سمينار آموزگاران زبان فارسی برگزار شد

سه شنبه ۲۹ آبان ۱۳۸۶
کانون فرهنگی آموزگاران زبان فارسی در سوئد برگزاری دوازدهمين سمينار خود در شهر برلين را بدين‌گونه گزارش می‌کند:

اين سمينار با تدارک بسيار کامل از طرف مدرسه فارسی کانون پناهندگان ايرانی در برلين و با نظارت و برنامه‌ريزی قابل ستايش افروز آموزنده و همسرشان برگزار شد.
برنامه‌های دو روز شامل: آگاهی‌ها، سخنرانی‌، بحث و گفتگوهای آموزشی ميان عده زيادی از آموزگاران کشورهای مختلف: سوئد، آلمان، اتريش، نروژ و هم چنين ايالت نيوجرسی از آمريکا بود. از کشورهای سوئد و آلمان، آموزگاران از شهرهای مختلف شرکت داشتند.

برنامه روز اول سمينار در تاريخ دوم نوامبر۲۰۰۷
برنامه سمينار در ساعت ده صبح جمعه دوم نوامبر‌۲۰۰۷ با خوش‌آمد‌گويی مسئول کانون پناهندگان ايرانی در برلين آغاز و با معرفی گروه‌های شرکت کننده ادامه يافت. آموزگاران از محل، سابقه کار و مشکلات آموزشی در کشورهای يک‌ديگر آگاه شدند. چگونگی شکل گرفتن کانون آموزگاران در سوئد در سال ۱۹۹۷‌و هدف‌ از تشکيل سمينارهای اين کانون از جانب مسئولان اين کانون فرهنگی بيان شد. در ضمن تاکيد گرديد که ايجاد همگونی در امر آموزش زبان فارسی برای دانش‌آموزان خارج از کشور به دور از هرگونه گرايش سياسی يا مذهبی و مبتنی بر اصول دموکراتيک و روش‌های غير سنتی مورد نظر می‌باشد. اين نکته‌ی اساسی‌ هر بار در تماس‌ها و ديدارهای آموزگاران در سمينار‌ها مطرح و پی‌گيری می‌شود.

از گفتگوهای بخش اول نتيجه‌گيری شد که کشور سوئد با تاريخی سی و پنج ساله و با تشکيلات سازمان يافته برای آموزش زبان مادری، نمونه خوبی برای ساير کشورها است. کانون آموزگاران نيز با هدف ايجاد ارتباط با همکاران خود در کشورهای ديگر از جمله برگزاری سمينار در استکهلم، وين، لندن و اکنون در برلين به اشاعه اين امر ياری می‌دهد.

دکترجواد پارسای در بخش مربوط به معرفی تجربه‌های آموزگاران، در باره فارسی‌آموزی آميخته با فرهنگ و هنر ايران صحبت کردند و خاطر نشان کردند که بهره‌گيری از نمونه و نحوه کارهای‌دستی در کلاس‌های آموزش فارسی می‌تواند دانش‌آموزان را به شکل عينی و مؤثر با فرهنگ هنرهای‌دستی ايران آشنا کند. پيشنهاد ديگر ايشان تهيه و تدوين خبرنامه‌ی ويژه‌ی کودکان و نوجوانان با بهره‌گيری از شعر و ادبيات همراه با دانش‌آموزان است. به عقيده نامبرده اين شيوه کار يکی از روش‌های مناسب برای آموزش زبان فارسی به دانش آموزان خارج از کشور است. ايشان در پايان خواستار اين امر شدند که با توجه به اهميت فعاليت‌های کانون آموزگاران و تأثير آن در پيشبرد زبان و فرهنگ ايران، بمنظور هرچه گسترده‌تر نمودن نقش کانون بهتر است اين گردهم‌آيی‌ها و سمينار‌ها در حد برگزاری يک کنگره بالا برده شود. در پی‌گيری اين نکته آذر ارفع زاده فعاليت‌های ‌جمعی را در تاريخ ۲۱ فوريه هرسال که از جانب سازمان يونسکو روز زبان مادری در جهان ناميده شده، پيشنهاد نمود.

وجيهه فاطمی از ديگر آموزگارانی بود که دربخش ارائه تجربه‌ها صحبت کرد. نامبرده در مورد طرحی در باره نحوه ارزشيابی آموخته‌ها و توانايی دانش‌آموزان مطرح نمود که در حال حاضر در شهر اپسالا در سوئد در دست اجرا است و آموزگاران را در شناخت سطح توانايی و چگونگی پيشرفت دانش‌آموزان و نحوه يادگيری آنان ياری می‌دهد.
محبوبه انگلوند آموزگار همکار از استکهلم نظريه و تجربه خود را در زمينه آموزش در سطح پيش‌دبستانی و نحوه کار با صداها در کلمات و هم‌چنين حروف الفبا بيان نمود که در پی آن پرسش و پاسخ ميان آموزگاران ادامه يافت. غلام‌حسين ضيايی از شهر کلن در باره بهره‌گيری از شعر و موسيقی در آموزش زبان فارسی همراه با اجرای نمونه‌هايی از شعر و موسيقی تجربه خود را ارائه نمود که مورد توجه و تشويق حاضران قرار گرفت.
شهلا طاهرپسند موضوع گفتگو را به آموزش در سطح جوانان دبيرستانی کشاند و اهميت ادامه فراگيری زبان فارسی و تأثير آن از جهات مختلف اجتماعی ، روحی و رشد فکری دانش‌آموزان متذکر شد. جمع بزرگی از شرکت‌کنندگان نيز با وی هم‌عقيده بودند. اما متأسفانه بر اساس تجربه‌ها، تعداد اندکی از دانش‌آموزان بعد از سطح ميانی يادگيری زبان فارسی را ادامه می دهند.

جلال سرفراز سخنران سمينار نويسنده ساکن شهر برلين بود که در باره ادبيات کودکان صحبت نمود. نامبرده يکی از داستان‌های صمد بهرنگی را تجزيه و تحليل کرده و تأکيد نمود که بيشتر داستان‌هايی که برای کودکان نوشته شده است، بدليل از جمله وجود خشونت برای کودکان مناسب نيستند.

دو دانش‌آموز ۱۵ و ۲۵ ساله و والدين آنها در پايان اين روز مهمان سمينار بودند. اين دو دانش‌آموز، زبان فارسی را در خارج ازکشور فراگرفته و از اين امر بسيار راضی و خوشحال بودند. و دوزبانگی را امتيازی نسبت به همسالان آلمانی خود می‌دانستند. آن‌ها هم‌چنين دانستن زبان مادری را به عنوان وسيله‌‌ی مؤثر در برقراری ارتباط با افراد خانواده و دوستان خود و شناخت سرزمين ايران و فرهنگ آن می‌دانستند. اين‌دو دانش‌آموز در ضمن اهميت نقش والدين را از نظر حفظ و ترويج زبان فارسی در خانواده يادآور شدند.

برنامه روز دوم سمينار در تاريخ سوم نوامبر۲۰۰۷
جواد پارسای با خواندن شعر زيبايی که سروده بود، برنامه را آغازنمود. افروز آموزنده در معرفی برنامه اعلام نمود که بنا به درخواست آموزگاران شهرهای مختلف آلمان و اتريش لازم است در باره اساس تشکيلات وسازمان دادن کار آموزش زبان مادری در اين کشورها گفتگو شود و از آموزگارانی که در اين زمينه تجربه دارند کسب آگاهی شود. نامبرده ادامه داد برگزاری کلاس‌های آموزشی و تأمين هزينه‌های مربوط، در کشورهايی که پشتيبانی حقوقی و دولتی وجود ندارد با مشکلات بسيار مواجه است به ويژه اين‌که با انتقال قدرت حاکم از يک حزب به يک حزب ديگر هرگز آموزش زبان مادری نتوانسته است در اين کشورها جايگاه ثابت و پذيرفته‌ای را کسب کند. افروز آموزنده در خاتمه تأکيد نمود که هدف به رسميت شناخته شدن آموزش زبان مادری و موجوديت آموزگاران است.
پيشنهاد براين شد که طی فعاليت‌های گروهی و همه‌جانبه با پخش اطلاعيه و جمع‌آوری امضاء و بهره‌گيری از کمک‌های يک وکيل آگاه، درخواست‌نامه‌ای به مسئولان اتحاديه اروپا در بروکسل ارسال شود. البته بهتر است با انتخاب نمايندگانی از کشورهای مختلف يک گروه برای سازمان‌دهی اين فعاليت‌ها تشکيل شود. پی‌گيری اين فعاليت‌ها از مسئوليت کانون آموزگاران نمی‌باشد اما مورد تأييد و حمايت اين مرکز بوده و کانون از هيچ‌گونه همکاری و هم‌ياری خود‌داری نخواهد کرد. در همين رابطه

بهرام توکلی خاطرنشان نمود که شهرهای مختلف بايد انجمن‌ها و تشکيلات خود را به ثبت برسانند تا از نقطه‌ای کوچک به هدفی بزرگتر دست يابند. علاوه بر والدين، بايد نيروهای نسل دوم و جوان را فعال نمود زيرا نسل دوم کارآيی بيشتری در برقراری ارتباط با نهادهای جامعه ميزبان دارد.

پايگاه اينترنتی يکی ديگر از موضوع‌های مهم بود که مطرح شد. اين پايگاه ميان آموزگاران که در نقاط مختلف دنيا پراکنده‌اند ارتباط به وجود آورده و اشاعه اطلاعات و مطالب آموزشی را تسهيل می‌کند. قرار براين شد که هريک از کشورهای شرکت کننده نماينده‌ای را برای برنامه‌ريزی و فعال نمودن اين پايگاه اينترنتی معرفی نمايد و آقای اسد سليمانی از شهر کلن آلمان نيز مسئوليت ساخت و نگه‌داری اين پايگاه را عهده‌دار شود.

طبق برنامه سمينار، آموزگاران شرکت‌کننده در چهار گروه مختلف به بحث و تبادل نظر در باره مسائل آموزشی پرداختند. سپس حاصل اين گفتگوها در نشستی مطرح وبه اين ترتيب معرفی شد:

موضوع: چگونگی ايجاد انگيزه و حفظ علاقه مندی دانش آموزان
- برنامه ريزی هر ترم آموزشی همراه با دانش‌آموزان
- بهره‌گيری از کتاب‌های گوناگون و عدم محدوديت کار با يک کتاب
- کار با روش‌های موضوعی Tema
- بهره گيری از بازی‌های آموزشی
- بهره‌گيری از تصوير و کارت‌های تصويری
- تنوع در روش‌های انتخابی در کار آموزش
- هماهنگی با روش‌های آموزشی در مدارس کشورهای محل سکونت
- دوری از روش‌های سنتی‌، آموزش‌های ايدئولوژيکی و مذهبی
- ايجاد ارتباط عاطفی‌ و بهره‌گيری از مشوق‌ها
- فعال نمودن کليه دانش‌آموزان در گروه
- برگزاری جشن‌ها
- بهره‌گيری از شعر و موسيقی
- تماس پی‌گير با والدين و ارائه هدف‌ها و برنامه آموزشی دانش‌آموز به والدين درابتدای ترم

موضوع: چگونگی ارزشيابی آموخته‌های دانش آموزان و روند پيشرفت آنها

در اين گروه اهميت ارزشيابی نحوه کار و فراگيرهای دانش آموزان تأکيد شد و خاطر نشان شد که اين ارزشيابی بايد در مورد نحوه کار خود آموزگار نيز انجام گيرد و طی گفتگويی آموزگار و شاگرد اين ارزشيابی را بررسی و به نتيجه‌گيری مشترک برای ادامه آموزش دست يابند.
در ارتباط با اين امر فرم‌هايی برای پی گيری نحوه پيشرفت دانش‌آموزان در امر خواندن و هم‌چنين درس رياضی در مدارس سوئد وجود دارد که به راحتی می‌توان از آنها در امر آموزش زبان مادری نيز استفاده کرد. اين فرم‌ها می‌تواند ويژه دانش آموزان مهاجر و يا برای دوره‌های دبستانی باشد. چگونگی کار با اين فرم‌های ارزشيابی در گروه مطرح شد و نمونه‌هايی از آنها در اختيار آموزگاران قرار گرفت.

موضوع: چگونگی مطالب آموزشی در سطح پايه و ميانی
نکته‌های مهم در مباحث اين گروه به اين ترتيب است:
- مطالب درسی برای سنين پايه با استفاده از روشهای تصويری همراه با تمرين صدا
- استفاده از رنگ‌های مختلف، هم‌چنين وسايل آموزشی برای آموزش حروف
- برای دانش‌آموزان کلاس دوم روخوانی، قصه‌خوانی و بازگويی
- انتخاب مطالب آموزشی همراه با دانش‌آموزان
- زمانی که احساس خستگی شد خواندن يک شعر يا مطلب و يا بازی دسته‌جمعی
- استفاده از کتاب‌ها و مطالب گوناگون درسی، روزنامه‌، فيلم و نوار موسيقی برای روخوانی‌، خلاصه‌نويسی و بازگويی آن
- انتخاب مطالبی در باره تاريخ‌، فرهنگ‌، آداب و رسوم و جغرافيای ايران
- انتخاب تمرين و تکليف شب همراه با دانش‌آموز
- آموزش اعداد همراه با حروف
- استفاده از متن‌های گوناگون برای ترجمه به فارسی
- تا حد امکان از واژه‌های ساده و متن‌های روان فارسی استفاده شود
- در انتخاب مطالب دقت می‌شود که محتوای متون دور از هرگونه تبليغ عقايد سياسی يا مذهبی باشد.

موضوع: چگونگی ايجاد پايگاه اينترنتی
هدف‌هايی که در اين گروه مطرح شد:
- ايجاد پايگاه اينترنتی مستقل به نام آموزگاران
- تشکيل شورای نويسندگان متشکل از نمايندگان کشورهای سوئد، آلمان، اتريش، نروژ و انگلستان هم چنين مسئول فنی و اجرايی اين طرح
- تعيين خط مشی و چهارچوب فعاليت اين پايگاه اينترنتی
- محتوای مطالب پايگاه برای استفاده سه گروه آموزگاران، دانش آموزان و پدران و مادران طرح ريزی می‌شود
- پايگاه شامل بخش‌هايی مستقل برای هريک از کشورهای عضو خواهد بود. اين پايگاه اينترنتی قابل گسترش است.

ميز کتاب و مواد آموزشی در طول سمينار برپا بود. آموزگاران کتاب‌ها و مواد آموزشی انتخابی خود را جهت اطلاع همکاران ديگر به معرض نمايش گذاشتند. دو مقاله: هفت گام تا انشا نويسی و اسلامی کردن آموزش و بحران هويت جوانان نيز تکثير و در اختيار آموزگاران قرار گرفت.
درپايان اين سمينار شرکت‌کنندگان نظريات خود را به منظور ارزشيابی کنفرانس و تعيين هدف‌‌ها برای سمينار آينده ابراز داشتند و به دعوت آموزگاران شرکت کننده از اتريش قرار شد سمينار آينده کانون آموزگاران در شهر وين برگزار شود.

تدوين گزارش: شهلا طاهرپسند
با سپاس از ژيلا مبصر و مهشيدعسکری به خاطر يادداشت‌هايشان
هم چنين با سپاس از ميترا گوشه که جلسه را اداره نمود
سوئد ۱۵ نوامبر ۲۰۰۷

کانون فرهنگی آموزگاران زبان فارسی در سوئد