بحران آب در ۷۰۰ روستای اردبیل

همشهری / ستاره حجتی

فصل گرم برای استان سردسیر اردبیل در شرایطی شروع شد که بنابر اعلام آمار مقایسه‌ای مرکز ملی مطالعات خشکسالی و مدیریت بحران از نظر بارش بهاره، این استان رتبه ۲۵ بارش را به‌خود اختصاص داده بود. همچنین بنابر اعلام رسمی شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی از مجموع ۱۷۰۰ روستای اردبیل، ۷۰۰ روستا در بحران و تنش شدید آبی به‌سرمی‌برند.

آبرسانی به روستاهای قشلاقی عشایری نیز به روش سیار و با تانکر انجام می‌شود. این استان همچنین در شهرها و مرکز استان با افت فشار و کمبود آب، قطعی و جیره‌بندی آن مواجه است؛ تا جایی که در نیمه مرداد اکیپ‌های آبرسانی سیار به برخی محله‌های شهر اردبیل نیز اعزام شد، اما آنچه در روستاهای استان روی می‌دهد مانند سایر استان‌ها با زندگی و کمبود آب در شهرها از زمین تا آسمان تفاوت دارد.

مشکلات روستاییان

حمید رضایی از اهالی روستای خلیفه‌لو در جعفرآباد بیله‌سوار مغان می‌گوید: ۳۰ سال است لوله‌کشی داریم، اما هیچ‌وقت آب آشامیدنی نداشتیم. گاهی هم که آب جاری است، اصلا آب به ما نمی‌رسد.

رضایی ادامه می‌دهد: در حالت عادی هم فشار آب بسیار کم است. در روزهای بهار هم گاهی یک یا ۲ روز کامل آب نداشتیم. برای ما که مخازن ذخیره آب هم نداریم، شرایط سخت می‌شود.

در روستای نقدی علیای مشگین‌شهر در همسایگی سد سبلان هم شرایط همینطور است. این روستا به شبکه انتقال آب دسترسی دارد، اما در لوله‌ها آبی برای مصرف نیست. مریم نقدی از اهالی این روستا می‌گوید: اینکه همسایه سد هستیم و آب نداریم دردمان را بیشتر می‌کند. مشکل بزرگی که در تابستان‌ها داریم، بازگشت قشلاقی اهالی است که مصرف آب روستا را چند برابر می‌کند.

نقدی ادامه می‌دهد: آب روستا کاملا قطع است یا فقط از شیر آب چند خانه در پایین روستا آب می‌آید. در این بخش از روستا همسایه‌هایی که آب دارند، لطف کرده‌اند یک شیر آب جلوی در حیاط گذاشته‌اند، اما هر وقت که برویم، زنان روستا با گالن آب آنجا صف کشیده‌اند. او اضافه می‌کند: در شهر گالن آب ۲۰ لیتری و ۴۰ لیتری می‌فروشند، اما برای ۲۰ لیتر آب باید ۵۰هزار تومان بپردازیم. چند تا از این ۲۰ لیتری‌ها باید در یک‌ماه خرید؟ توان مالی نداریم.

مشکل فرسودگی شبکه

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری و روستایی اردبیل درباره وضعیت تامین آب آشامیدنی روستاها می‌گوید: این شرکت با مشکل فرسودگی شبکه‌های آب آشامیدنی در مناطق دارای آب پایدار و از طرف دیگر با کمبود آب پایدار در مناطق و روستا‌های دارای شبکه آبرسانی نو مواجه است و در بسیاری از روستا‌ها این دو مشکل با هم وجود دارد.

سلطانی ادامه می‌دهد: تا زمانی که منابع آبی پایدار و مطمئن برای تامین آب آشامیدنی موردنیاز و مصرفی روستاهای دارای شبکه آبرسانی جدید پیدا نشده این مشکلات رفع نخواهد شد. از طرفی میزان هدررفت آب روستایی اردبیل هم‌اکنون ۳۵.۵درصد است. براساس برنامه اعلام شده از سوی شرکت آب و فاضلاب میزان هدررفت آب روستایی باید به سالانه ۱.۵درصد با اجرای طرح‌های اصلاح شبکه‌های آبرسانی روستایی کاهش یابد که این کار نیازمند تامین اعتبار موردنیاز از محل اعتبار استانی است.

او همچنین با بیان اینکه آبرسانی سیار به برخی مناطق روستایی استان با تانکر‌های آبرسانی انجام می‌شود، اضافه می‌کند: خواستار توجه جدی مسئولان کشوری و استانی و تامین ماشین‌آلات موردنیاز هستیم. ۱۲تانکر ۶چرخ و ۲خاور برای آبرسانی روستایی با عمر بیش از ۱۳سال و فرسوده در استان اردبیل فعال است و نیازمند تامین ماشین‌آلات برای آبرسانی سیار روستایی به‌ویژه در مواقع بحران و اضطرار هستیم.

سلطانی توضیح می‌دهد: هزار روستای اردبیل زیر پوشش شبکه آبرسانی روستایی قرار دارد و  ۷۰۰ روستای کم‌جمعیت استان به شبکه آبرسانی روستایی دسترسی ندارند. حدود ۹۶هزار و ۱۵۸ خانوار با ۳۲۲ هزار نفر جمعیت زیر پوشش شبکه آبرسانی روستایی استان اردبیل قرار دارند. ساخت تصفیه‌خانه‌های بزرگ در قالب مجتمع‌های بزرگ آبرسانی روستایی در استان اردبیل ضروری است. هم‌اکنون ۷ تصفیه‌خانه روستایی بزرگ در استان با ۲۳۲ روستا و ۶۴ هزار نفر جمعیت در حال بهره‌برداری است.
 
خرداد امسال و در پی شدت گرفتن تنش آبی در شهرها و روستاهای اردبیل، فرزاد قلندری، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری این استان اعلام کرده بود که برای تامین آب آشامیدنی روستا‌های استان ۱۸ مجتمع آبرسانی در دستور کار است. همچنین ۱۵۰۰ میلیارد ریال از طریق آب و فاضلاب، ۱۱۰۰ میلیارد ریال از طریق سازمان امور عشایر و ۲۵۰۰ میلیارد ریال با اعتبار استانی و ملی برای آبرسانی روستا‌ها اختصاص داده شده است.

در مجموع در ۲ سال گذشته برای تامین آب آشامیدنی روستا‌ها ۵۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۴۰۰ تمام روستا‌های این استان از آب آشامیدنی سالم بهره‌مند شوند. با این حال به‌نظر می‌رسد روند احداث و بهره‌برداری از این طرح‌ها دردی از تابستان امسال دوا نکرده و برای یک‌ماه آینده هم نخواهد کرد؛ شاید سال دیگر، تابستانی بهتر برای اردبیل از راه برسد.