درباره استیضاح ترامپ و آینده او

مهدی نوربخش
استاد روابط خارجی و تجارت جهانی دانشگاه هریسبرگ
منبع: کانال تلگرام راهبرد

دونالد ترامپ روز چهارشنبه ۱۳ ژانویه در مجلس نمایندگان آمریکا، بعد از اینکه مایک پنس حاضر به برکناری او از سمت خود با تکیه بر متمم ۲۵ قانون اساسی این کشور نشد، استیضاح شد. نهایتا قانون بعنوان یک تکیه‌گاه در دمکراسی ناکامل آمریکا اجازه نداد تا رییس‌جمهوری قانون‌شکن که در مقابل نهادها و نرم‌های دمکراتیک چالش ایجاد کرده بود، به کار خود ادامه دهد.

سند و یا ماده استیضاح (Article of Impeachment) او برای ساعت‌ها بر روی میزی در ساختمان کنگره آمریکا باز بود و بیش از دویست خبرنگار از سراسر دنیا منتظر امضای این سند توسط رییس‌مجلس نمایندگان آمریکا، نانسی پلوسی، بودند. ترامپ دوست می‌داشت که همیشه وقتی مصوبات و یا فرمانی را امضا می‌کند، سند آن را با امضای خود به خبرنگاران نشان دهد که این سنتی است و این‌بار پای سند استیضاح او امضای نانسی پلوسی، سخنگوی ۸۰ساله مقتدر مجلس آمریکا و یک زن دموکرات، به چشم می‌خورد.

ترامپ دو بار استیضاح شده و دیدن امضای یک زن پای سند استیضاح برای کسی که همیشه به چشم یک مردسالار متعصب با مغزی بیمار به زنان نگاه می‌کرده است، شاید دردآورترین لحظه زندگی او بعد از شکست انتخاباتی در این کشور بوده باشد. ترامپ اولین رییس‌جمهور در تاریخ آمریکاست یک‌دوره‌ای شده و در این یک دوره، دوبار استیضاح شده است.

استیضاح چهارشنبه در مجلس نمایندگان با رای ۲۳۲ به ۱۹۷ به تصویب رسید. همه دمکرات‌ها در مچلس نمایندگان آمریکا همراه با ده جمهوریخواه به استیضاح ترامپ رای دادند و ۱۹۷ نماینده جمهوریخواه مجلس حمله به کنگره را توسط حامیان ترامپ سخت محکوم کردند؛ اما استدلال می‌کردند که استیضاح او در حال حاضر در این کشور ایجاد تفرقه بیشتری خواهد کرد.

روز چهارشنبه گذشته بعد از حمله به کنگره آمریکا، مجددا مجلس و سنا در ساعت هشت شب به‌کار خود برگشته بود تا آرای الکترال بایدن را تایید کند. در مجلس آمریکا ۱۳۹ رای از طرف جمهوریخواهان در مخالفت این تایید اعلام شده بود. در سنای آمریکا، فقط شش سناتور جمهوریخواه حامی عدم تایید رای‌های الکترال بایدن شدند.

در مجلس آمریکا، لیز چینی (دختر معاون رییس‌جمهور جورج بوش، دیک چینی)، یکی از موافقین سرسخت استیضاح ترامپ بود. صحبت تاریخی او که در رده سوم رهبری در حزب جمهوریخواه در مجلس آمریکاست، یکی از قوی‌ترین نطق‌ها در دفاع از قانون و نهادهای دمکراتیک و همچنین انتخابات آزاد بود. در بین جمهوریخواهان، شاید تابه‌حال کسی به‌اندازه او در یک نطق، منتقد ترامپ نبوده است.

برای بسیاری رای حامیان ترامپ در مجلس آمریکا برای عدم تایید آرای الکترال بایدن، خصوصا بعد از حمله به ساختمان کنگره، سوالات زیادی ایجاد کرده است. سند استیضاح ترامپ او را به اغتشاش، شورش و طغیان (Sedition) علیه قانون اساسی آمریکا و مقابله با انتخابات آزاد و انتقال و گردش مسالمت‌آمیز قدرت محکوم می‌کند.

در حال حاضر اوضاع پایتخت آمریکا سخت و امنیتی به‌نظر می‌رسد. ۶۶۰۰ سرباز از گارد ملی آمریکا از ساختمان‌های دولتی، کنگره و محوطه کاخ‌سفید حفاظت می‌کنند. این تعداد در روز تحلیف رییس‌جمهوری بایدن به ۱۵هزار نفر خواهد رسید. در گزارش‌های ویژه آمده بود که مایک پنس از ارتش و نیروهای نظامی این کشور خواسته که از ترامپ فرمانی را اجرا نکنند. تابه‌حال، تعداد زیادی در نیروی پلیس پایتخت استعفا داده‌اند و تعداد زیادتری مورد تحقیق و بازرسی قرار گرفته‌اند.

در سنای آمریکا، بسیاری بر این عقیده‌اند که دو سناتور، کروز و کولی، که تا پیش از حمله به کنگره با ترامپ همکاری کرده‌اند، باید اخراج شوند. تحقیقات مفصلی در واشینگتن برروی این حمله در دست کار نیروهای امنیتی آمریکا قرار گرفته تا عمق و ریشه این اغتشاشات ارزیابی و آنهایی که در ایجاد آن دخیل بوده‌اند، شناسایی شوند.

در آمریکا، مجلس این کشور رییس‌جمهور را استیضاح می‌کند؛ اما سنای آمریکا با پیگرد قانونی و ثبوت اتهام، میزان تنبیه را برای او مشخص می‌کند. دو فرضیه در حال حاضر در صحنه سیاست آمریکا مطرح شده است. اول: با نطق لیز چینی و حمایتی که میچ مک کانل، رییس‌جمهوریخواه سنا، از استیضاح ترامپ کرده و با فشاری که در حال حاضر در جامعه سیاسی آمریکا برای استیضاح او ایجاد شده است، سنا دادگاهی برای ترامپ تدارک می‌بیند تا او را محکوم کند.

فرض دوم این است که سنای آمریکا بعد از مراسم تحلیف جو بایدن دست به چنین کاری می‌زند. در هر دو صورت، این دادگاه در سنا می‌تواند ترامپ را مجرم بشناسد و بسیاری از امتیازات یک رییس‌جمهور بازنشسته را برای او لغو و باطل کند.

ترامپ روزی در یک کشور دموکراتیک در یک انتخابات آزاد رییس‌جمهور شد. در طول چهار سال، آرام‌آرام به آراء اکثریت مردم، نرم‌های قانونی و دموکراتیک پشت کرد. بخشی از مردم را در مقابل بخش دیگری در جامعه آمریکا قرار داد تا حکومت کند. او بر بخشی در جامعه آمریکا تکیه کرد که بیشتر با احساساتی دینی، نژادی، طبقاتی و... به صحنه سیاست آمده و شهروند مطلع نبوده و نشدند.

ترامپ خود را ماورای قانون و نرم‌های دمکراتیک می‌دانست و برای این بخش جامعه آمریکا که حامی او بودند هم مهم نبود که او قانون‌شکنی کند و نرم‌های دمکراتیک را زیر پا گذارد. نهایتا تکبر، قدرت‌طلبی، نرم‌شکنی‌های قانونی، اقتدارگرایی و فسادی که پیرامون خود ایجاد کرده بود، به عمر سیاسی‌اش پایان داد.

همه اقتدارگرایان و خودکامگان تاریخ هم همینگونه بر بخشی از جامعه تکیه می‌کنند و مردم را تقسیم می‌کنند؛ اما نهایتا بخش دیگری در جامعه با تکیه بر ایمان به تغییر و بهروزی جامعه در مقابل آنها قیام می‌کنند. هیچ خودکامه‌ای در طول تاریخ بدون طرفدار نبوده است؛ اما نهایتا خودکامگی با سد اکثریت در جامعه روبه‌رو می‌شود و همه‌چیز را از دست می‌دهد. ترامپ در این قمار قدرت همه چیز را باخت.

او در حالی قدرت را ترک می‌کند که شرمنده، شکسته، بی‌اعتبار و سرافکنده است. او بعد از خروج از کاخ‌سفید، حتی امتیازات یک شهروند عادی این کشور را هم نخواهد داشت.

آنچه در یک نظرسنجی در آمریکا اکنون مشخص شده، این است که ۴۵درصد جمهوریخواهان حمله به ساختمان کنگره توسط حامیان ترامپ را عملی درست دانسته و ۴۳درصد آن را محکوم می‌کنند. این به‌معنی این است که حداقل حدود ۴۰میلیون آمریکایی، بایدن را رییس‌جمهور مشروع آمریکا نمی‌دانند.

آنچه مشخص است این است که ترامپ بعنوان یک رهبر پوپولیست راست افراطی به صحنه سیاست این کشور ضربات بزرگی زده و همزمان حزب جمهوریخواه این کشور را نیز دچار فروپاشی کرده است. بسیاری فکر می‌کنند که بایدن غیر از مشکلات و چالش‌های آمریکا در صحنه اقتصاد، بیماری کرونا و سیاست‌خارجی، باید کوشش کند تا مردم این کشور را متحد کند.

آنچه اکنون مشخص است، این است که بعد از تصاحب دو کرسی برای سنا در ایالت جورجیا، دموکرات‌ها هم دولت و هم کنگره را کنترل می‌کنند. با این قدرت، مسئولیت بزرگی بر شانه آنها گذاشته شده تا مردم این کشور را مجددا بر سر اصولی متحد سازند.