زیبا کلام: تحریم ایران در شورای امنیت قطعی است

فرارو- استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران بر این باور است که احتمال تحریم ایران در شورای امنیت قطعی است و هر چند که چین حجم تحریم‌ها را تقلیل می‌دهد ولی در نهایت بر سر تحریم ایران با آمریکا همراه خواهد شد.

در روزهای اخیر رایزنی‌های فراوانی در رابطه با پرونده هسته‌ای ایرانی و جلوگیری از اعمال تحریم‌ها علیه کشورمان صورت گرفته است این رایزنی‌ها کشورهایی همچون چین، الجزایر، گابن و.. را دربر گرفته است.

در این میان مهمترین بخش این مذاکرات به حضور جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی در چین مربوط می‌شود، جلیلی در هفته گذشته ضمن سفر به پکن با مقامات بلند پایه این کشور به گفت و گو نشست تا بتواند این کشور را به مخالفت با اعمال تحریم‌ها علیه ایران مجاب نماید.

اما در هنگام حضور جلیلی در پکن هوجین‌تائو رهبر چین در مکالمه‌ای تلفنی با اوباما خبر از پیوستن کشورش به مذاکرات مربوط به تحریم ایران داد. با وجود انتشار این خبر برخی تحلیل‌گران معتقدند که حضور چین در این مذاکرات به سود ایران است و این کشور می‌تواند، مفاد قطعنامه جدید علیه ایران را تعدیل نماید.

داوود هرمیداس باوند تحلیلگر مسائل بین‌الملل در این‌باره معتقد است: «با وجود موافقت چين براي تصويب تحريم‌هاي جديد عليه ايران، پكن نقش تعديل كننده‌اي در تصويب قطعنامه چهارم خواهد داشت.» به گفته باوند با وجود افزايش سفرهاي مقامات تهران به كشورهاي عضو دائم و غير دائم شوراي امنيت سازمان ملل هيچ كشوري منافع ملي خود را به منظور رسيدگي به خواست ايران ناديده نخواهد گرفت.

اما صادق زیبا کلام استاد دانشگاه و تحلیل‌گر سیاسی در گفت‌وگو با "خبرنگار فرارو" با اشاره به رویکرد احتمالی چین در قبال تحریم ایران در شورای امنیت گفت: «بهترین حالتی که برای ایران وجود دارد این است که چینی‌ها به طور کامل به جبهه آمریکا نپیوندند و از تحریم‌های شداد و غلاظ مدنظر آمریکا و شرکای غربی‌اش فاصله بگیرند. اما در اصل این موضوع که چین ما را محکوم کرده و علیه ما رای می‌دهد من هیچ تردیدی ندارم. هر چند که احتمال رقیق‌تر شدن تحریم‌ها وجود دارد.»

وی ادامه داد: «موضع چین همراهی با آمریکاست ولی به این صورت که صدرصد موادی را که آمریکایی‌ها خواستار گنجاندن آن در تحریم‌ها هستند توسط چینی‌ها مورد موافقت واقع نمی‌شود و تحریم‌ها از 100 درصد به 70 یا 80 درصد کاهش می‌یابد. هرچند که زهر گزنده تحریم‌ها در اقتصاد ایران باقی خواهد ماند.»

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نباید خیال کرد که با توسل به چین می‌توانیم اهداف خود را پیش ببریم، افزود: «چین حجم سرمایه گذاری‌های خود در بخش نفت و گاز ایران را کم کرده‌ و واردات انرژی از ایران را کاهش داده‌ و از طرف دیگر مواد خام و صنعتی را به نمی‌دهد. به نظر می‌‍‌رسد چین در عمل و اجرا تحریم‌ها را اعمال می‌کند ولی در لفظ سعی می‌کند که ما را با خود داشته باشد. پس نباید فکر کنیم که ما و چینی‌ها سر دنیا و آمریکا کلاه می‌گذاریم.»

زیباکلام در ادامه با انتقاد از هزینه‌ احتمالی که برای عدم همراهی کامل چین با غرب خواهیم پرداخت، اظهار داشت: «نکته دیگر که باید به آن توجه کنیم بهایی است که ما برای اینکه چین صدرصد با آمریکا همراه نشود، می‌پردازیم. ما در قبال روسیه و چین بهای سنگینی را پرداخته‌ایم. در کل باید گفت برنامه هسته‌ای مدت‌هاست که هزینه خیلی زیادی را بر منافع ملی ما تحمیل می‌کند. به گمان من این رویه‌ای که در برنامه هسته‌ای پیش گرفته ایم مبنی بر اینکه باید برنامه هسته‌ای را تحت هر شرایطی و به هر قیمتی جلو ببریم؛ نگاه درستی نیست.»

وی افزود: «حتی اگر ما در زمینه غنی سازی که محل اصلی نزاع ایران با غربی‌ها است، به طور کامل موفق شویم و جمهوری اسلامی بعد از مدتی بتواند اورانیوم را نه در حد 5/3 درصد بلکه در مقیاس صنعتی تلغیظ کند، باز جای این سوال است که آیا هزینه‌ای که ما برای این مسئله پرداختیم با آن چیزی که بدست آورده‌ایم همخوانی دارد یا نه؟ جواب من به این سوال منفی است. یعنی آنچه که ما در پبگیری این چنینی برنامه هسته‌ای به آن دست یافته‌ایم به هیچ وجه ارزش صدمه‌ و لطمه‌ای را که بر منافع ملی وارد کرده و هزینه‌های اقتصادی که بر کشورتحمیل ساخته؛ ندارد. به همه این موارد هزینه‌های بیشتری که به صورت غیر مستقیم داده‌ایم، باید اضافه کرد.»

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان این مطلب که دستگاه دیپلماسی به ارزیابی هزینه و فایده‌های رویکرد خود در قبال پرونده هسته‌ای نپرداخته، افزود: «ما تاکنون به محاسبه این تحریم‌ها نپرداخته‌ایم و هزینه و فایده نکرده‌ایم. اگر هم برنامه هسته‌ای برای ما دستاورد داشته باشد، یک دستاورد سیاسی است که به دنیا نشان دهیم علی رغم مخالفت 5+1 برنامه هسته‌ایمان را پیش بردیم. ولی نکته‌ای که به آن توجه نکرده‌ایم اولا هزینه‌ایست که برای پیشبرد این طرح پرداخت کرده‌ایم و دوما دستاوردهای این برنامه را بررسی نکرده‌ایم. برای مثال پاکستان و کره شمالی در برنامه اتمی خود فرسنگ‌ها از ایران پیش هستند. مگر این کشورها چه دستاوردی برای بخش‌های اقتصادی، کشاورزی و صنعتی‌شان داشته‌اند که ما اینقدر بر این مسئله اصرار می‌ورزیم.»

وی با انتقاد از سیاست خارجی دولت فعلی اضافه کرد: «رویکردی که قبلا در دستگاه سیاست خارجی نسبت به مطالبات هسته‌ای دنبال می‌شد راه بسیار معقولی برای منافع ملی بود. زیرا با این روش دنیا را مقابل خود قرار نمی‌دادیم.»

زیباکلام در خاتمه به پیش بینی خود از جلسه آینده شورای امنیت پرداخت و گفت: «از 15 عضو شورای امنیت ممکن است برزیل به نفع ایران رای دهد. ولی نصف بعلاوه یک شورا قطعا با تحریم‌ها موافقت می‌کنند و هیچ یک از 5 عضو دائم شورای امنیت تحریم ها را وتو نخواهند کرد.»