ایران بزرگترین زندان برای نویسندگان‌زن درجهان است

انجمن قلم آمریکا - PEN - در تازه‌ترین گزارش خود از افزایش محدودیت‌ها و سرکوب نویسندگان در جهان طی سال گذشته میلادی - ۲۰۲۲ - خبر داده و ایران را پس از چین دومین زندان بزرگ برای نویسندگان در جهان طبقه بندی کرده است.

به گزارش بی‌بی‌سی، در گزارش انجمن قلم آمریکا که روز پنجشنبه - ۲۷ آوریل، ۷ اردیبهشت - منتشر شده ایران به لحاظ زندانی کردن نویسندگان زن، رتبه اول در جهان را دارد.

انجمن قلم آمریکا  آمار نویسندگان زندانی در سال ۲۰۲۲ را مجموعا ۳۱۱ نفر برآورد کرده که از این میان چین با ۹۰ و ایران با ۵۷ نویسنده زندانی، رتبه‌های اول و دوم را دارند و در کنار هم حدود نیمی از نویسندگان زندانی جهان را پشت میله‌ها دارند.

آن طور که این نهاد صنفی نویسندگان در آمریکا اعلام کرده ظرف یک سال گذشته و به ویژه پس از آغاز اعتراضات سراسری به کشته شدن مهسا ژینا امینی، سرکوب و بازداشت نویسندگان در ایران به شدت افزایش یافته است به طوری که آمار نویسندگان زندانی و بازداشت شده در این کشور در سال ۲۰۲۲ نزدیک به ۳ برابر سال قبل از آن شده است؛ یعنی از ۲۲ نفر در سال ۲۰۲۱ به ۵۷ نفر در سال ۲۰۲۲ رسیده است.

انجمن قلم آمریکا همزمان با انتشار گزارش سالانه خود، روز پنجشنبه بیانیه‌ ویژه‌ای هم در ارتباط با افزایش چشمگیر زندانی کردن نویسندگان در ایران منتشر کرده و نوشته: «حکومت در ایران در سال ۲۰۲۲ تقریبا ۳ برابر زمان مشابه قبلی نویسندگان را به زندان انداخته است و به این ترتیب خود را پس از چین به رتبه دوم کشورهای سرکوبگر نویسندگان رسانده است».

کارین دویچ کارلیکر، مدیر بخش آزادی بیان انجمن قلم آمریکا در همین رابطه به سرکوب نویسندگان و متفکران ایرانی اشاره کرده و گفته: «جامعه خلاق ایرانی - که مدت‌هاست در صف اول مبارزه برای آزادی بیان و حقوق بشر است - هدف مستقیم سرکوب‌ها در سال ۲۰۲۲ بوده است».

در گزارش جدید انجمن قلم آمریکا - PEN - به ویژه به بازداشت و زندانی کردن زنان نویسنده ایرانی اشاره شده و آمده: «انجمن ما دریافته در سال ۲۰۲۲، بیش از یک سوم از جمع کل زنان نویسنده زندانی در سراسر جهان، در ایران زندانی شده‌اند»؛ یعنی از میان ۴۲ نویسنده زن زندانی در سراسر جهان ۱۶ نفر زنان ایرانی هستند.

در این بیانیه همچنین به نسرین ستوده و نرگس محمدی به عنوان نمونه‌های بارزی از زنان ایرانی در بند اشاره کرده و همچنین تمدید حبس گلرخ ابراهیمی ایرایی را مورد توجه قرار داده است.

بنابر گزارش انجمن قلم آمریکا، در سال ۲۰۲۲ مجموعا ۳۱۱ نویسنده در سراسر جهان به علت اظهارنظر یا نوشتن زندانی‌اند. از میان ۸۴ نویسنده تنها در سال ۲۰۲۲ به زندان افتاده‌اند. این در حالی است که در سال ۲۰۲۱ آمار نویسندگان تازه به زندان افتاده ۶۰ نفر بود و به این لحاظ سال ۲۰۲۲ به نسبت دو سال گذشته ۲۰۲۱ (۶۰ نفر) و ۲۰۲۰ (۷۹ نفر) شاهد افزایش سرکوب‌ها علیه نویسندگان بوده است.

این انجمن می‌گوید همچنین لیستی شامل ۸۱۳ نویسنده، شاعر، روزنامه‌نگار و منتقد و تحلیل‌گر را در ۸۰ کشور شناسایی و تنظیم کرده که «در معرض خطر» بازداشت و سرکوب از سوی دولت‌های حاکم هستند.

انجمن قلم آمریکا، دو سال پیش هم جایزه ویژه خود را به بکتاش آبتین، کیوان باژن و رضا خندان مهابادی، سه نویسنده ایرانی که در آن زمان زندانی بودند اهدا کرد. از این بین بکتاش آبتین کمی بعد به علت آنچه کوتاهی در رسیدگی پزشکی ارزیابی شد، درگذشت.

نسرین ستوده، حقوق‌دان و فعال حقوق بشر هم در سال ۲۰۱۱ جایزه آزادی باربارا گلدسمیت این انجمن را دریافت کرده بود.

در گزارش جدید انجمن قلم آمریکا، از میان ۳۱۱ نویسنده زندانی در جهان، چین با ۹۰ زندانی رتبه اول و ایران با ۵۷ زندانی دوم و عربستان سعودی با ۲۰ نویسنده زندانی رتبه سوم را دارند.

بلاروس، میانمار و ویتنام هر سه با ۱۶ نویسنده زندانی در رتبه‌های بعدی قرار دارند و پس از آنها ترکیه با ۱۵ و مصر با ۱۰ نویسنده زندانی دیده می‌شوند.

این انجمن همچنین فهرستی از نویسندگان در معرض خطر منتشر کرده که جمع آنها به ۸۱۳ نفر می‌رسد و جالب توجه است که میان این جمع ۲۲۳ نفر مقیم خاورمیانه و یا شمال آفریقا هستند.

چین با ۹۰ نویسنده زندانی و ۱۳۷ نویسنده در معرض خطر در بالای این فهرست قرار دارد و ایران علاوه بر ۵۷ نویسنده زندانی، ۸۷ نویسنده در معرض خطر هم دارد که این کشور را بعد از چین به بزرگترین زندان و سرکوبگر نویسندگان در جهان تبدیل کرده است.

در پایان گزارش جدید انجمن قلم آمریکا توصیه‌هایی برای کشورهایی که مدافع آزادی بیان در جهان هستند در جهت مقابله با سرکوب و زندانی کردن نویسندگان در کشورهای سرکوبگر آمده است.

از جمله:

- تحت نظر داشتن محاکمه‌ها و روند قضایی که علیه نویسندگان و موضع‌گیری علنی علیه احکام غیرعادلانه و روند غیرمنصفانه دادگاه‌ها.
- جمع‌آوری اطلاعات درباره نویسندگان در معرض خطر از منابع مستقل از جمله اعضای خانواده، وکلای آنها و جامعه مدنی.
- در صورت ممکن، تامین کمک‌های مالی و دیگر کمک‌های حمایتی مستقیم به نویسندگان در معرض خطر و یا رساندن این کمک‌ها از طریق انجمن‌های غیردولتی و عضو جامعه مدنی.
- ایجاد روند صدور ویزا فوری برای نویسندگان در معرض خطر و کسانی که قصد فرار از بازجویی و سرکوب را دارند.