«تردیدهای جدی» در مورد قانونی‌بودن حمله اسرائيل و آمریکا به ایران
گزارش بخش آلمانی دویچه وله:
دولت اسرائیل از برنامه هسته‌ای ایران احساس خطر کرد و حمله‌ای را آغاز کرد. آیا این موضوع تحت پوشش حقوق بین‌الملل بود؟ کارشناسان آلمانی تردیدهای خود را دارند.
ایران مدت‌هاست که مظنون به غنی‌سازی اورانیوم با غلظت بالا در تأسیسات هسته‌ای خود برای ساخت بمب هسته‌ای است. به گفته دولت اسرائیل، رژیم ملاها در تهران نزدیک به دستیابی به مواد کافی برای یک ماده منفجره هسته‌ای بود.
بنابراین، اسرائیل «عملیات ظهور شیران» را آغاز کرد: در ساعات اولیه صبح ۱۳ ژوئن، نیروی هوایی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کرد و در روزهای بعد، افسران عالی‌رتبه نظامی، دانشمندان هسته‌ای و ـــ به عنوان تلفات جانبی ـــ غیرنظامیان ایرانی را کشت. از دیدگاه دولت نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، این یک اقدام دفاع از خود بود.
در ۲۲ ژوئن، ایالات متحده نیز در این درگیری مداخله کرد: به دستور رئیس جمهور دونالد ترامپ، نیروهای مسلح ایالات متحده سلاح‌های سنگرشکن را به تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران شلیک کردند.
با این حال، بسیاری از کارشناسان این موضوع را که آیا قوانین بین‌المللی حملات اسرائیل و آمریکا به ایران را مجاز می‌داند یا خیر، زیر سوال می‌برند.
سرویس تحقیقاتی مجلس فدرال آلمان (بوندستاگ) اکنون گزارشی در این مورد تهیه کرده است که در اختیار خبرگزاری آلمان(dpa) قرار گرفته است. در این گزارش، کارشناسان در برلین، پایتخت آلمان، «تردیدهای قابل توجهی» در مورد قانونی بودن حملات اسرائیل و ایالات متحده به ایران ابراز می‌کنند.
بر اساس گزارش ۵۴ صفحه‌ای که به سفارش نماینده «اولریش تودن» از حزب چپ تهیه شده است، «اکثریت قریب به اتفاق وکلای بین‌المللی» معیارهای «وضعیت دفاع از خود» برای اسرائیل طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل را برآورده شده نمی‌دانند.
نظر حقوقی بین‌الملل «تقریباً متفق‌القول»
به گفته این محققان، اسرائیل باید ثابت می‌کرد که ایران در آستانه ساخت سلاح هسته‌ای بوده است.
خبرگزاری آلمان(dpa) از این گزارش نقل می‌کند: «تولید مواد شکافت‌پذیر کافی به عنوان بخشی از برنامه هسته‌ای ایران صرفاً یک گام میانی ضروری است.»
علاوه بر این، باید نشان داده می‌شد که ایران قصد قطعی استفاده از چنین سلاحی علیه اسرائیل را داشته و عملیات نظامی «عملیات ظهور شیران» واقعاً آخرین فرصت برای جلوگیری از ساخت بمب اتمی بوده است. همه این‌ها، «طبق قضاوت تقریباً متفق‌القول دانشمندان حقوق بین‌الملل»، به اندازه کافی انجام نشده است.
نمی‌توان رد کرد که سازمان‌های اطلاعاتی اطلاعاتی دارند که هنوز به طور عمومی منتشر نشده و همچنان می‌توانند حقایق را تغییر دهند. به گفته سرویس تحقیقاتی بوندستاگ، «با این وجود، اسرائیل اکنون وظیفه دارد اقدام نظامی خود علیه ایران را از نظر قانونی توجیه کند».
تردیدها در مورد «روایت توجیهی» ایالات متحده
به گفته محققان بوندستاگ، مداخله ایالات متحده در جنگ تنها در صورتی تحت پوشش قوانین بین‌المللی قرار می‌گیرد که حملات اسرائیل مطابق با قوانین بین‌المللی باشد، که در مورد آن «تردیدهای قابل توجهی» وجود دارد. بنابراین، در این گزارش آمده است که عملیات نظامی ایالات متحده، «برخلاف روایت توجیهی آمریکایی»، نمی‌تواند مبتنی بر حق دفاع جمعی باشد.
پس از آغاز عملیات نظامی اسرائیل «عملیات ظهور شیران»، ایران نیز به اهدافی در اسرائیل ـــ با پهپادها و موشک‌ها ـــ حمله کرد. مناطق مسکونی و حتی بیمارستان‌ها نیز در آنجا مورد اصابت قرار گرفتند ـــ اینکه آیا نیروهای ایرانی آنها را عمداً یا سهواً هدف قرار داده‌اند، مشخص نیست. مانند ایران، در طول یازده روز درگیری، غیرنظامیان زیادی در اسرائیل کشته شدند. آتش‌بس مورد توافق اسرائیل و ایران در ۲۵ ژوئن به اجرا درآمد.
سرویس تحقیقاتی بوندستاگ به نمایندگی از اعضای پارلمان یا کمیته‌های پارلمانی، نظرات کارشناسی تهیه می‌کند. هشت دپارتمان تخصصی موضوعی و همچنین دپارتمان اروپایی وجود دارد. آنها قصد دارند با تخصص خود از کار پارلمان حمایت کنند. در وب‌سایت پارلمان در برلین آمده است: «آنها یک مرکز اطلاعاتی مهم در مجلس فدرال آلمان هستند که از اعضای پارلمان در اجرای وظایفشان حمایت می‌کنند.»
در گزارش فعلی، مورخ ۳ ژوئیه، نویسندگان نسبت به سوءاستفاده از حق «دفاع از خود» برای اجرای منافع سیاست امنیتی هشدار می‌دهند. در این گزارش آمده است که دلایل خوبی وجود دارد که «هنجارهای قانونی بین‌المللی را بیش از حد تحت فشار قرار ندهیم و در نتیجه ممنوعیت استفاده از زور را تضعیف نکنیم». این به مفادی در حقوق بین‌الملل اشاره دارد که استفاده از زور را علیرغم ممنوعیت توجیه می‌کند ـــ به عنوان مثال، حق دفاع از خود.
سیلی به صورت ائتلاف CDU/CSU
سیاستمدار چپ‌گرا، تودن، معتقد است که این گزارش از این تز پشتیبانی می‌کند که حملات، قوانین بین‌المللی را نقض می‌کنند. بنابراین، او به خبرگزاری آلمان گفت: «این حملات همچنین سیلی به صورت دولت فدرال است.» «بنابراین، تحمل و حتی حمایت دولت آلمان از حملات اسرائیل و ایالات متحده نیز نقض قانون بود و به فرسایش بیشتر قوانین بین‌المللی کمک می‌کند.»
دولت آلمان هنوز در مورد این سوال که آیا حملات اسرائیل و ایالات متحده به ایران را طبق قوانین بین‌المللی غیرقانونی می‌داند یا خیر، اظهار نظری نکرده است. با این حال، صدراعظم فردریش مرتس به وضوح از عملیات نظامی حمایت کرده است.
کمی پس از ورود ایالات متحده به جنگ، رئیس دولت آلمان گفت: «هیچ دلیلی برای ما، و هیچ دلیلی برای من شخصاً، وجود ندارد که از آنچه اسرائیل یک هفته پیش آغاز کرد انتقاد کنیم، و هیچ دلیلی برای انتقاد از آنچه آمریکا آخر هفته گذشته انجام داد وجود ندارد. این کار بدون خطر نیست. اما رها کردن اوضاع به همان شکل سابق نیز گزینه‌ای نبود.»
