«خاورمیانه درحال بازسازی است و اسرائیل نظاره‌گری در حاشیه است!»
جیمز مکنزی / خبرگزاری رویترز / ۱۴ مه ۲۰۲۵
دولت راست‌گرای اسرائیل این هفته سکوت دیپلماتیک خود را حفظ کرده است، در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با اعلامیه‌های پی‌درپی خود، پیش‌فرض‌های اسرائیل درباره جایگاه این کشور نزد مهم‌ترین متحدش را به لرزه درآورده است.
تصمیم ترامپ برای کنار گذاشتن اسرائیل در جریان سفر کنونی‌اش به خاورمیانه، نشانه‌ای از تمرکز فزاینده دولت او بر معاملات تجاری پرسود با کشورهای ثروتمند خلیج‌فارس، از جمله قطر، تلقی شده است؛ کشوری که مقامات اسرائیلی مدت‌هاست آن را به حمایت از حماس متهم می‌کنند.
حتی پیش از آغاز این سفر، اسرائیل به دلیل مذاکرات ایالات متحده با دشمن قسم‌خورده‌اش، ایران، و تصمیم ترامپ برای توقف بمباران حوثی‌ها در یمن، علی‌رغم عزم این گروه مورد حمایت ایران برای ادامه حملات موشکی علیه اسرائیل، در حالت نگرانی به سر می‌برد.
سپس مقامات اسرائیلی ناچار شدند نظاره‌گر باشند که ایالات متحده برای بازگرداندن عدن الکساندر، آخرین گروگان آمریکایی باقی‌مانده در غزه، با گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس به توافقی دست یابد.
از آن زمان، آن‌ها مجبور شده‌اند به اظهارات ترامپ گوش دهند که پایان تحریم‌ها علیه سوریه را اعلام کرد و خواستار عادی‌سازی روابط با دولت جدید دمشق شد؛ دولتی که اسرائیل آن را رژیم جهادی پنهان‌شده‌ای می‌داند.
حتی در حالی که ترامپ روز سه‌شنبه در ریاض سخنرانی می‌کرد و مدعی دستیابی به توافق آتش‌بس با حوثی‌ها بود، رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که آژیرهای هشدار در سراسر اسرائیل، از جمله اورشلیم و تل‌آویو، به صدا درآمدند، زیرا موشکی از یمن به سمت آن‌ها شلیک شده بود.
خود ترامپ هرگونه گمانه‌زنی درباره گسست با اسرائیل را رد کرده و به خبرنگارانی که او را در خلیج‌فارس همراهی می‌کردند، گفته است که سفرش در نهایت به نفع کشوری خواهد بود که تاکنون او را یکی از سرسخت‌ترین حامیان خود می‌دانسته است.
او گفت: «این برای اسرائیل خوب است که من چنین رابطه‌ای با این کشورها، کشورهای خاورمیانه، تقریباً همه آن‌ها، داشته باشم.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تاکنون هیچ اظهارنظری نکرده است، جز تشکر از ترامپ برای کمک به آزادی الکساندر.
اما او با این برداشت عمومی گسترده مواجه شده است که اسرائیل، که پیش‌تر به دلیل جنگ غزه تحت فشارهای بین‌المللی قرار داشت و امیدهایش برای عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی ناکام مانده بود، عقب مانده است.
یوآو لیمور، مفسر روزنامه راست‌گرای اسرائیل هیوم، نوشت: «خاورمیانه در مقابل چشمان ما از طریق مجموعه‌ای از توافق‌ها و دیدارها در حال بازسازی است، در حالی که اسرائیل (در بهترین حالت) تنها نظاره‌گری در حاشیه بوده است.»
اولویت‌های متفاوتی
نتانیاهو، که هم‌اکنون به اتهام فساد مالی در حال محاکمه است و این اتهامات را رد می‌کند، آشکارا ترجیح خود را به ترامپ نسبت به رئیس‌جمهور پیشین، جو بایدن، که برخی محموله‌های تسلیحاتی سنگین را متوقف کرد و تحریم‌هایی علیه تعدادی از شهرک‌نشینان خشن اسرائیلی اعمال نمود، نشان داده بود.
او با فشارهایی از سوی ملی‌گرایان مذهبی تندرو در دولت خود، که بر ادامه جنگ در غزه تا شکست نهایی حماس اصرار دارند، و همچنین افکار عمومی اسرائیل که از جنگی بیش از ۱۸ ماه به ستوه آمده‌اند، مواجه است. تاکنون، او جانب تندروها را گرفته است.
اما رویدادهای دو هفته گذشته نشان‌دهنده «اختلاف آشکار در اولویت‌ها» است و رفتار ویژه‌ای که دولت‌های ایالات متحده معمولاً با اسرائیل داشته‌اند، ممکن است دیگر اعمال نشود، به گفته جاناتان پانیکف، معاون سابق اطلاعات ملی ایالات متحده برای خاورمیانه.
پانیکف، که اکنون در اندیشکده شورای آتلانتیک در واشنگتن فعالیت می‌کند، گفت: «ترامپ ظاهرا مصمم است با یک برنامه متمرکز بر معاملات تجاری و سرمایه‌گذاری پیش برود.»
او افزود: «اگر مسائل سیاسی یا امنیتی سنتی که ایالات متحده و اسرائیل همیشه به طور نزدیک در آن‌ها هماهنگ بوده‌اند، با اولویت‌های ترامپ همخوانی نداشته باشند، او به هر حال آن‌ها را پیش خواهد برد.»
در حالی که مقامات دولت ترامپ تأکید دارند که روابط ایالات متحده و اسرائیل همچنان قوی است، برخی اوقات در خفا از نتانیاهو ابراز ناامیدی کرده‌اند، زیرا رئیس‌جمهور در تلاش است به وعده انتخاباتی خود برای پایان سریع جنگ‌های غزه و اوکراین عمل کند.
آن‌ها از نتانیاهو می‌خواهند که برای دستیابی به توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها با حماس تلاش بیشتری کند و همچنین تمایل کمی برای حمایت از هرگونه حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان داده‌اند، در حالی که ایالات متحده راه‌حل دیپلماتیک را دنبال می‌کند.
جیمز هیویت، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفت که دولت همچنان با اسرائیل برای آزادی ۵۸ گروگان باقی‌مانده در غزه و تقویت امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه همکاری می‌کند.
او گفت: «اسرائیل هیچ دوستی بهتر از رئیس‌جمهور ترامپ در تاریخ خود نداشته است.»
تندروهای دولت اسرائیل، که زمانی از اعلام برنامه ترامپ برای پاکسازی غزه از جمعیت فلسطینی و تبدیل این منطقه ساحلی به یک استراحتگاه ساحلی شادمان بودند، عمدتاً سکوت کرده‌اند و مقامات اسرائیلی مراقب بوده‌اند که از دولت ایالات متحده انتقاد نکنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه اسرائیل این هفته در پاسخ به این پرسش که آیا نگرانی‌ای درباره به حاشیه رانده شدن اسرائیل در موضوع آزادی الکساندر وجود دارد، گفت: «ایالات متحده کشوری مستقل است.» او افزود که «گفت‌وگوی صمیمی» اسرائیل با ایالات متحده «مستقیماً و نه از طریق رسانه‌ها» انجام خواهد شد.
تیمی از اسرائیل به دوحه اعزام شده است تا در مذاکرات آتش‌بس به هماهنگی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، شرکت کند، اما نیروهای اسرائیلی حملات خود را در غزه تشدید کرده‌اند و روز چهارشنبه ده‌ها فلسطینی را کشته‌اند.
خود نتانیاهو اعلام کرد که اسرائیل، که اوایل این ماه برنامه‌هایی برای تشدید کارزار در غزه اعلام کرده بود، به اهداف جنگی خود، از جمله نابودی حماس به عنوان یک نیروی نظامی و حاکمیتی، پایبند است.
او روز چهارشنبه گفت: «اسرائیل نه متوقف خواهد شد و نه تسلیم خواهد شد.»
