واکنش منفی جهانی به طرح ترامپ درباره غزه

پیشنهاد رئیس‌جمهور دونالد ترامپ مبنی بر اینکه ایالات متحده کنترل غزه جنگ‌زده را به دست بگیرد و پس از اسکان مجدد فلسطینی‌ها در جای دیگر، آن را به «ریویرای خاورمیانه» (منطقه ساحلی بسیار زیبا مشابه ریویرای ایتالیا) تبدیل کند،  با محکومیت گسترده جهانی مواجه شده است. این طرح ترامپ هم‌چنین سیاست آمریکا در قبال مناقشه اسرائیل و فلسطین را زیر سوال برده است.

این اقدام شوک‌آور ترامپ، که پیش‌تر برای سال‌های طولانی در کار املاک و ساخت‌وساز در نیویورک بوده، با انتقاد قدرت‌های بین‌المللی از جمله روسیه، چین و آلمان مواجه شد. این کشورها اعلام کردند که چنین طرحی «رنج و نفرت جدیدی» به همراه خواهد داشت. عربستان سعودی، به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، به طور کامل این پیشنهاد را رد کرد.

ترامپ در اولین اعلامیه مهم خود درباره سیاست خاورمیانه‌ای، گفت که تصور می‌کند یک منطقه توریستی ساحلی ایجاد کند که در آن جامعه بین‌المللی بتواند در هماهنگی زندگی کند. این در حالی است که بیش از ۱۵ ماه بمباران اسرائیلی، این منطقه ساحلی کوچک را ویران کرده و بر اساس آمار فلسطینی‌ها، بیش از ۴۷ هزار نفر را کشته است.

مشخص نیست که ترامپ قصد دارد این پیشنهاد جنجالی را عملی کند یا صرفاً برای ایجاد چانه‌زنی، چنین موضعی افراطی اتخاذ کرده است. ترامپ گفت که قصد دارد از غزه، اسرائیل و عربستان سعودی بازدید کند، اما زمان دقیق این سفر را اعلام نکرد.

مایکل میلشتاین، یک مامور سابق اطلاعاتی و از متخصصان برجسته اسرائیل در مورد حماس، گفت که اظهارات ترامپ اسرائیل را در مسیر رویارویی با همسایگان عرب خود قرار داده است. او افزود: «شاید ترامپ سعی دارد فشار بر کشورهای عربی را افزایش دهد تا آنها مانعی برای عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل ایجاد نکنند.» 

ترامپ در حالی که روز سه‌شنبه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، را در کاخ سفید پذیرفته بود، هیچ جزئیاتی درباره این پیشنهاد ارائه نکرد. او گفت که خود و تیمش این امکان را با اردن، مصر و سایر کشورهای منطقه‌ای در میان گذاشته‌اند.

نتانیاهو نیز جز تمجید از ترامپ به خاطر اتخاذ یک رویکرد جدید، وارد بحث درباره پیشنهاد رئيس جمهور آمریکا نشد.

پادشاه اردن، عبدالله دوم، روز چهارشنبه گفت که هرگونه تلاش برای الحاق زمین و جابه‌جایی فلسطینی‌ها را رد می‌کند. مصر نیز اعلام کرد که از برنامه‌های بازسازی غزه بدون خروج فلسطینی‌ها از این منطقه حمایت خواهد کرد.

در غزه، فلسطینی‌هایی که در میان ویرانه‌های خانه‌های سابق خود زندگی می‌کنند، گفتند که هرگز چنین ایده‌ای را نمی‌پذیرند. سمیر ابو باسل، ساکن شهر غزه، گفت: «ترامپ می‌تواند همراه با ایده‌ها، پول و باورهایش به جهنم برود. ما به هیچ‌جا نمی‌رویم. ما جزو دارایی‌های او نیستیم.» 

در دو هفته اول حضور ترامپ در کاخ سفید، او درباره تصاحب گرینلند توسط ایالات متحده صحبت کرد، درباره احتمال تصرف کانال پاناما هشدار داد و اعلام کرد که کانادا باید به عنوان پنجاه و یکمین ایالت آمریکا باشد.

برخی منتقدان گفته‌اند که گفتمان توسعه‌طلبانه او یادآور استعمار قدیمی است و ممکن است روسیه را در جنگ اوکراین تشویق کند و به چین بهانه‌ای برای حمله به تایوان خودمختار بدهد.

راه‌حل دو دولت

رهبران جهان گفتند که همچنان از راه‌حل دو دولتی برای مناقشه اسرائيل و فلسطینی‌ها حمایت می‌کنند که برای دهه‌ها اساس سیاست واشنگتن در این منطقه بوده است. این راه‌حل پیش‌بینی می‌کند که غزه بخشی از یک دولت فلسطینی آینده باشد که شامل کرانه باختری اشغالی نیز می‌شود.

مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا، روز چهارشنبه ایده دور شدن ایالات متحده از سیاست دیرینه خاورمیانه را کم‌اهمیت جلوه داد. او به سی‌بی‌اس نیوز گفت: «من قطعاً نشنیدم که رئیس‌جمهور بگوید این پایان راه‌حل دو دولتی است.» 

یک مقام از گروه ‌شبه‌نظامی حماس، که پیش از جنگ با اسرائیل بر نوار غزه حکومت می‌کرد، گفت که پیشنهاد ترامپ «مسخره و پوچ» است. سامی ابو زهری به رویترز گفت: «هر ایده‌ای از این دست می‌تواند منطقه را شعله‌ور کند.» او افزود که حماس همچنان به توافق آتش‌بس با اسرائیل و مذاکره برای مرحله بعدی پایبند است.

اظهارات ترامپ به نظر می‌رسد با افکار عمومی آمریکا در تضاد است. نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند که اکثریت قریب به اتفاق مردم آمریکا با درگیری نظامی جدید در مناطق جنگی پس از مداخلات طولانی در عراق و افغانستان مخالفند. ترامپ در طول کمپین انتخاباتی ۲۰۲۴ و پس از بازگشت به قدرت بارها تاکید کرد که قصد دارد به آنچه «جنگ‌های مسخره» می‌نامد، پایان دهد و از شروع جنگ‌های دیگر جلوگیری کند.

جابه‌جایی دائمی

داماد و دستیار سابق ترامپ، جرد کوشنر، سال گذشته غزه را یک قطعه‌ی ساحلی «باارزش» توصیف کرد و ترامپ روز سه‌شنبه خواستار اسکان دائمی بیش از دو میلیون فلسطینی از این سرزمین مدیترانه‌ای شد.

این پیشنهاد ترامپ این سوال را مطرح می‌کند که آیا عربستان سعودی، به عنوان یک قدرت خاورمیانه‌ای، مایل خواهد بود به یک تلاش جدید میانجی‌گری آمریکا برای عادی‌سازی تاریخی روابط خود با اسرائیل بپیوندد.

عربستان سعودی، متحد آمریکا، می‌گوید که بدون ایجاد یک دولت فلسطینی، روابط با اسرائیل برقرار نخواهد کرد. این موضع با ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ریاض خواستار یک وطن فلسطینی نیست، در تضاد است.

ترامپ دوست دارد عربستان سعودی از امارات متحده عربی و بحرین پیروی کند که در سال ۲۰۲۰ توافقنامه‌های موسوم به «ابراهیم» را امضا کردند و روابط خود با اسرائیل را عادی کردند.

اما روز چهارشنبه، وزارت خارجه عربستان سعودی اعلام کرد که این کشور هرگونه تلاش برای جابه‌جایی فلسطینی‌ها از سرزمینشان را رد می‌کند و گفت که محمد بن سلمان، ولی‌عهد عربستان، این موضع وزارت خارجه را به «شیوه‌ای واضح و صریح» تایید کرده است.

ایتامار بن‌گیویر، قانون‌گذار افراطی اسرائیلی و وزیر سابق امنیت ملی، می‌گوید که «تشویق» ساکنان غزه به مهاجرت از این منطقه تنها استراتژی صحیح برای پایان جنگ غزه است و از نتانیاهو خواست که این سیاست را «فوراً» اتخاذ کند.

یک «نکبت» دیگر؟

ساکنان غزه می‌گویند که وقتی جنگ و بمب‌ها نتوانستند آنها را از غزه بیرون کنند، ترامپ نیز در این کار موفق نخواهد شد. ابو باسل، ساکن شهر غزه، گفت: «او با تکبر زیاد صحبت کرد... می‌تواند ما را آزمایش کند، و به زودی متوجه خواهد شد که خیال‌پردازی‌هایش درباره ما جواب نمی‌دهد.» 

با ادامه درگیری‌ها در جنگ غزه، فلسطینی‌ها هراس دارند که یک «نکبت» دیگر را تجربه کنند؛ فاجعه‌ای که در آن صدها هزار نفر در جریان جنگ تأسیس دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از خانه‌های خود آواره شدند. اکنون آنها از دور جدیدی از آوارگی هراس دارند.

ام تامر جمال، مادر ۶۵ ساله شش فرزند، می‌گوید: «ما از مناطق خود نخواهیم رفت. ما به فرزندان‌مان آموخته‌ایم که نمی‌توانند خانه خود را ترک کنند و اجازه یک نکبت دیگر را نخواهند داد.» 

منبع: خبرگزاری رویترز