| صفحه نخست | خبر و گزارش | سياست | انديشه | فرهنگ و ادبيات | زندگی | محیط زیست | RSS |
فشارهای اقتصادی ایرانیان را به خیابانها کشاند
نویسندگان: بن هابرد، صنم ماحوزی و لیلی نیکونظر
گزارش بن هابرد از استانبول، صنم ماحوزی از لندن و لیلی نیکونظر از بروکسل
نیویورک تایمز – ۲۹ دسامبر ۲۰۲۵
در پی افزایش شدید تورم و سقوط ارزش پول ملی، که بازارها را با آشفتگی مواجه کرده و دخلوخرج خانوارها را از هم گسسته است، معترضان روز دوشنبه در تهران و چند شهر دیگر ایران به خیابانها آمدند تا نسبت به بحران اقتصادی اعتراض کنند.
ارزش ریال در آخر هفته گذشته در برابر دلار آمریکا به پایینترین سطح تاریخی خود سقوط کرد و نرخ تورم سالانه در ماه دسامبر به ۴۲.۲ درصد رسید.
در بحبوحهٔ این ناآرامیها، رسانههای داخلی گزارش دادند که محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی ایران، روز دوشنبه از سمت خود استعفا داده و این استعفا در انتظار تأیید رئیسجمهور است. طبق این گزارشها، عبدالناصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد، برای جایگزینی او معرفی شده است.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، روز یکشنبه هنگام ارائهٔ لایحه بودجهٔ سال ۱۴۰۵ (۲۰۲۶ میلادی) در مجلس، ابعاد بحران را تأیید کرد و گفت: «میگویند حقوقها را افزایش دهید، اما از کجا بیاوریم؟»
او وضعیت کنونی را نتیجه تصمیمات دولتها، مجالس و مسئولان پیشین دانست.
این بحران اقتصادی چالشی تازه برای حاکمان ایران ایجاد کرده است؛ آنها در حالی میکوشند کنترل خود را بر کشوری با جمعیت ۹۲ میلیون نفر حفظ کنند که هنوز از تبعات حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هستهای در ماه ژوئن و فشارهای اقتصادی سنگین دولت پیشین آمریکا در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» برای توافق جدید هستهای رهایی نیافتهاند.
از سال ۲۰۱۷، ایران شاهد موجهای مکرر اعتراضات در واکنش به مشکلات اقتصادی، خشکسالی و سایر نارضایتیها بوده است، اما هنوز روشن نیست که تظاهرات تازه تا چه اندازه گسترش خواهد یافت.
نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در گذشته با قوه قهریه و بازداشت گسترده به اعتراضات پاسخ دادهاند، که همین امر خطر را برای معترضان افزایش میدهد. ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی در روز دوشنبه نشان میداد نیروهای امنیتی برای متفرق کردن معترضان در تهران و دستکم دو شهر دیگر از گاز اشکآور استفاده کردهاند.
به گفته کارشناسان، ریشههای بحران جاری از ضعف مدیریت اقتصادی تا سیاستهایی است که اقتصاد کشور را از ارتباطات جهانی بازمیدارد. تشدید محدودیتهای فروش نفت در دوران دولت ترامپ و نیز هزینههای مربوط به جنگ با اسرائیل در ماه ژوئن، که دولت برای تأمین هزینههای آن از منابع بانکی داخلی برداشت کرد، از دیگر عوامل وخامت اوضاع اقتصادی بهشمار میرود.
امیرحسین مهدوی، پژوهشگر دکترای علوم سیاسی در دانشگاه کُنتیکت که بر اقتصاد ایران تمرکز دارد، در این باره گفت دولت گزینههای محدودی برای خروج سریع از این بحران دارد.
او افزود: «میتواند در ازای کاهش تحریمها، روابط خود با آمریکا را تغییر دهد، یا هزینههای عمومی را بهطور گسترده کاهش دهد، اما هیچکدام از این سناریوها در حال حاضر محتمل بهنظر نمیرسد.»
به گفتهٔ مهدوی، «در شرایط فعلی، خطر تداوم تورم بالا و تکرار تجربههای اخیر کشورهایی مانند ونزوئلا و آرژانتین بهطور فزایندهای در حال افزایش است.»
لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ میلادی دوگانگی دولت را آشکار کرده است؛ این لایحه کاهش چشمگیر درآمدهای نفتی و وابستگی بیشتر به مالیات را نشان میدهد.
به گزارش خبرگزاری نیمهدولتی تسنیم، مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه این لایحه را رد کرد.
سقوط ارز برای شهروندان عادی دردناک بوده است. ایرانیان شاهد کاهش ارزش حقوق و پسانداز خود در حالی هستند که قیمت کالاها و خدمات روزبهروز افزایش مییابد.
امید، مدیر فروش ۴۲ ساله در تهران، میگوید ارزش درآمد ماهانهاش در عرض دو ماه از معادل ۳۰۰ دلار به ۲۰۰ دلار کاهش یافته و این وضعیت باعث اضطراب او شده است.
او نگران پرداخت هزینههای درمانی والدین سالمندش است و از این میترسد که خودرواش خراب شود و نتواند آن را تعمیر کند.
او گفت: «این روزها حتی قرار ملاقات با دوستان هم محدود شده، چون مدام مثل ماشینحساب در ذهنمان حساب میکنیم که آیا میتوانیم هزینه یک قهوه ساده را هم بپردازیم یا نه.»
مریم، کارمند ۴۱ ساله بانک در تهران، میگوید دیگران او را از طبقه متوسط رو به بالا میدانند، اما حقوقش اکنون تنها دوسوم هزینههای ماهانهاش را پوشش میدهد.
هر دو، امید و مریم، در گفتوگوهای تلفنی با روزنامه حاضر شدند و خواستند تنها با نام کوچک معرفی شوند تا از برخورد احتمالی دولت در امان بمانند.
مریم گفت مدتی است بیرون غذا نمیخورد، گوشت قرمز نمیخرد و از دعوت مهمان برای صرف غذا خودداری میکند.
او افزود: «قیمتها آنقدر بالا رفته که چند شب پیش که مهمان داشتم، مدام حساب میکردم تا مطمئن شوم قبل از پایان ماه پولم تمام نمیشود.»
| |||||||||||||
|
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايتها و نشريات نيز ارسال میشوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2025 | editor@iran-emrooz.net
|
