افزایش شدید قیمت دلار با تشدید خروج سرمایه از کشور

اقتصاد24: سیاست‌های اعلام‌شده ارزی این روز‌های بانک مرکزی از بسته اعلامی گرفته تا تقویت تالار دوم و بازآرایی تخصیص ارز و برخورد با حساب‌های اجاره‌ای و تشدید نظارت بر شبکه بانکی در حالی افزایش یافته که قیمت دلار بی‌اعتنا به این بسته‌ها در حال دویدن است.

به‌خلاف آنکه انگشت اتهام به سوی بانک مرکزی است، واقعیت این است که بازار ارز قربانی یک زنجیره معیوب از تصمیم‌سازی درون دولت است؛ زنجیره‌ای که تنها یکی از حلقه‌های آن بانک مرکزی است.

در همین زمینه مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه چمران اهواز با اشاره به علت افزایش قیمت دلار در ماه‌های اخیر،  گفت: عوامل متعددی باعث افزایش مداوم قیمت دلار شده است که ریشه آن به نظر من، به سه دهه ناکارآمدی حکمرانی، سه دهه بی‌کفایتی و سه دهه بی‌تدبیری برمی‌گردد که کشور را وابسته به درآمد‌های نفتی و روابط خارجی کرد.

با بی‌کفایتی مدیران، سرمایه بسیاری بر باد رفت
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به تاثیر بی‌کفایتی دولتمردان بر اقتصاد کشور، گفت: این بی‌کفایتی‌ها از سال ۱۳۹۷ به این سو با تشدید تحریم‌ها، خود را نشان داد و زمینه را فراهم کرد تا روز به روز شرایط اقتصادی و سیاسی کشور بدتر شود.به گفته افقه، دولتمردان در مواجهه با تحریم، برخورد درستی نداشتند. عده‌ای تحریم را نعمت خواندند و با این حرف، فرصت‌های بسیاری را از دست دادند. کار به جایی رسید که در دوره رئیس‌جمهور سابق ادعا شد که ما می‌توانیم بدون رفع تحریم، مشکلات را حل کنیم. بدین ترتیب با مواجه نادرست با این شرایط، باز هم فرصت‌ها را از دست دادند و سرمایه‌های بسیاری از بین رفت.

۷ سال فرصت‌سوزی در مذاکره با آمریکا
این اقتصاددان با اشاره به از دست دادن فرصت مذاکره و گفت‌و‌گو با رئیس‌جمهور سابق آمریکا، گفت: در آن سال‌ها ما فرصت حضور بایدن در کاخ سفید را برای مذاکره و ایجاد شرایط بهتر از دست دادیم و نتیجه این شد که در ۷ سال گذشته و بعد از تشدید تحریم‌ها و حذف بخش قابل توجهی از درآمد نفتی از بودجه، دولت‌های وقت از دوره حسن روحانی گرفته تا دولت پزشکیان، همه ناچار شدند هرچه درآمد یا منبع بود، جایگزین درآمد‌های نفتی کنند.

افقه افزود: بدین ترتیب ظرفیت استقراض از بانک مرکزی تمام شد، زیرا هر استقراضی از بانک مرکزی منجر به تورم می‌شود. همچنین به ترتیب، ظرفیت استقراض از مردم یا انتشار اوراق قرضه، فروش اموال دولتی، برداشت از صندوق توسعه ملی، افزایش مالیات‌ها، افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات دولتی مانند آب، برق و گاز و هم‌اکنون افزایش قیمت نفت و بنزین تمام شده است.
دولت ناتوان از پرداخت حقوق کارکنانش است!
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به وخیم شدن اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور، گفت: از اواخر یا اواسط دوره رئیس‌جمهور سابق، چیزی برای جایگزین شدن با درآمد‌های نفتی نبود و این موضوع عملاً کشور را در معرض سراشیبی وخیم‌تر شدن متغیر‌های اقتصادی قرار داد.

افقه افزود: با روی کار آمدن ترامپ در ریاست‌جمهوری آمریکا و تشدید تحریم‌ها علیه کشور، اگر جنگ هم نمی‌شد، کاملا مشهود بود که شرایط بدتر خواهد شد. به همین دلیل، من اسفند سال گذشته پیش‌بینی کرده بودم که در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ یعنی در شرایط کنونی، دولت به حدی دچار مشکل می‌شود که حتی ناتوان از پرداخت هزینه‌های جاری و حقوق کارکنانش خواهد بود. در حال حاضر نیز دولت با همین شرایط رو‌به‌رو شده است و ظاهراً از طریق استقراض از بانک مرکزی در حال تامین است.

افزایش تقاضای ارز به دلیل خروج سرمایه از کشور
این اقتصاددان با اشاره به تشدید مشکلات با وقوع جنگ، گفت: در کنار این عوامل، جنگی اتفاق افتاد و هزینه و خسارت بسیاری به کشور وارد کرد. اسنپ‌بک اتفاق افتاد که موجب کاهش فروش نفت و سختگیری‌های بیشتر شد. مجموعه این عوامل باعث شده که از یک طرف، دولت کسری بودجه خود را از طریق بانک مرکزی تامین کند که این کار منجر به افزایش نقدینگی می‌شود و افزایش نقدینگی منجر به تقاضا برای ارز خواهد شد.

افقه افزود: از طرفی، فضای جنگی حاکم بر کشور باعث شده که زمینه برای خروج و فرار سرمایه از کشور ایجاد شود؛ به این معنا که سرمایه‌گذار نه تنها سرمایه‌گذاری نمی‌کند، بلکه به دلیل نگرانی از آینده و احتمال جنگ مجدد، به دنبال خروج سرمایه‌اش از کشور است؛ او برای خروج سرمایه از کشور نیاز به دلار دارد و بدین ترتیب، تقاضا برای ارز افزایش پیدا می‌کند.

افزایش تقاضای ارزی به دلیل سیاست نادرست دولت
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به فشار برخی افراد به دولت برای گرانی ارز، گفت: متاسفانه عده‌ای اقتصادخوانده بی‌اعتنا یا غافل از شرایط فعلی، به بدتر شدن اوضاع دامن می‌زنند و به دولت فشار می‌آورند که قیمت ارز مبادله‌ای را باید گران کند تا هم‌قیمت بازار آزاد شود.

افقه ادامه داد: اخیرا دولت اعلام کرده که واردات بدون انتقال ارز را هم آزاد کرده است؛ بنابراین این روش نیز تقاضا را برای ارز افزایش داده است.

وی خاطرنشان کرد: اگر در کوتاه‌مدت مشکل تحریم و تهدید جنگی حل نشود، شرایط متاسفانه در آینده بدتر خواهد شد، زیرا کفگیر دولت به ته دیگ خورده و منابع آن در حال اتمام است.