گزارشی از مراسم یادبود قربانیان کشتار ۶۷ در ماینز

«معنای امروزی کشتار ۶۷»

در سی‌وپنجمین سال‌گشتِ همه‌کُشی‌ی تابستان ۶۷ و در آستانه‌ی قتل کرددختر ایران مهسا قرار داریم. کشتارِ زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ آیینه‌ی تمام‌قد اسلامی سیاسی‌ی در قدرت و نماد تصفیه‌های سیاسی ایدئولوژیک دوران معاصر است. تابستان ۶۷ تداوم خط خونینی است که از پشت‌بام مدرسه‌ی رفاه آغاز و بعد ۶۰ و بعدتر ۶۷ وبعد کهریزک قتل‌های، زنجیره‌ای ۹۶ و کشتار خونین آبان ۹۸. سقوط مرگبار هواپیمای اوکراینی و خیزش، مهسا/ژینا تا به‌امروز در حکومت جهل‌و‌جنایت تداوم داشته.

برای آن‌که سرزمین‌مان از شر به‌حبس کشیده‌شدن آدمی رها شود، و برای فردایی که دور نیست! و آنانی که چراغ راه شدند، سلاحی جز هم‌صدایی و هم‌راهی نداریم!

حضور تعداد زیادی در مراسم سوم سپتامبر در فرهنگ‌سرای شهر ماینز «نه» گفتن به تمام جنایات نظام خداسالار بود و نیز پاس‌داشت نام تمام کسانی که در ۴۵ سال عمر حکومت اسلامی جان خود ودیعه راه آزادی کردند. انتشارات باران با کتب جدید و دیگر ناشران در این همایش شرکت داشتند‌.

در این مراسم تعدادی زیادی از زندانیان سیاسی سابق و خانواده‌های داغدار و بازماندگان خاوران و آسیب دیدگان چشمی خیزش، مهسا/ژینا امینی شرکت داشتند.

باغچه جان‌باختگان و بخاک افتادگان با پوستر‌های نه به اعدام.زندانی سیاسی آزاد باید گردد با عکس‌های کشته شدگان تزئین بخش، نشست و یادآور علیه فراموشی بود.

گروه کر از فرانکفورت با سرود شعله بر چمن زنده یاد سعید سلطانی پور این کر را تقدیم به توماج صالحی و دیگر هنرمندان کردنند. و یک دقیقه به یاد جان بدر بردگان یک دقیقه با حضار کف زدنند.

سپس، بهروز اسدی با خیر مقدم به حضار در نشست و یک دقیقه سکوت به یاد جان‌باختگان به خاک افتادگان ضرورت بر پایی چنین نشست‌های علیه فراموشی را تاکید کرد.

او در سخنان‌اش، چرخه اعدام‌ها را و کشتن زندانیان سیاسی توسط، نظام ولایی و برای نمونه آخرین آن کشتن جواد روحی در چند روز گذشته را یادآور شد. مهدی اصلانی زندانی سیاسی و دادخواه و کنشگر و نویسنده و شاهد دادگاه حمید نوری روند نشست و هدایت نشست را به پیش برد.

منیره برادران زندانی سیاسی و داغدار از اعدام عزیزانش، در سخنانش بر نکاتی مهمی از زندان و شرایط زندانیان زن تاکید داشت.

منیره برداران در سخنانش گفت که روایت جمعی، روایت حذف شدگان، طردشدگان، قربانیان، که با نوعی اجماع در تعریف و بخشا در تفسیر واقعیت توام است و در گذر زمان شکل گرفته است. روایت جمعی را من محدود به مقابله با فراموشی نمی‌بینم، چیزی فراتر از آن است. سویه حقیقت تاریخ و در تقابل و نبرد با روایت رسمی و حکومتی قرار دارد. 

«ما با رابطه معکوسی بین زمان و فراموشی مواجه هستیم. هرچه از ۶۷ دورتر می‌شویم بیشتر به آن نزدیک می‌شویم. گذر زمان نه تنها از موضوعیت ۶۷ نکاسته بلکه بر آن افزوده است.»

«شکل‌گیری روایت جمعی به حدی از فاصله زمانی نیاز دارد، در بحبوبه‌ای که جنایت اتفاق می‌افتد، روایت‌های فردی هم امکان بروز نمی‌یابند. حتی در سالهای اول بعد از دهه ۶۰ و فاجعه ۶۷ - دهه ۷۰ - نزدیک شدن به آن دشوار بود. احساس من بعد از آزادی این بود که بطرز دردآوری جامعه و حتی جامعه روشنفکران تلاش می‌کرد با تجربه‌های زندان فاصله‌ای را حفظ کند. جدا از ارعاب دوزخی رژیم ما دوره‌ای را سپری می‌کردیم که نقد و بازنگری نسبت به ایده‌هایی که روزی یقین مسلم تلقی می‌شد و نسبت به سازمان‌های سیاسی و خطاها و نظیر اینها به میان آمده بود و اینها و مسلما دلایلی دیگر سبب می‌شد که علاقه چندانی به شنیدن روایت‌های زندانیها و داغدیگان وجود نداشته باشد.»

«این فضا در داخل کشور بیشتر بود. ضربه هولناک بود و زمان می‌خواستیم تا از گیجی حاصل از آن و دوره شکستی که بر سرمان آوار شده بود، قدری فاصله بگیریم تا اصلا قادر باشیم آنچه که بر ما گذشته و آنچه را که ما بودیم و می‌خواستیم، بینیم و حس کنیم. و راویان این «ما» نمی‌توانستند و هنوز هم نمی‌توانند بی تاثیر از شکستها، زخمها و نیز رها از اختلافات درون خود باشند. با همین زخمها و سرخوردگی‌ها باید شروع می‌شد تا صفحات اول روایت جمعی نوشته شود و شکل بگیرد.»

«و از همه مهمتر نقش مادران و خانواده‌های خاوران بوده  که از همان ابتدا روایتگر جنایت شدند. و سند خاوران را بر روایت جمعی ما نشاندند. خاوران، گورستانی فراموش شده می‌ماند، مثل ده‌ها گورهای بی نام و نشان در سراسر ایران، اگر مادران و پدران برای حفظ آن نمی‌جنگیدند. نام رمز دهه ۶۰ و ۶۷ نمی‌شد اگر خانواده‌ها این خاک را که از حداقل امکانات یک گورستان معمولی بی بهره است، به ما نشان نمی‌دادند.»
 
«هر صفحه‌ای بر این روایت جمعی ما، امکان می‌دهد که صفحات بعدی نوشته شوند، توشه‌ای می‌شود بر اقدامات بعدی. مثلا شهادتها و روایت‌های شاهدان، زندانیان سابق، خانواده‌های داغدیده زمینه مستندسازی، پژوهشی و هنری را فراهم آورده است.»

 «روایتی را که ما راویانش هستیم دیگر تنها ازآن ما نیست. کتابی است گشوده بر همه. اگر آن را خوب نوشته باشیم، درست فهمیده می‌شود، . منتقل می‌شود، چالش برمی انگیزد مورد داوری قرار می‌گیرد، منبع قابل اعتماد می‌شود برای تاریخ نویسی و روایت حکومتی را رسوا می‌کند.»

در این نشست که با عنوان «معنای امروزی کشتار ۶۷» برگزار شد، محمدرضا نیکفر و فرج سرکوهی به روایت‌های مختلفی از این جنایت در بیش از سه دهه گذشته وجود داشته پرداختند. هر دو سخنران با پرداختن به زوایایی متفاوت، بر این نکته تاکید کردند که در شرایط امروز ایران، برای ایجاد حس هم‌ذات‌پنداری جامعه و به‌ویژه نسل جوان و در نتیجه کوشش دسته‌جمعی همه برای جلوگیری از تکرار فجایعی از این دست، ضرورت بازتعریف معنا و دلایل رخ دادن فاجعه‌ای به سیاهی و بزرگی کشتار ۶۷، ضرورتی تاریخی است.

محدرضا نیکفر گفت که روایت «قربانی» یعنی اینکه کشته‌شدگان تابستان ۶۷ را صرفا قربانی بدانیم و خصلت مبارز بودن آنها را فراموش کنیم، امروز دیگر پاسخگو نیست. باید اندیشه کنیم که چرا امر «وحشت‌زا» مدام در تاریخ ما تکرار شده و ما چرا نتوانسته‌ایم کاری کنیم که این امر تکرار نشود و اکنون چه باید کنیم که این پس اجازه ندهیم چنین فاجعه‌ای بار دیگر روی دهد.

فرج سرکوهی نیز با دسته‌بندی روایت‌های مختلف گفت امروز روایت دادخواهی در حال جایگزین شدن است، اما اگر مبارزه ما برای دموکراسی‌خواهی شکست بخورد، نمی‌توان به آینده آن امیدوار بود. سرکوهی گفت مبارزه برای دموکراسی‌خواهی و دادخواهی به پیروزی نخواهد رسید اگر ما نتوانیم دایره نقد را به خود گسترش دهیم.

جمشید برزگر خبرنگار مدیریت پنل این نشست را بعهده داشت.

در ادامه مسعود جاهد با صدای نی همراه با محمود رمضانی سه تار اجرایی بسیار دلنشین و در خور نشست علیه فراموشی برای دادخواهی همدل شدند.

دو ویدیو مستندی از زندانی اعدامی جلیل و دیگر دکلمه سروده زندگی کن توسط ایرج جنتی همراه با موسیقی مجید کاظمی زینت بخش نشست بود.

در حین نشست نامه‌ای از بازماندگان زندان از شرایط، زندان و اعدام‌ها و بویژه بهاییان در دوران حبس و چگونگی دیدار از خاوران علیرغم کنترل‌های امنیتی علیه فراموشی خوانده شد.

نشستی بود در روایت تاریخ و زنجیره مرگ و انسان کشی رژیم حکومت اسلامی و علیه فراموشی.

نه می‌بخشیم و نه فراموش، می‌کنیم
زن زندگی آزادی
بهروز اسدی