناظر بر مسائل مالی قرار گرفت.

خبرگزاری رویترز
مایا جبیلی، حمیرا پاموک و لیلا بسام