نوبل اقتصاد برای هلی‌کوپتر و رزمی‌کار

سیدمهدی حسینی‌گوهر/ تجارت فردا

ساعتی پس از ظهر هجدهمین روز مهرماه، آکادمی سلطنتی علوم سوئد نام سه اقتصاددان را به عنوان برندگان جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد. بر اساس اعلام این آکادمی، «بن برنانکی» که به مدت ۸ سال ریاست بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) را بر عهده داشت، همراه  «داگلاس دایموند» و «فیلیپ دیبویگ» به دلیل تحقیقاتشان در زمینه بانک‌ها و بحران‌های مالی این جایزه را برنده شدند. نوبل امسال در حالی‌ به سه متخصص بحران مالی رسید که در پیش‌بینی‌ها هیچ نامی از سه برنده نهایی دیده نمی‌شد و هیچ‌کس تصور نمی‌کرد سه محقق بحران مالی برنده این جایزه شوند.

سه برنده جایزه نوبل اقتصاد توضیح داده‌اند که شکنندگی بانک‌ها چگونه می‌تواند برای اقتصاد ویرانگر باشد. این دغدغه مهم در سقوط وال استریت در سال ۱۹۲۹، رکود بزرگ پس از آن و نیز بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ دیده شده است. کمیته نوبل در اطلاعیه ۱۰ اکتبر گفت که بینش کار برندگان جایزه امسال برای توانمند ساختن بانک‌ها، دولت‌ها و موسس‌های بین المللی برای عبور از همه گیری کووید-۱۹ بدون پیامدهای اقتصادی فاجعه بار ضروری بود و این سه اقتصاددان به طور قابل‌توجهی درک ما را از نقش بانک‌ها در اقتصاد، به ویژه در زمان بحران‌های مالی، و همچنین نحوه تنظیم بازارهای مالی بهبود بخشیدند.

بن برنانکی کیست؟

بحران مالی ۲۰۰۸ باعث شد بن برنانکی به یکی از مشهورترین اقتصاددانان در عرصه سیاستگذاری و یکی از روسای شاخص فدرال‌رزرو تبدیل شود. در حالی که برخی منتقدانش او را به پول‌پاشی متهم می‌کردند و عکسش سوار بر هلی‌کوپتر و پاشیدن پول بارها در نشریات مختلف چاپ شد، بسیاری بر این عقیده بودند که نبود او و سیاست‌هایش بحران مالی ۲۰۰۸ را به رکود بزرگ دیگری در تاریخ اقتصاد آمریکا و حتی جهان تبدیل می‌کرد.

آقای برنانکی که اخیرا کتابی مفصل با عنوان «سیاست پولی قرن بیست و یکم» را روانه بازار کرده، با تحلیل رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ نشان داد که چگونه کارکرد بانک‌ها عامل تعیین کننده‌ای در عمیق شدن و طولانی شدن دوره رکود اقتصادی است. برنانکی در سال ۲۰۱۵ کتابی با عنوان «شجاعت عمل » نوشت و تمام اتفاقات مربوط به زمان حضورش در بانک مرکزی را از دیدگاه خودش بازتعریف کرد. این کتاب را انتشارات دنیای اقتصاد ترجمه و روانه بازار نشر کرده است.

اقتصاددانی با کلکسیونی از جوایز

«داگلاس وارن دایموند» در اکتبر ۱۹۵۳ متولد شد. زمینه تخصصی او مطالعه واسطه‌های مالی، بحران‌های مالی و نقدینگی است. پروفسور دایموند افتخارات آکادمیک زیادی دارد و جوایز زیادی را برنده شده است. او که در حال حاضر یکی از پژوهشگران همکار در دفتر ملی تحقیقات اقتصادی در ایالات متحده است، همچنین در آکادمی ملی علوم ایالات متحده، انجمن اقتصادسنجی، آکادمی هنر و علوم آمریکا و انجمن مالی آمریکا نیز عضویت دارد. او پیش از دریافت جایزه نوبل، «جایزه اوناسیس» در زمینه اقتصاد مالی ،«جایزه گروه CME »را برای نوآوری در کاربردهای محاسباتی و «جایزه مورگان استنلی» را به خانه برده است.

اقتصاددان رزمی‌کار

در میان سه برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۲۲ شاید بتوان ادعا کرد که «فیلیپ دیبویگ» به‌خاطر ظاهر متفاوتش بیشتر و پیشتر از سایرین توجهات را به سمت خود جلب می‌کند. ظاهر متفاوت موهای سر و صورت دیبویگ و پوشش جالب او که نشان‌دهنده علاقه‌اش  به ورزش‌های رزمی شرق آسیاست میان علاقه‌مندان به اقتصاد بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است. او از نواختن موسیقی جاز لذت می‌برد و همچنین برخی سازهای سنتی دیگر مانند ارهو و هولوسی را به خوبی می‌نوازد. دیب‌ویگ همچنین در اوقات فراغت خود به وزنه‌برداری و تایجی و پیاده‌روی می‌پردازد و به ورزش‌های شرقی علاقه‌مند است.

فیلیپ دیبویگ در ۲۲ می سال ۱۹۵۵ متولد شد. وی در دایتون از شهرهای ایالت اوهایو بزرگ شد و مدرک کارشناسی خود را در همزمان در دو رشته ریاضی و فیزیک از دانشگاه ایندیانا در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد. وی توانست مدرک دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه ییل در سال ۱۹۷۹، زمانی که تنها ۲۴ سال داشت دریافت کند. پیش‌تر از این او توانسته بود در فاصله کوتاهی مدرک کارشناسی ارشد خود را از همین دانشگاه دریافت کند و البته پیش از آن برای دوره کوتاهی در دانشگاه پرینستون به عنوان دانشجوی دکترای اقتصاد تحصیل کند. همان‌طور که گفته شد استاد راهنمای دوره دکترای وی استفان راس بود. دیبویگ در این دوره با دایموند آشنا شد و زمینه تحقیقات آتی آنها در این دوره اتفاق افتاد.