بشار اسد: روسیه من را از کشور خارج کرد

رئیس‌جمهور مخلوع سوریه در نخستین بیانیه پس از ترک کشورش و فروپاشی حکومت خود گفت که «او از دمشق به پایگاه حمیمیم (زیر نظر روسیه، در غرب سوریه) نقل مکان کرد تا از آن‌جا به کار خود ادامه دهد، اما با سقوط آخرین مواضع ارتش، مسکو از فرماندهی پایگاه خواست که بلافاصله در عصر هشتم دسامبر (۱۸ آذر) به مسکو برویم».

بشار اسد در این بیانیه که روز دوشنبه ۲۶ آذر از «کانال تلگرامی ریاست‌جمهوری سوریه» منتشر کرد، مدعی شد که تا آخرین لحظات در سوریه باقی مانده و وضعیت کشورش را زیر نظر داشت و تا عصر ۱۸ آذر سوریه را ترک نکرده بود اما در پی دستور مسکو به فرماندهی پایگاه حمیمیم از سوریه خارج شد.

او حاکمان مسلط شده بر دمشق را که اکنون اداره امور بخش‌های وسیعی از سوریه را در دست گرفته‌اند، «تروریست» خواند و نوشت «کشورش در کنترل خرابکاران قرار گرفته است».

شورشی‌های مخالف بشار اسد حرکت خود را از ادلب، در شمال غرب سوریه که در حدود یک دهه اخیر در دست آن‌ها بود، از روز هشتم آذر آغاز کردند و در ۱۱ روز با تصرف حلب، حماه و حمص به دمشق وارد شدند.

احمد الشرع، ملقب به ابومحمد الجولانی، فرمانده «هیئت تحریر الشام»، گروه مسلط بر شورشی‌های مخالف از پس از خروج بشار اسد اداره امور را در دست گرفته و دولت منصوب اسد را به دولت انتقالی به نخست‌وزیری محمد البشیر سپرده است.

روسیه به طور رسمی اعلام کرده که با موافقت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به بشار اسد و همسر و فرزندان او پناهندگی داده است.

بشار اسد در بیانیه خود ادعا کرده که خروجش از سوریه برنامه‌ریزی شده نبود و «در هیچ مقطعی از رویدادها به کناره‌گیری یا پناهندگی فکر نکرده بود».

او همچنین مدعی شد که پیشنهاد خروج از کشور نیز «از سوی هیچ فرد یا طرفی به او ارائه نشده بود».

او خود را «همان فردی» توصیف کرد که از آغاز جنگ داخلی روسیه «در تلاش برای نجات ملت خود» بوده و «از به خطر انداختن خویش یا تنها برای منافع شخصی، به پیشنهادهای اغواکننده زیاد دست رد زده بود».

بشار اسد ادعا کرد که تنها راهکار عملی را «در مبارزه با حملات تروریستی» می‌دانست و به آن مشغول بود.

بیانیه رئیس‌جمهور بشار اسد درباره شرایط منجر به خروج او از سوریه

مسکو – ۱۶ دسامبر ۲۰۲۴

با گسترش تروریسم در سراسر سوریه و در نهایت رسیدن آن به دمشق در شامگاه شنبه ۷ دسامبر ۲۰۲۴، سوالاتی در مورد سرنوشت و محل حضور رئیس‌جمهور مطرح شد. این امر در میان سیلی از اطلاعات نادرست و روایت‌هایی که بسیار دور از حقیقت بودند رخ داد؛ روایت‌هایی که تلاش داشتند تروریسم بین‌المللی را به‌عنوان یک انقلاب آزادی‌بخش برای سوریه جلوه دهند.

در چنین برهه حساس از تاریخ ملت، که حقیقت باید در اولویت قرار گیرد، ضروری است که این تحریف‌ها بررسی شوند. متأسفانه، شرایط حاکم در آن زمان، از جمله قطع کامل ارتباطات به دلایل امنیتی، انتشار این بیانیه را به تأخیر انداخت. این، جایگزین شرح دقیقی از رویدادهای رخ داده نخواهد شد که به محض فراهم شدن فرصت ارائه خواهد شد.

اولاً، خروج من از سوریه نه برنامه‌ریزی‌شده بود و نه در ساعات پایانی نبردها رخ داد، همان‌طور که برخی ادعا کرده‌اند. برعکس، من در دمشق ماندم و وظایف خود را تا ساعات اولیه یکشنبه ۸ دسامبر ۲۰۲۴ انجام دادم. زمانی که نیروهای تروریستی به دمشق نفوذ کردند، به لاذقیه منتقل شدم تا در هماهنگی با متحدان روس خود عملیات جنگ را نظارت کنم.

پس از رسیدن به پایگاه هوایی «حمیمیم» در آن صبح، مشخص شد که نیروهای ما به‌طور کامل از تمامی خطوط نبرد عقب‌نشینی کرده‌اند و آخرین مواضع ارتش سقوط کرده‌اند.

همان‌طور که اوضاع میدانی در منطقه به وخامت گذاشت، خود پایگاه نظامی روسیه نیز تحت حملات فزاینده هواپیماهای بدون سرنشین قرار گرفت. با نبود هیچ راه خروجی، مسکو درخواست کرد فرماندهی پایگاه ترتیبی برای تخلیه فوری به روسیه در شامگاه یکشنبه ۸ دسامبر بدهد. این امر تنها یک روز پس از سقوط دمشق رخ داد، که پس از آن فروپاشی نهایی مواضع نظامی و فلج شدن تمامی نهادهای دولتی روی داد.

در هیچ یک از این رویدادها من هرگز به کناره‌گیری یا پناهندگی فکر نکردم و چنین پیشنهادی نیز از سوی هیچ فرد یا گروهی مطرح نشد. تنها اقدام ممکن ادامه مبارزه علیه هجوم تروریستی بود.

من تأکید می‌کنم که فردی که از اولین روز جنگ از معامله نجات ملت برای منافع شخصی یا سازش بر سر مردمش در برابر پیشنهادها و وسوسه‌های بی‌شمار خودداری کرد، همان فردی است که در کنار افسران و سربازان ارتش در خط مقدم ایستاد؛ فقط چند متر با تروریست‌ها در خطرناک‌ترین و شدیدترین میدان‌های نبرد فاصله داشت.

او همان فردی است که در تاریک‌ترین سال‌های جنگ، نرفت و همراه با خانواده خود در کنار مردمش باقی ماند، بمباران‌ها و تهدیدات مداوم تروریستی علیه پایتخت طی چهارده سال گذشته را تحمل کرد.
علاوه بر این، کسی که هرگز مقاومت در فلسطین و لبنان را رها نکرده و به متحدانی که کنارش ایستاده بودند خیانت نکرده است، نمی‌تواند همان فردی باشد که از ارتش و ملت خود روی برگرداند.

من هرگز به دنبال منافع شخصی نبوده‌ام و همواره خود را نگهبان یک پروژه ملی در نظر گرفته‌ام که با ایمان مردم سوریه، که به چشم‌انداز آن اعتقاد داشتند، حمایت می‌شد. من باور و تعهد راسخ خود را برای دفاع از دولت، نهادهای آن و پایبندی به انتخاب‌های مردم تا آخرین لحظه حفظ کرده‌ام.

زمانی که کشور به دست تروریسم می‌افتد و توانایی مشارکت معنادار از بین می‌رود، هر جایگاهی بی‌معنا می‌شود و ادامه حضور در آن موقعیت بی‌ارزش خواهد بود. این موضوع به هیچ وجه از احساس عمیق تعلق من به سوریه و مردم آن نمی‌کاهد – پیوندی که در هیچ شرایط یا موقعیتی متزلزل نمی‌شود. این احساس تعلق پر از امید است که سوریه بار دیگر آزاد و مستقل خواهد شد.

گزارش خبرگزاری رویترز در روزهای بعد از خروج بشار اسد از دمشق، با استناد به اظهارات شمار زیادی از مقامات ارشد حکومت وقت و چند مهره ایرانی وابسته به جمهوری اسلامی، حاکی از آن بود که بشار اسد روز ۱۷ آذر با فرماندهان امنیتی و نظامی در ساختمان وزارت دفاع در دمشق جلسه داشت و به آن‌ها گفت نیروی کمکی روسیه در راه است و تنها ارتش سوریه باید تا رسیدن روس‌ها مقاومت کند.

در آن شامگاه شنبه نیروهای شورشی مخالف از حمص عبور کرده و به دروازه‌های دمشق رسیده بودند.

بر اساس تحقیق رویترز، بشار اسد پس از نشست وزارت دفاع به رئیس دفتر خود گفته بود به خانه می‌رود و بثینه شعبان، مشاور ارشد مطبوعاتی‌اش، را نیز به اقامتگاه خود فرا خواند تا نطقی برایش بنویسد اما به جای رفتن به خانه با هواپیما از دمشق به پایگاه هوایی روسیه در لاذقیه رفت و هنگامی که خانم شعبان به کاخ ریاست‌جمهوری رسید، بشار اسد دیگر رفته بود.

رویترز افزوده بود که ماهر اسد، برادر بشار اسد و از فرماندهان ارشد ارتش او، از فرار برادر بی‌اطلاع مانده بود ولی او نیز بلافاصله عصر ۱۸ آذر خود را با بالگرد به عراق رساند و از آن‌جا به روسیه گریخت. معلوم نیست ولادیمیر
پوتین به ماهر اسد نیز پناهندگی داده است یا نه.

بشار اسد در بیانیه خود نوشته است که (در مسیر پرواز از دمشق به لاذقیه) می‌دید که نیروهای ارتش سوریه مواضع خود را رها کرده بودند.

او افزود: پایگاه حمیمیم هنگامی که به آن‌جا رسید «مورد حمله شدید پهپادها» قرار گرفت و روس‌ها در پی رسیدن دستور از مسکو تصمیم گرفتند او را هم با هواپیما به مسکو منتقل کنند.

در حالی که بشار اسد خروج خود از سوریه را «غیرمترقبه» توصیف کرده، روزنامه فایننشال تایمز روز ۲۵ آذر گزارش داد که او در طول دو سال اخیر بیش از ۲۵۰ میلیون دلار را به بهانه‌های مختلف به صورت پول نقد، دلار و یورو، به روسیه رسانده بود.

بشار اسد یک روز پس از حرکت شورشی‌ها از ادلب به سوی حلب به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین دیدار کرد.

گزارش‌های متعدد حاکی بود که او در آن سفر اسماء، همسر و سه فرزند خود را در روسیه باقی گذاشت.

بشار اسد در بیانیه خود نوشته که او دستوری به ارتش برای عقب‌نشینی از خطوط نبرد (با شورشی‌ها) نداده بود اما خود مشاهده کرد که نظامیانش مواضع خود را رها کرده و «آخرین مواضع ارتش سقوط کرده بود».

رئیس‌جمهور مخلوع سوریه مدعی شد که «با سقوط کشور و افتادن آن به دستان تروریسم» وجود جایگاهی به عنوان رئیس‌جمهور خالی از معنا و مفهوم است.

بشار اسد در بیانیه خود نوشت او کسی بوده که «هرگز مقاومت فلسطین و لبنان را رها نکرده و به متحدانی که کنارش ایستادند، خیانت نکرد».

او بدون اشاره به برنامه‌های خود برای آینده نوشت «نمی‌‎تواند مردم خود را رها کرده یا به ارتش و ملتی که به آن تعلق دارد، خیانت کند».

بشار اسد در پایان ابراز امیدواری کرده که «سوریه بار دیگر آزاد و مستقل» شود.

مردم سوریه فروپاشی حکومت بشار اسد را در خیابان‌های این کشور جشن گرفته و روز جمعه گذشته، در نخستین روز آدینه پس از تحولات، صدها هزار تن با حضور در مساجد و سپس در خیابان‌ها، بر اساس فراخوان احمد الشرع از تحولات استقبال کردند.

احمد الشرع ملقب به ابومحمد الجولانی، رهبر شورشیان، و محمد البشیر، نخست‌وزیر منصوب دوران انتقالی، هنوز به بیانیه بشار اسد واکنش نشان نداده‌اند. آقای جولانی در روزهای اخیر در چند گفت‌وگوی رسانه‌ای بر لزوم اتحاد مردم و تمرکز بر بازسازی کشورش تاکید کرده است.

غیر از ترکیه که عملا از شورشی‌های حاکم بر ادلب و حرکت آن‌ها برای رسیدن به دمشق حمایت کرد، رهبران بسیاری از کشورهای غربی فرار بشار اسد را دورانی تازه برای سوریه توصیف کرده و محتاطانه از آن استقبال کرده‌اند.

برخی از دولت‌های غربی احتمال داده‌اند با نظارت بر وضعیت تحولات سوریه ممکن است نام احمد الشرع را از سیاهه تروریستی خارج کنند. وزیر خارجه آمریکا نیز یکشنبه ۲۵ آذر تأیید کرد که واشینگتن با حاکمان جدید دمشق مستقیماً تماس گرفته است.

گی‌یر پدرسن، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، نیز که روز ۲۵ آذر با سفر به دمشق با احمد الشرع دیدار کرد، جامعه جهانی را به لغو تحریم‌های دوران بشار اسد فرا خواند تا سوریه بتواند از زیر آوار سال‌ها جنگ داخلی سر بلند کند.

رادیو فردا