iran-emrooz.net | Thu, 04.12.2025, 8:13

فرناز فصیحی / نیویورک‌تایمز / دوم دسامبر ۲۰۲۵

نمایندگان هر ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل روز چهارشنبه نخستین سفر رسمی این نهاد به سوریه و لبنان آغاز کرد. این دو کشور بحران‌زده دهه‌هاست که در دستور کار شورای امنیت قرار دارند و باعث شده‌اند دو قدرت بزرگ این شورا، روسیه و ایالات متحده، در برابر یکدیگر قرار گیرند.

این سفر در مقطع حساسی برای منطقه انجام می‌شود: سوریه در آستانه سالگرد سقوط دیکتاتور این کشور، بشار اسد، در ۸ دسامبر قرار دارد. و لبنان نیز در حال مدیریت یک آتش‌بس شکننده میان حزب‌الله و اسرائیل است، در حالی که نیروهای اسرائیلی همچنان به حملات علیه اهداف حزب‌الله ادامه می‌دهند.

ساموئل زبوگار، سفیر اسلوونی در سازمان ملل، روز دوشنبه در یک نشست خبری گفت: «این زمان، هم برای منطقه و هم برای این دو کشور، بسیار حساس است.» اسلوونی در ماه جاری ریاست دوره‌ای شورای امنیت را بر عهده دارد و زبوگار رهبری این سفر را بر‌عهده گرفته است.

او افزود این سفر «از این جهت مهم است که نشان‌دهنده حمایت و همبستگی با مردم هر دو کشور است، فرصتی برای شناخت چالش‌ها فراهم می‌کند و پیام‌های شورای امنیت درباره مسیر پیشِ‌رو را نیز منتقل خواهد کرد.»

در جریان سفر چهارروزه، نمایندگان شورا به دمشق، پایتخت سوریه؛ بیروت، پایتخت لبنان؛ و جنوب لبنان در مرز با اسرائیل ــ جایی که نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (یونیفل) مستقرند ــ خواهند رفت. انتظار می‌رود دیپلمات‌ها با مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی هر دو کشور و همچنین نمایندگان سازمان ملل دیدار کنند.

در سفر یک‌روزه به دمشق، اعضای شورا با رئیس‌جمهور سوریه، احمد الشرع، دیدار خواهند کرد؛ دیداری که از این جهت قابل توجه است که تا مدت بسیار کوتاهی پیش از این، او در فهرست افراد «تروریست» شورای امنیت قرار داشت. شورای امنیت در ماه نوامبر قطعنامه‌ای برای لغو تحریم‌های او تصویب کرد تا دیدار وی با رئیس‌جمهور ترامپ در کاخ سفید تسهیل شود.

جنگ داخلی ۱۳‌ساله سوریه سال‌ها محور اصلی فعالیت‌های شورای امنیت بود؛ از صدور قطعنامه‌ها برای پایان جنگ گرفته تا تحقیق درباره حملات شیمیایی نیروهای بشار اسد و داعش و همچنین تلاش برای عبور از موانع جهت باز کردن گذرگاه‌های مرزی برای رساندن کمک‌های انسان‌دوستانه به مناطق تحت کنترل نیروهای مخالف.

این جنگ همچنین دو عضو دائم شورا را در دو سوی متقابل قرار داد: روسیه با ورود به جنگ و استفاده از جنگنده‌هایش برای حمایت از نیروهای اسد، و آمریکا با آموزش و تسلیح گروه‌های مخالف. اکنون هر دو کشور در سطح دیپلماتیک با الشرع تعامل می‌کنند؛ او علاوه بر سفر به واشنگتن، در ماه اکتبر نیز به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین دیدار کرد.

اندرو تبلر، مدیر سابق پرونده سوریه در شورای امنیت ملی در دولت نخست ترامپ و پژوهشگر ارشد در انستیتو واشنگتن، گفت: «این سفر شورای امنیت مهم است: آنها می‌خواهند با خود او (الشرع) گفت‌وگو کنند، درباره موضوعات مورد نگرانی‌شان صحبت کنند و تعیین کنند برنامه‌های او تا چه اندازه با چشم‌اندازی که آنها برای سوریه می‌خواهند، همخوان است.»

در لبنان، نمایندگان شورا با رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و رئیس شیعه پارلمان دیدار خواهند کرد و سپس به جنوب خواهند رفت تا از ستاد یونیفل و فرمانده نیروهای مسلح بازدید کنند. دیپلمات‌ها می‌گویند خلع سلاح حزب‌الله یکی از موضوعات مورد گفت‌وگو خواهد بود.

آخرین سفر شورای امنیت به منطقه در سال ۲۰۱۹ انجام شد، زمانی که اعضا به عراق و کویت رفتند. سفرهای رسمی شورا معمولاً به‌سختی برنامه‌ریزی می‌شود زیرا هر ۱۵ عضو باید با اصل سفر و جزئیات برنامه آن موافقت کنند. سفر به خاورمیانه نیز به‌دلیل شرایط امنیتی، حتی دشوارتر است.

تحلیلگران می‌گویند این سفر مهم است زیرا نقش سازمان ملل در لبنان و سوریه در حال تغییر است. مأموریت نیروهای حافظ صلح در لبنان قرار است در سال ۲۰۲۶ و پس از پنج دهه حضور در منطقه حائل میان اسرائیل و لبنان پایان یابد. در سوریه، شورا باید نقش آینده سازمان ملل را با توجه به پایان رسمی جنگ و نیاز به به‌روزرسانی قطعنامه‌های گذشته تعیین کند.

مایا اونگار، تحلیلگر سازمان ملل در «گروه بین‌المللی بحران»، گفت: «این سفر چارچوب رویکرد شورا را هنگام هدایت این تغییرات شکل خواهد داد.»

ادامه حملات اسرائیل به داخل سوریه ــ به‌ویژه در بلندی‌های جولان اشغالی که نیروهای حافظ صلح سازمان ملل برای نظارت بر آتش‌بس مستقرند ــ سازمان ملل و اعضای شورا را نگران کرده است. استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل، روز سه‌شنبه گفت که آنها همچنان «عمیقاً نگران» حملات مکرر اسرائیل در بلندی‌های جولان هستند و این حملات را نقض تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه خواند.