انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه به دور دوم کشیده شد

احمد ینر، رئیس شورای عالی انتخابات ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: در انتخابات ریاست جمهوری که دیروز برگزار شد، هیچ نامزدی حدنصاب آرا را کسب نکرد و در نتیجه دور دوم انتخابات روز یکشنبه ۲۸ مه ۲۰۲۳، طبق تقویم انتخاباتی که قبلا اعلام شده بود، برگزار می‌شود.

ینر ضمن قدردانی از تمام دست اندرکاران جریان انتخابات و رای‌دهندگان، گفت: بر اساس داده‌های شورای عالی انتخابات ترکیه تا ساعت ۱۵:۱۵ به وقت محلی، صندوق‌های رای داخل کشور صد درصد باز شده و نرخ مشارکت عمومی ۸۸.۹۲ درصد بوده است.

وی افزود: میزان مشارکت شهروندان در خارج از کشور ۵۲.۶۹ درصد بود، روند ثبت ۳۵ هزار و ۸۷۴ رای در خارج از کشور ادامه دارد.

ینر اعلام کرد: بر اساس نتایج غیر رسمی جناب رجب طیب اردوغان ۴۹.۵۱ درصد، کمال قلیچداراوغلو ۴۴.۸۸ درصد، سینان اوغان ۵.۱۷ درصد و محرم اینجه ۰.۴۴ درصد آرا را به خود اختصاص داده‌اند.

در ۸۱ استان ترکیه، رجب طیب اردوغان در ۵۱ استان و کمال قلیچداراوغلو در ۳۰ استان برنده شده‌اند.

میزان مشارکت در انتخابات روز یکشنبه ترکیه حدود ۸۹ درصد بود.

بنابر برخی گزارش‌ها حدود یک میلیون رای باطل اعلام شده است. بیشتر آرای باطله به خطا و بی‌دقتی در زدن مهر «آری» (EVET) مربوط است، طوری که مهر آری در جای لازم خود قرار نگرفته است.

رجب طیب اردوغان که شامگاه یکشنبه در جمع هوادارانش در آنکارا سخنرانی می‌کرد، اظهار داشت: «ما هنوز نمی‌دانیم که آیا انتخابات در دور اول به پایان می‌رسد یا خیر. ... اما اگر ملت ما تصمیم گرفته که انتخابات به دور دوم کشیده شود از آن استقبال می‌کنم.»

اردوغان در سخنانش گفت «ما همیشه در طول زندگی سیاسی خود به تصمیم ملت احترام گذاشته‌ایم، این تصمیم شماست. در این انتخابات نیز به آن احترام می‌گذاریم. در انتخابات بعدی نیز به آن احترام خواهیم گذاشت.»

آقای اردوغان سخنان خود در جمع هوادارانش را با این جمله آغاز کرد: «یکی در آشپزخانه است، ما در بالکن هستیم» که به ویدیوهای رهبر مخالفان از آشپزخانه ساده خود در جریان تبلیغات انتخاباتی اشاره داشت.

او ادامه داد: «با وجود اینکه نتایج نهایی مشخص نشده است اما خیلی جلوتر هستیم، هنوز نتایج رسمی نهایی را نمی‌دانیم، همچنان منتظریم تا اراده ملت آشکار شود، در حالی که منتظر نتیجه بودیم، تصمیم گرفتم از قبل سخنرانی سنتی از بالکن را انجام دهم.»

آقای اردوغان گفت: مردم ترکیه از طریق مشارکت در مراکز رای دهی به دموکراسی پایبند بودند، برنده این انتخابات مردم ما و ترکیه با پایبندی به اراده ملی است. مشارکت در انتخابات ترکیه در جهان بی‌نظیر است و بیشترین میزان مشارکت در تاریخ سیاسی ماست.  حزب جمهوری خواه خلق و برخی شهرداران تلاش کردند تا نتایج را با تردید مواجه کنند، اما این واقعیت را تغییر نمی‌دهد.

او گفت: ترکیه یکی از بهترین سیستم ها را برای انتخابات دارد و هیچکس حق ندارد آن را زیر سوال ببرد و باید به اراده رای دهندگان احترام گذاشته شود. از همه احزاب انتظار داریم که بلوغ دموکراتیک نشان دهند و امروز مردم تصمیم خود را گرفته‌اند.

کمال قلیچداراوغلو نیز تاکید کرده که در دور دوم پیروز خواهد شد و از حامیانش خواسته است که صبور باشند. او گفته در دور دوم برنده خواهد شد.

همزمان با انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات پارلمانی ترکیه نیز برگزار شد. پارلمان ترکیه  ۶۰۰ کرسی دارد. حزب حاکم عدالت و توسعه در این انتخابات ۲۶۶ کرسی دست یافته است که ۲۹ کرسی کمتر از دوره پیشین است. حزب جمهوری‌خواه خلق ۱۶۹ کرسی تصاحب کرده که  ۲۳ کرسی بیشتر از دوره پیشین است.

با این‌حال حزب عدالت و توسعه به همراه حزب حرکت ملی متحد خود، با کسب ۳۱۶ کرسی، همچنان اکثریت کرسی‌های نمایندگی در پارلمان را در اختیار دارند.  علاوه بر این حزب رفاه، یکی دیگر از اعضای ائتلاف جمهور نیز ۵ کرسی به دست آورده که مجموع کرسی‌های جبهه ائتلاف اردوغان را به ۳۲۱ می‌رساند.

حزب کردی «حزب دموکراتیک خلق‌ها که اکنون نام خود را به «حزب چپ سبز» تغییر داده به ۶۲ کرسی نمایندگی دست یافته است. دروه پیشین این حزب ۶۷ کرسی در اختیار داشت.

توزیع کرسی‌های مجلس ترکیه بین احزاب رقیب نیز به شرح زیر است:
- حزب عدالت و توسعه ۲۶۶ کرسی
- حزب جمهوری خلق ۱۶۹ کرسی
- حزب چپ سبز ۶۲ کرسی
- حزب حرکت ملی ۵۰ کرسی
- حزب نیک ۴۴ کرسی
- حزب رفاه مجدد ۵ کرسی
- حزب کارگر ترکیه ۴ کرسی

* سنان اوغان به زودی تصمیم می‌گیرد از چه کسی حمایت کند
سنان اوغان، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه که بر اساس گزارش هر دو خبرگزاری ترکیه، حدود ۵ درصد آرا را به دست آورده، گفته است که ورود او به صحنه انتخابات ریاست جمهوری، نتیجه رای گیری را تغییر داده است.
نتایج رسمی تا کنون اعلام نشده اما آقای اوغان با تکرار آنچه اردوغان و قلیچداراوغلو گفته‌اند، از راه یافتن دو کاندیدای اصلی به دور دوم خبر داده است.
تصمیم او در مورد اینکه طرفدارانش در دور دوم از چه کسی حمایت خواهند کرد ممکن است تفاوت بزرگی ایجاد کند. او می‌گوید تا چند روز دیگر در این مورد تصمیم خواهد گرفت: «من با رهبران ائتلاف خود صحبت خواهم کرد، در چند روز آینده از رای‌دهندگانم می‌پرسم. و سپس در ۱۴ روز آینده تصمیم خواهیم گرفت و به وظیفه خود عمل خواهیم کرد.»

* مردم مناطق زلزله زده ترکیه چگونه رای دادند؟
اچه گیوکصدف / بی‌بی‌سی
حدود ۱۱ شهر ترکیه به شدت تحت تاثیر زمین لرزه های فوریه قرار گرفتند و در آن مناطق دولت به دلیل عدم واکنش سریع مورد انتقاد قرار گرفت.
هشت شهر از این شهرها پایگاه حزب عدالت و توسعه هستند و اردوغان در دو انتخابات اخیر ریاست جمهوری بیش از ۶۰ درصد آرا را به دست آورد.
بر اساس نتایج اولیه، آرا مردم در این منطقه تغییر چشمگیری نداشته است. سهم او از آرا در پنج شهر ۲ تا ۳ درصد کاهش یافته است، در حالی که در سه شهر دیگر، حمایت از او نسبت به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۸ بدون تغییر باقی مانده است.
به جز غازی عینتاب که اردوغان در آن بیش از ۵۹ درصد آرا را به دست آورد، در هیچ یک از دیگر شهرها حمایت او از ۶۰ درصد کمتر نشد.
بیش از ۵۰ هزار نفر در دو زلزله فوریه جان باختند و میلیون‌ها نفر دیگر بی خانمان شدند.

آرای نامزدها در کارامان‌ماراش، کانون زلزله ۶ فوریه در ترکیه

* حزب پسر نجم الدین اربکان ۵ نماینده به مجلس فرستاد
یکی از شگفتی‌های انتخابات پارلمانی روز گذشته ترکیه، موفقیت قابل توجه حزب اسلامگرای رفاه نو بود.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، حزب رفاه نو که ۴ سال پیش تأسیس شد، توانسته ۵ نماینده به مجلس ترکیه بفرستد.
فاتح اربکان، رئیس این حزب ۵ نماینده این حزب از جمله خودش به مجلس راه یافته‌اند. سه نفر از آنها از استانبول، یک نفر از قونیه و یک نفر هم از قوجاایلی هستند.
فاتح اربکان، فرزند نجم الدین اربکان، اولين نخست وزير اسلامگراى تركيه است. آقاى اربكان تنها يك سال نخست وزير تركيه بود و در سال ۱۹۹۷ با فشار ارتش تركيه مجبور شد از مقام خود كناره گيرى كند.
فاتح اربکان رئیس حزب رفاه نو ابتدا تصمیم گرفت به طور جداگانه وارد انتخابات شود اما پس از مذاکره با حزب عدالت و توسعه، اربکان تصمیم به پیوستن به ائتلاف اردوغان گرفت.

* میزان حمایت از نامزدها در خارج از ترکیه
به گزارش خبرگزاری دولتی آناتولی، حدود یک میلیون مهاجر ترک در انتخابات ریاست جمهوری رای داده‌اند که بیشترین مشارکت در آلمان، کانادا و ایالات متحده بوده است.
شورای عالی انتخابات می گوید افزایش آرا خارج از کشور بخشی از دلیل تاخیر در شمارش آرا است.
خبرگزاری آناتولی می‌گوید حمایت از اردوغان در شمال آفریقا و بخش‌هایی از غرب اروپا زیاد بوده، در حالی که قاره آمریکا و اقیانوسیه از قلیچداراوغلو حمایت کردند.

* «اردوغان بستر حمایت مردمی را حفظ کرده است»
دمیتری بچف، استاد دانشگاه آکسفورد و نویسنده کتاب «ترکیه در دوران اردوغان: چگونه کشور از دموکراسی و غرب دور شد» در توییتی نوشته است «در نهایت ترکیه دموکراسی را احیا خواهد کرد. اما این یک چشم انداز قریب الوقوع نیست. حکومت اردوغان بستر حمایت مردمی را حفظ کرده است.»

* الهام علی اف به اردوغان تبریک گفت
الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان، موفقیت او را در انتخابات تبریک گفت.
بر اساس نتایج غیررسمی انتخابات ریاست جمهوری، اردوغان ۴۹.۳۵ درصد آرا را به دست آورده است. هرچند هنوز هیچ اظهارنظر رسمی در این باره منتشر نشده است، اما به نظر می رسد انتخابات به دور دوم خواهد رفت. آقای علی اف در بیانیه‌ای از اقدامات دولت اردوغان تمجید کرد. الهام علی‌اف خاطرنشان کرد که مردم برادر ترکیه در این انتخابات اعتماد خود را به رهبرشان نشان دادند.

* اردوغان، قدرتمندترین رهبر ترکیه بعد از آتاتورک؟
اچه گیوکصدف / بی‌بی‌سی
مصطفی کمال آتاتورک، یکی از فرماندهان سابق ارتش عثمانی، جمهوری مدرن ترکیه را در سال ۱۹۲۳ بر مبنای یک قانون تمام سکولار تأسیس کرد، کاری دشوار برای یک جامعه سنتی محافظه کار.
از آن زمان، ارتش چهار دولت مختلف را سرنگون کرد که آنها آن را تهدیدی برای سکولاریسم تلقی می‌کرد.
برای دهه‌ها، بخش محافظه‌کار کشور که به ارزش‌های اسلامی باور داشت، احساس می‌کرد به شدت از سوی حکومت مورد ظلم و ستم قرار می‌گیرد.
رجب طیب اردوغان که خود به دلیل تهدید حکومت سکولار در سال ۱۹۹۹ به زندان رفت، از زمانی که در سال ۲۰۰۳ به قدرت رسید، به آرامی این حکومت سکولار را تغییر داده است.
او حمایت بی قید و شرط اقشار محافظه کار جامعه را به دست آورده است. با تقویت موقعیت خود، قوانین مذهبی بیشتری را وضع کرده و همچنین به خود اختیارات بیشتری داده است.
او ابتدا نخست وزیر بود، سپس در سال ۲۰۱۴ رئیس جمهوری شد و با کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ اختیاراتش افزایش چشمگیری یافت.
پس از ۲۰ سال در راس کشور، برخی او را قدرتمندترین رهبر ترکیه پس از آتاتورک می‌دانند.

* اتحادیه اروپا: مشارکت بالای مردم در انتخابات ترکیه دستاورد بزرگی بود
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا طی خبری با چارلز میشل، رئیس شورای اروپا با بیان اینکه انتخابات برگزار شده در ترکیه را از نزدیک دنبال کردند، گفت مشارکت بالای مردم یک دستاورد بزرگ بود و انتظار دارند ببینند که در دور دوم چه خواهد شد.
فون در لاین با بیان اینکه ترکیه برای آنها شریک مهمی است، تصریح کرد: «حضور گسترده در این انتخابات واقعاً خبر خوبی است زیرا نشان می‌دهد که مردم ترکیه متعهد به حضور و رأی دادن با استفاده از حقوق دموکراتیک خود هستند و برای نهادهای دموکراتیک ارزش قائل هستند. این پیروزی بزرگ انتخابات دیروز است. انتخابات همچنان ادامه دارد. حالا باید دور دوم را ببینیم. ما اظهارات در این خصوص را با دقت دنبال می‌کنیم. باید دید دور دوم چه نتیجه‌ای به همراه خواهد داشت».
چارلز میشل، رئیس شورای اروپا نیز بابت مشارکت بالا در انتخابات از مردم ترکیه قدردانی کرد.
وی با اشاره اهمیت روند انتخابات در دموکراسی گفت پیگیر نتیجه این روند خواهند بود.

*شرق یا غرب؛ ترکیه به کدام سو می‌رود؟
سونر چاپاگتای- موسسه مطالعات خاورمیانه واشنگتن / بی‌بی‌سی

برای صدها سال امپراطوری عثمانی بر مجموعه ‌ای از نزدیک بر پنجاه کشور تسلط داشت ولی سرانجام در اوایل قرن هجدهم روند افول این امپراطوری آغاز شد.
نسل بعد از نسل پادشاهان‌ عثمانی برای احیاء وضعیت خود شروع به وام گرفتن از موسسات، قوانین و سنت‌های اروپا کردند.
مصطفی کمال آتاتورک که ترکیه مدرن را پس از فروپاشی امپراطوری عثمانی در سال ۱۹۲۳ پایه‌گذاری کرد، با استفاده از الگوی اروپا، ترکیه را با جهان‌بینی خود به کشوری متمایل به غرب، اروپایی و سکولار تبدیل کرد.
آتاتورک با الگوبرداری از کشورهای اروپایی زمان جنگ، قصد داشت ترکیه را در جایگاهی قرار دهد که به روزگار قدرت خود نزدیک شود.
زمانی که رجب طیب اردوغان با پیروزی در سال ۲۰۰۳ تلاش برای تغییر شکل کشور را به عنوان ترکیه‌ای با ارزش‌های محافظه‌کارانه اجتماعی و سیاستی اسلام‌گرا و خاورمیانه‌ای آغاز کرد، هدف نهایی‌ او هم احیای جایگاه قدرت‌مند کشورش بود.
تلاش آقای اردوغان برای بازیابی اقتدار ترکیه غیرمعمول نیست و با سیاست‌های دیرینه این کشور از زمان پادشاهان عثمانی تا آتورک قدمت دارد.
با وجود این مسیری که اردوغان در پیش گرفته با رهبران پیشین او متفاوت است. در حالی که دیگران ترکیه را در زیر پرچم غرب می‌دیدند و برای بازگرداندن نفوذ ترکیه در جهان به الگوی اروپا تکیه داشتند، رجب طیب اردوغان مدلی غیرارتدوکس را پیش گرفته و هدفش آن است که ترکیه را ابتدا به عنوان یک قدرت مستقل تثبیت کند، اول در خاورمیانه و پس از آن در جهان.
در نهایت ترکیه هم اروپایی است و هم خاورمیانه‌ای و من بر این باورم که این کشور سرانجام جایی بین چشم‌انداز آتاتورک و برنامه اردوغان به آرامش خواهد رسید و هویت‌های غیرانحصاری خود را هم‌زمان خواهد پذیرفت: اروپایی و خاورمیانه‌ای، سکولار واسلامی، شرقی و غربی.

این گزارش تکمیل می‌شود