جایزه نوبلش را بدهید! / صابر گل‌عنبری
دریافت جایزه صلح نوبل به دغدغه اصلی دونالد ترامپ بدل شده است؛ آن‌قدر که بی‌پرده و آشکارا خواستار آن شده و تنها خود را شایسته آن می‌داند. بعید است از سال ۱۹۰۱ که این جایزه آغاز به کار کرده، شخصیتی پیش از دریافت، به اندازه ترامپ چنین مصر و پیگیر، آن را مطالبه کرده باشد. وی همچنین ندادن این جایزه به او را توهینی بزرگ به آمریکا توصیف کرده است.
ترامپ مدعی است هفت جنگ را پایان داده است؛ میان اسرائیل و ایران، پاکستان و هند، رواندا و کنگو، تایلند و کامبوج، ارمنستان و آذربایجان، تا مصر و اتیوپی و صربستان و کوزوو.
اما واقعیت چیز دیگری است:
نخست آن‌که در برخی موارد مانند مصر و اتیوپی یا صربستان و کوزوو اساساً جنگی وجود نداشت و حتی یک گلوله هم شلیک نشده بود که کسی بخواهد آن را تمام کند.
دوم آن‌که در مواردی مانند درگیری چند روزه پاکستان و هند، نقش ترامپ در پایان یافتن بحران بنا به اعلام دهلی نو کم‌اهمیت بود. اگر هم پاکستان، ترامپ را نامزد دریافت جایزه صلح نوبل کرده است، بیشتر با هدف کسب حمایت و همراهی او در تنش با هند است تا نقش او در پایان درگیری.
سوم این که در ماجرای جنگ اسرائیل و ایران خود ترامپ بخشی مستقیم از آن بود و بدون موافقت و همراهی‌اش آغاز نمی‌شد. اکنون نیز تنها یک آتش‌بس شکننده برقرار است که هر لحظه بیم فروپاشی آن و از سرگیری جنگ می‌رود.
چهارم، میان ارمنستان و آذربایجان جنگی در جریان نبود و آخرین درگیری‌ها در سپتامبر 2023 قبل از رسیدن دوباره ترامپ به قدرت بود. با این حال، امضای توافق صلح میان دو طرف با میزبانی ترامپ اتفاق مهمی بود که خوراک تبلیغاتی خوبی برای او فراهم کرد.
میان کنگو و رواندا نیز درگیری‌های پراکنده با وجود توافق میان طرفین ادامه دارد و آتش بسی واقعی حاکم نیست. میان تایلند و کامبوج هم جنگی اتفاق نیفتاد و یک درگیری مرزی طی کمتر از یک هفته رخ داد که در مذاکراتی میان دو طرف به میزبانی مالزی پایان یافت.
افزون بر این، بعید می‌دانم در جهانِ امروز کسی به اندازه ترامپ نظر به موقعیت و جایگاه آمریکا با اقداماتش بنیان‌های صلح جهانی و نظم حقوقی و اخلاقی را به خطر انداخته باشد؛ از تضعیف نهادهای بین‌المللی، تحریم دیوان بین‌المللی لاهه و خروج از کمیسیون حقوق بشر، تا حمایت آشکار از تداوم نسل‌کشی در غزه و غیره.
با این همه، با توجه به خطر بنیادی که ترامپ برای امنیت و صلح جهانی دارد، اگر جای اعضای کمیته صلح نوبل در نروژ بودم، دستکم برای کاهش این تهدید و خطر اعلام می‌کردم که دریافت این جایزه برای ترامپ مشروط به پایان دادن به جنگ‌ها نیست؛ کافی است تا پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش جنگ تازه‌ای آغاز نکند و بر تنش‌های موجود نیفزاید. آن‌گاه در ابتدای سال ۲۰۲۹، جایزه را به او می‌دهیم؛ شاید بدین ترتیب تا حدودی از شرّش کاسته شود و سه سال پیش رو با آرامش و تنش‌های کمتر سپری شود.
صابر گل‌عنبری
@Sgolanbari
