«مضامین فمینیستی و نامناسب»؛ دلیل حذف ده فیلم از جشنواره فجر
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار با آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه شهر قم با اعلام این که «سیاست قطعی وزارت فرهنگ و ارشاد، سیاست‌های مقام معظم رهبری است» از حذف فیلم‌های «با مضامین فمینیستی و نامناسب»، در جشنواره بین المللی فیلم فجر امسال خبر داده است.
رضا صالحی امیری، وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی که پس از استعفای علی جنتی به این مقام منصوب شده روز پنج‌شنبه سی‌ام دی ماه، در قم گفته است: «برای اولین‌بار در جشنواره امسال، فیلم‌هایی که مضامین فمنیستی و مضامین نامناسب داشت را حذف کردیم؛ قریب به ۳۰ فیلم دفاع مقدس که ساخته جوانان است را حمایت کردیم.»
با اینکه وزیر ارشاد توضیح بیشتری درباره جزئیات محتوای آثار سینمایی حذف شده ارائه نداده ولی طی ماه گذشته (دی ماه) و پس از اعلام فیلم‌های راه یافته به جشنواره دو تن از کارگردان‌های برجسته سینمای ایران اعلام کرده اند که فیلم‌هایشان به دلیل نوع پوشش زنان و یا پرداختن به موضوع خشونت خانگی از راه یافتن به جشنواره باز مانده است.
کیانوش عیاری، کارگردانی که فیلم اش با عنوان «کاناپه» به دلیل نوع پوشش بازیگران زن از حضور در جشنواره بازمانده است، هیجدهم دی ماه در واکنش به این موضوع گفت: «دیگر هیچ فیلم سینمایی نمی‌سازم که خانم‌ها در آن روسری به سر داشته باشند، چه در خلوت خودشان چه در مقابل محارم، این کار را نخواهم کرد.»
در فیلم کاناپه بازیگران زن در فضاهای داخلی و در حضور محارم بدون روسری ظاهر می شوند، با اینکه بازیگران برای رفع مشکل مذهبی و شرعی و دیده نشدن موهایشان از کلاه گیس استفاده کرده اند ولی این ابتکار نیز مسئولان جشنواره را راضی به پذیرش فیلم نکرده است، اغلب زنان ایرانی و حتی معتقدان به حجاب نیز در فضاهای داخلی و در حضور محارم الزامی به رعایت حجاب ندارند ولی نمایش این مسئله در سینمای ایران با ممنوعیت وسانسور روبرو است، سینماگران ناچار اند زنان را حتی در فضاهای داخلی با روسری نشان بدهند و این محدودیت حتی در آثار سینمایی تاریخی و در دوره هایی که حجاب رایج و اجباری نبوده نیز اعمال می شود.
کیانوش عیاری، کارگردانی که فیلمش به دلیل نمایش زنان بدون حجاب و البته با کلاه گیس و در حضور افراد خانواده از حضور در جشنواره محروم شده، معتقد است که این محدودیت واقعگرایی یک اثر سینمایی را تحت الشعاع قرار می‌دهد، او در پاسخ به این سئوال آزار و محدودیت احتمالی ناشی از نمایش زنان بی حجاب گفته است: «واقع گرایی من را به این جا رسانده. دیگر توانش را ندارم. از آبدارچی پروژه هم خجالت می کشیدم که دارم پرستارهای دهه پنجاه را با مقنعه تصویر می‌کنم.»
تهمینه میلانی، کارگردان زن علاقمند به موضوعات اجتماعی و زنان نیز دلیل حذف فیلم «ملی و راه‌های نرفته‌اش» از جشنواره فجر را پرداختن به موضوع خشونت خانگی عنوان کرده است، خانم میلانی در اینستاگرامش نوشته است: «…واقعیت این است که فیلم به دلیل موضوع آن ( خشونت خانگی) که از نظر من و همسرم اولویت فرهنگی است ، و می تواند راهگشای زوج های جوان به زندگی بهتر شود، مورد پذیرش هیات انتخاب قرار نگرفته است و فقط همین. امیدوارم در اکران عمومی تاثیر خود را در کاهش خشونت خانگی بگذارد. به نظر ما عوامل فیلم شایستگی تشویق داشتند که ممکن نشد.»
به نظر می رسد دیدار وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی از مراجع تقلید در قم با هدف جلب اعتماد و کاهش انتقادات آنان به سیاست‌های این وزارتخانه است. سیاست‌های فرهنگی وزارت ارشاد در زمان حاکمیت دولت‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو در ایران، یکی از جدی‌ترین اهداف انتقادات نیروهای مذهبی و مراجع تقلید سنتی بوده است. علی جنتی وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در طول دوران وزارتش همواره از سوی مراجع تقلید سنتی و ائمه جمعه در ایران مورد انتقاد بود و در نهایت ناچار به استعفا شد.
با اینکه تنها ۱۳ درصد از بودجه فرهنگی کل کشور در سال ۱۳۹۵ اختیار وزارت ارشاد اسلامی است و ۸۷ درصد آن در اختیار سازمان‌ها و نهادهای مذهبی و فرهنگی است که هیچ گونه پاسخگویی به دولت و مجلس ندارند و مستقیم یا غیرمستقیم زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی فعالیت می کنند، ولی این وزارتخانه پیوسته در دولت‌های اصلاح طلب و میانه‌رو آماج حملات نیروهای تندرو مذهبی بوده است.
