شامگاه شنبه در اوین چه گذشت؟ / روایت‌ها

روایت خبرگزاری دولتی ایرنا: در آتش‌سوزی در اوین دست‌کم ۴ زندانی کشته و ۶۱ نفر مجروح شده‌اند
خبرگزاری ایرنا بامداد یکشنبه اعلام کرد که در جریان آتش‌سوزی شب گذشته در زندان اوین، دست‌کم ۴ زندانی کشته و ۶۱ نفر مجروح شده‌اند.
این خبرگزاری می‌نویسد که «۵۱ نفر از مجروحان حادثه بصورت سرپایی درمان شدند و ۱۰ نفر در بیمارستان بستری هستند».
گفته می‌شود که هر چهار زندانی فوت شده، جزو محکومان ناشی از سرقت بودند و حال چهار نفر از مجروحان این حادثه نیز «وخیم» گزارش شده است.
خبرگزاری رسمی قوه قضائیه نیز از چهار کشته ۶۱ مجروح خبر داده است. بنا بر این گزارش رسمی ۱۰ نفر از ۶۱ زخمی در مراکز درمانی بستری هستند «که حال ۴ نفر وخیم گزارش شده است».
منابع غیر رسمی شمار کشته‌شدگان را بیشتر اعلام کرده‌اند.
مرکز رسانه قوه قضاییه علت این حادثه را «بر اثر استنشاق دود ناشی از آتش سوزی‌ها» عنوان کرد. قوه قضائیه نوشته «هر چهار زندانی فوت شده جزو محکومین ناشی از سرقت» بودند.

* روایت یک شاهد رویدادهای شب خونین اوین
یک زندانی شاهد رویدادهای دیشب در  زندان اوین به بی‌بی‌سی فارسی گفت که در بهداری زندان چهار جنازه دیده شده که رویشان را پوشانده بودند. به گفته او با توجه به حجم تیراندازی‌ها تعداد کشته‌ها احتمالا بیشتر است و مشخص نیست که چه تعداد جسد به سردخانه زندان منتقل شده است.
به گفته این شاهد از صبح شنبه وضعیت بند هفت که عمدتا زندانیان جرایم مالی در آن نگهداری می‌شوند، متشنج بوده و درزندان شایعه شده است که تعدادی از زندانیان از اوین خارج شده‌اند و به همین دلیل خیابان‌ها را بسته‌اند. ...

* روایت شبکه ایران‌اینترنشنال:
دست‌کم چهار نفر در جریان حمله نیروهای امنیتی و آتش‌سوزی بعد از آن کشته شده‌‌اند.
شدت آتش‌سوزی اوین در حدی بود که شعله‌های آتش از صدها متر دورتر قابل مشاهده بود و هم‌زمان با وقوع این آتش‌سوزی، صدای تیراندازی شدید و ممتد در محوطه زندان به گوش رسید.
بر اساس گزارش‌های اولیه، آتش‌سوزی زندان اوین از ساعت ۹ از بند ۷ این زندان شروع شد و گارد زندان به سوی زندانیان پیاپی تیر اندازی کرد. در پی این درگیری، آژیر زندان نیز به صدا درآمد.
گزارش‌های رسیده به ایران اینترنشنال حاکی است، بند هفت زندان اوین از صبح متشنج بود و چند بار در آن آژیر به صدا درآمد و با افزایش تنش‌ها صدای تیراندازی شروع شد.
بر اساس این گزارش‌ها، پس از شلیک بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ تیر، زندانیان برای خروج به محوطه اقدام کردند و در سالن ۴ در جنوب زندان، درها را شکستند، اما هنگامی که به آخرین در رسیدند، گارد امنیتی در سالن‌ها شروع به شلیک گاز اشک‌آور و گاز رنگی کرد.
بر اساس گزارش‌ها، حال تعدادی از زندانیان به دلیل تنفس حجم بالای دود و گاز وخیم شد و به بهداری منتقل شدند و تعدادی دیگر از زندانیان نیز در اثر اصابت تیرهای ساچمه‌ای زخمی شده و در بهداری بستری شدند.
بر اساس گزارش‌های رسیده به ایران اینترنشنال، زندانیان می‌گویند دستکم چهار نفر کشته در کاور در داخل بهداری بودند و وضعیت به گونه‌ای است که خود نگهبانان وضعیت را فاجعه‌بار توصیف کرده‌اند.
به گفته شاهدان عینی، آتش به بخش‌های مختلف زندان اوین گسترش پیدا کرد و بخشی از سقف آن به دلیل شدت آتش فروریخت.

روایت یک زندانی زندان اوین از تیراندازی به زندانیان و ضرب‌وشتم شدید آنها
رادیو فردا: یکی از زندانیان سیاسی زندان اوین در تماسی با خبرنگار رادیو فردا خبر از تیراندازی مأموران با گلوله‌های جنگی و ساچمه‌ای به زندانیان و ضرب و شتم شدید آنان توسط مأموران می‌دهد.
به گفته این زندانی سیاسی، شامگاه شنبه «ساعت یک ربع به ۹، در بند هفت زندان اوین شورش شد، مامورها شروع به تیراندازی ممتد خیلی وحشیانه کردند و باعث تحریک زندانیان بند هشت هم شدند. زندانیان بند هشت خواستند کمک کنند و جلوی کشتار را بگیرند.»
این زندانی می‌افزاید: «پس از آن، حمله به تمام زندانیان بند هشت صورت گرفت و تیراندازی مستقیم شد، ده الی پانزده نفر تیر ساچمه‌ای خوردند و یک نفر تیر جنگی. گویا آن شخص از پنجره اتاق تیر خورده است و خونریزی شدید داشته‌است.»
این زندانی به خبرنگار رادیو فردا گفت: «سرهنگ محمودی، رئیس بند [که فرمانده یگان حفاظت سازمان زندان‌ها است]، ۴۰ الی ۵۰ تن از زندانیان سیاسی بند هشت را با شیوه خیلی بدی با باتوم کتک زده و آنها را برده‌اند، مکان انتقال آنها مشخص نیست. سرهنگ محمودی دیشب با باتوم به سر بچه‌ها می‌زده، آمده و گفته: «مادرها تون رو به عزاتون میشونم، روز مرگ تک تک شماها فرا رسیده.»
این زندانی اضافه می‌کند: «از بیرون صدای کتک‌کاری می‌آید، در داخل زندان حکومت نظامی راه انداخته‌اند، رفتار بسیار بدی دارند و معلوم نیست چه بلایی قرار است سر چه کسی بیاید و واقعاً نیاز به حمایت همه هست. دستشان باز باشد، همه را تکه‌پاره می‌کنند. حمید کربلایی هم صبح داخل بند هشت همه را با لگد می‌زده، داخل تک تک اتاق‌ها شروع به تهدید کرده‌اند. زندانیان بند هشت بدنبال آزادی زندانیان دیگر هم بوده‌اند.»

همسر جعفر پناهی: او را با پرتاب گاز اشک‌آور به داخل بند بازگرداندند
طاهره سعیدی، همسر جعفر پناهی، اعلام کرد حال جسمی این کارگردان و همچنین محمد رسول‌اف، دیگر فیلمسازی که همراه با پناهی در زندان اوین محبوسند، «خوب است».
خانم سعیدی در گفت‌وگوی اختصاصی با رادیو فردا گفت آخرین تماسی که پیش از آتش‌سوزی زندان اوین با همسرش داشت، ساعت هشت شامگاه شنبه بود.
او با اشاره به انتشار گزارش‌ها از آتش‌سوزی در زندان اوین تاکید کرد از آن زمان تا ساعت هشت و نیم صبح یکشنبه که جعفر پناهی توانست با او تماس تلفنی کوتاهی بگیرد، «بدترین ساعات عمر» خود را گذراند.
آقای پناهی شصت و دو ساله از تابستان امسال در زندان اوین محبوس است.
سعیدی اضافه کرد که همسرش در تماس تلفنی خود همچنین گفت پس از آتش‌سوزی در زندان اوین، به محوطه زندان رفته‌‌ اما آنجا با گاز اشک‌آور دوباره به داخل بندها بازگردانده شدند.
شامگاه شنبه با زبانه کشیدن شعله‌های آتش در زندان اوین، صدای چندین انفجار نیز شنیده شد و خانواده‌های زندانیان به سوی این منطقه حرکت کردند به طوری که به گفته شاهدان عینی نیروهای ویژه، با پرتاب گاز اشک‌آور اقدام به متفرق کردن افراد در اطراف زندان اوین نمودند.
پس از انتشار اولین بیانیه «تفنگت را زمین بگذار» از سوی جمعی از سینماگران، نیروهای امنیتی رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد، از امضاکنندگان بیانیه‌ را بازداشت کردند و پناهی، دیگر فیلمساز امضاکننده، نیز برای گذراندن محکومیت پیشین خود راهی زندان اوین شد.
چند روز پیش، سینماتِک فرانسه با برگزاری مراسمی با عنوان «زن، زندگی، آزادی» در حمایت از اعتراضات ضدحکومتی در ایران، فیلم «خرس نیست» ساخته پناهی را به نمایش گذاشت.
این کارگردان مطرح سینمای ایران در پیامی به این مراسم نوشت: «برای ما زندگی کردن، خلق کردن است. اینها سفارشی نیست. امید به خلق دوباره دلیل وجودی ماست. ما فیلمسازان مستقلی هستیم.»
اتهام این کارگردان شناخته‌شده ایرانی را «اجتماع و تبانی» و «فعالیت تبلیغی» علیه نظام عنوان شده است.
بازداشت آقای پناهی با موجی از محکومیت داخلی و بین‌المللی مواجه شده است.

* تماس تعدادی از زندانیان با خانواده خود
بهمن دارالشفا در توییتر نوشت: نیلوفر حامدی، الهه محمدی، كيوان مهتدى، محمد حبيبى، رضا شهابى، محمد شريفى‌مقدم، مصطفى عبدى، عباس دهقان، مهدى محموديان، اميرسالار داودى، بابک عليپور، اميرحسين خالقى، سام رجبى، على يونسى، اميرحسين مرادى، سعید مدنی، علیرضا خوشبخت، میلاد فدایی اصل، حسین شنبه‌زاده، محمدرضا جلایی‌پور،‌ طاهر قدیریان، هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، سیامک نمازی، حسین معصومی، نازنین کی‌نژاد، مجید دری، هیراد پیربداقی زندانیانی هستند که تا کنون با خانواده های خود تماس گرفته‌اند.

در اوین چه رخ داد؟ / احمد زیدآبادی
توضیح رسانه‌ها و مسئولان دولتی در بارۀ حوادث دیشب زندان اوین طبق معمول ناهماهنگ و بعضاً ضد و نقیض است.
اینکه اعلام شود پای “اراذل و اوباش” زندانی در میان بوده و یا به دلیل اقدام به فرار، عده‌ای به مین برخورده‌اند، به راحتی قابل قبول نیست.
تا آنجا که من در جریانم زندان اوین از سال‌ها قبل، مختص نگهداری زندانیان مالی و سیاسی و امنیتی بوده و متهمان به جرایم قتل و دزدی و شرارت به زندان‌های دیگر منتقل شده‌اند. بنابراین “اراذل و اوباشی” در آن وجود ندارد که بخواهد دست به تحرک خاصی بزند.
مین‌گذاری تپه‌های اوین هم شهرۀ آفاق است و هر زندانی که پایش به اوین برسد از آن اطلاع پیدا می‌کند. با وجود این آگاهی، چطور ممکن است زندانیانی به سمت زمینِ مین‌گذاری شده فرار کنند.
به نظرم تا دیر نشده لازم است سازمان زندان‌ها یک گزارش صادقانه و دقیق از کل و جزء ماجرا در اختیار افکار عمومی قرار دهد و گرنه این ماجرا نیز زمینه‌ساز نزاع رسانه‌ای تازه‌ای خواهد شد.

روایت خبرگزاری فارس از حادثه شب گذشته زندان اوین
خبرگزاری فارس ماجرای درگیری و ناآرامی شب گذشته در زندان اوین در شمال تهران پایتخت ایران را روایت می کند.
به گزارش فارس، درگیری‌های روز گذشته در زندان اوین که میان محکومان مالی و سارقان رخ داد اقدامی از پیش طراحی شده بود چراکه عده‌ای از زندانیان به طرقی سلاح سرد تهیه کرده بودند تا با نیروهای تامین امنیت زندان درگیر شوند.
ساعت ۲۱:۱۰ شنبه ۲۳ مهرماه، درگیری صوری بین تعدادی از زندانیان بند ۷ اوین (محکومان مالی) با زندانیان بند ۸ (سارقان) بوجود می‌آید.
طی این درگیری عده‌ای از فرصت سوءاستفاده کرده و انبار لباس و کارگاه کارآفرینی زندان را آتش میزنند که منجر به آتش سوزی گسترده، سرایت به‌ بند ۸ و اعزام آتش نشانان به اوین برای اطفاء حریق شد.
شواهد نشان می‌دهد این اقدام از پیش طراحی شده بود، چرا که تعدادی از زندانیان برای خود به طرقی سلاح سرد تهیه کرده بودند تا ضمن درگیری با نیروهای تامین امنیت زندان به آن‌ها آسیب بزنند و به سلاح هم دست پیدا کنند که البته موفق نشدند.
در میانه آتش سوزی و درگیری با نیروهای حفاظت، تعدادی زندانی اقدام به فرار می‌کنند. آنها در ضلع شمالی زندان که کوه وجود دارد، وارد میدان مین می‌شوند. گفته می‌شود که صداهای انفجار شنیده شده مربوط به همین موضوع بوده است.
برخی رسانه‌ها از ۸ مصدوم در این ماجرا خبر دادند اما هنوز آمار دقیقی از میزان مصدومان یا تلفات احتمالی منتشر نشده است.
همزمان با این اتفاقات بیش از صد نفر از خانواده زندانیان مقابل زندان اوین تجمع نمودند.

* آگنس کالامار، دبیر کل سازمان عفو بین الملل در توئیتی با اشاره به آتش‌سوزی در زندان اوین و وضعیت محبوسان در این زندان نوشته است: «جامعه بین‌المللی باید برای ایجاد یک سازوکار تحقیقاتی و پاسخگویی سازمان ملل در مورد جنایات بسیار زیاد علیه مردم ایران توسط دولت و مقامات مذهبی ایران، خواستار تشکیل جلسه ویژه‌ای از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد بشود.»

تصاویر خبرگزاری دولتی ایرنا «از داخل زندان اوین چند ساعت پس از آتش‌سوزی»