استعفای وزیر لبنانی و چند نکته! / صابر گل‌عنبری
بالاخره جورج قرداحی وزیر اطلاع رسانی لبنان پس از گذشت حدود یک ماه از بحران سیاسی میان کشورش و عربستان و قطعی روابط چهار کشور عربی خلیج فارس با بیروت در نتیجه انتقاداتش به جنگ یمن استعفا داد.
استعفای قرداحی در چارچوب ابتکار فرانسه مبتنی بر وعده‌های مکرون صورت گرفته است. مکرون به دولت لبنان وعده داده است که در سفر در حال انجامش به خلیج فارس برای آشتی عربستان و سه کشور امارات، کویت و‌بحرین با لبنان تلاش می‌کند و گویا قول‌هایی هم دریافت کرده است. پاریس موفقیت این ابتکار خود را مشروط به استعفای قرداحی کرد که این مساله امروز اتفاق افتاد.
حال پرسش این است که آیا بخش دوم ابتکار مکرون عملیاتی می‌شود و این آشتی صورت می‌گیرد؟ فعلا عربستان در این باره موضع خود را اعلام نکرده است اما بعید نیست به خاطر مکرون روابط خود و حداقل سطحی از آن را با لبنان از سرگیرد. اما واقعیت این است که سیاست ریاض در قبال دولت لبنان تغییر نخواهد کرد. در زمان شروع بحران حدود یک ماه پیش هم نگارنده گفت که مساله فراتر از قرداحی است و با استعفای او شاید تنش تا حدودی فروکش کند اما پایان نمی‌یابد.
مشکل اصلی عربستان مشارکت حزب الله در قدرت است و تا زمانی که این حضور در قدرت ادامه دارد تغییری اساسی در سیاست عربستان در قبال دولت لبنان رخ نمی‌دهد؛ تحریم‌های پیدا و پنهان و فشارها برای بالا بردن هزینه حضور حزب الله در قدرت ادامه خواهد یافت.
فرانسه به لبنان به عنوان یکی از تیول‌های مهم خاورمیانه‌ای خود می‌نگرد و مواضعی همسو با ریاض در قبال تحولات داخلی لبنان دارد اما به شکلی آرام‌تر بروز می‌دهد و بر عکس ریاض نمی‌خواهد تنش‌های داخلی در این کشور از کنترل خارج شود و می‌خواهد مدیریت شده پیش برود. به هر حال، استعفای قرداحی امتیازی است که ماکرون در سفر عربستان تقدیم مقامات این کشور می‌کند و نباید انتظار داشت که متعاقب آن تحولی مهم در جهت تغییر سیاست ریاض در قبال لبنان رخ دهد.
استعفای جورج قرداحی اما چند پیام مهم در مورد داخل لبنان دارد: نخست این که این اقدام حجم تاثیرگذاری عربستان در این کشور را نشان می‌دهد. دوم این که این استعفا به دنبال مخالفت حزب الله اما موافقت شرکای آن در قدرت به ویژه جریان آزاد ملی حزب میشل عون رئیس جمهور این کشور رخ داد و همین نشان از وجود یک شکاف خزنده در جبهه حزب‌الله در مدیریت و شیوه مواجهه با مسائل و مشکلات دارد. البته مدتی است پس از ریاست جمهوری عون اختلافاتی آرام میان جریان آزاد ملی و حزب الله رخ داده ولی آنچنان بروز نیافته است. با این حال عواملی می‌تواند در آینده این اختلافات را پررنگ کند و در این صورت امکان دارد تاثیرات خاص خود را بر سپهر سیاست داخلی و خارجی لبنان بر جای بگذارد.
به هر حال، لبنان هم اکنون در مسیر فروپاشی اقتصادی مدیریت شده حرکت می‌کند و بحران‌های داخلی و خارجی آن هر روز شدت بیشتری می‌یابد و فعلا چشم‌اندازی برای حل این بحران‌ها وجود ندارد.
سوم این که واکنش شدید عربستان به اظهارات جورج قرداحی و همچنین استعفای وی متعاقب این پیامدها، عرصه را بر مخالفان و منتقدان ریاض به ویژه در میان سیاستمداران تنگ می‌کند و هزینه‌های سنگین اظهارات علیه آن، چه در بعد شخصی چه ملی هر گونه باعث می‌شود هم دولت‌های متشتتی چون لبنان هم این سیاستمداران دست به عصا در قبال عربستان موضع بگیرند.
کانال تلگرام نویسنده
