iran-emrooz.net | Wed, 05.11.2025, 18:44

اشپیگل آنلاین / ۵ نوامبر ۲۰۲۵

سازمان ملل از کشورها می‌خواهد در جنگ خونین سودان مداخله نکنند، چرا که هرگونه حمایت خارجی از طرف‌های درگیر، به تداوم و تشدید درگیری می‌انجامد. اما ظاهراً شماری از کشورها به این هشدار وقعی نمی‌نهند.

عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش و رهبر دوفاکتوی سودان است. محمد حمدان دقالو، معاون پیشین او، در رأس شبه‌نظامیان رقیب موسوم به «نیروهای پشتیبانی سریع» (RSF) قرار دارد.

در اکتبر ۲۰۲۱ این دو ژنرال در کنار هم علیه دولت غیرنظامی انتقالی که پس از سرنگونی دیکتاتور دیرپای کشور، عمرالبشیر، در سال ۲۰۱۹ بر سر کار آمده بود، کودتا کردند. اما به‌تدریج میان آنها اختلاف افتاد و در میانهٔ آوریل ۲۰۲۳ این تنش‌ها به درگیری‌های مرگبار انجامید. از آن زمان، ارتش سودان و شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع بر سر قدرت در کشور می‌جنگند. ده‌ها هزار نفر کشته و نزدیک به ۱۲ میلیون نفر آواره شده‌اند.

بخش بزرگی از نیروهای پشتیبانی سریع از اعضای پیشین شبه‌نظامیان عرب «جنجوید» تشکیل شده‌اند؛ همان گروهی که در جریان درگیری‌های سال ۲۰۰۳ در منطقهٔ دارفور غربی به ارتکاب جنایت‌های گسترده متهم شد.

اکنون ارتش سودان از شهر بندری «پورت‌سودان» در کرانهٔ دریای سرخ کشور را اداره می‌کند. «کمیل ادریس»، مقام پیشین سازمان ملل، از ماه مه ۲۰۲۵ به‌عنوان نخست‌وزیر منصوب شده است. در مقابل، نیروهای پشتیبانی سریع در شهر «نیالا» (مرکز ایالت دارفور جنوبی) دولتی موازی تشکیل داده‌اند.

مصر
همسایهٔ شمالی سودان از مهم‌ترین حامیان ارتش این کشور است. قاهره عبدالفتاح البرهان را حاکم مشروع می‌داند و او را مرتباً برای دیدار رسمی به مصر دعوت می‌کند. نیروهای پشتیبانی سریع بارها مصر را متهم کرده‌اند که از ارتش سودان به‌طور نظامی پشتیبانی می‌کند؛ اتهامی که قاهره آن را رد می‌کند.

امارات متحده عربی
ارتش سودان امارات متحده عربی را متهم می‌کند که نیروهای پشتیبانی سریع را با سلاح و مزدور حمایت می‌کند. در نتیجه، دولت نزدیک به ارتش سودان در ماه مه روابط دیپلماتیک خود را با این کشور حاشیهٔ خلیج فارس قطع کرد. گزارش‌های سازمان ملل و منابع عمومی نیز حاکی از دخالت امارات هستند، هرچند ابوظبی آن را تکذیب می‌کند.

به گفتهٔ سازمان غیردولتی سوئیسی «سوئیس‌اید» (Swissaid)، صادرات طلا از سودانِ درگیر جنگ داخلی، نشانه‌های بیشتری از ارتباط امارات با این مناقشه خونین ارائه می‌دهد. این نهاد با استناد به داده‌های یک پایگاه سازمان ملل اعلام کرده است که افزایش چشمگیر صادرات طلا به امارات در سال جاری، شاهدی دیگر بر این پیوندهاست.

لیبی
در ماه ژوئن، ارتش سودان نیروهای خلیفه حفتر، فرماندهٔ نظامی شرق لیبی، را متهم کرد که از حملهٔ نیروهای پشتیبانی سریع در منطقه‌ای راهبردی در مرز مصر و لیبی پشتیبانی کرده‌اند. گفته می‌شود حفتر به دستور امارات برای «نیروهای پشتیبانی سریع» سلاح و سوخت ارسال کرده است؛ اتهامی که او انکار می‌کند.

چاد
به گفتهٔ ارتش سودان، دولت «محمد ادریس دِبی ایتنو» در چاد نیز در چارچوب دستور امارات، برای شبه‌نظامیان «نیروهای پشتیبانی سریع» تدارکات فراهم می‌کند. دِبی این اتهام را رد کرده است، اما ظاهراً همین ارتباط ادعایی با «نیروهای پشتیبانی سریع»، موجب شکاف در درون خاندان رئیس‌جمهور و ارتش او شده است.

ترکیه
ترکیه، به‌عنوان رقیب اصلی امارات، از آغاز جنگ از ارتش سودان حمایت کرده است. بر پایهٔ گزارش چندین رسانه، آنکارا پهپادهایی در اختیار ارتش سودان قرار داده که برای حمله به مواضع نیروهای پشتیبانی سریع مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

ایران
پس از سال‌ها تیرگی روابط، سودان و ایران در اکتبر ۲۰۲۳ روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند. از آن زمان، «نیروهای پشتیبانی سریع» تهران را متهم می‌کنند که پهپادهایی در اختیار ارتش سودان گذاشته است.

روسیه
در دوران سه‌دهه‌ای حکومت عمرالبشیر، سودان در عرصه نظامی به روسیه متکی بود. مسکو و خارطوم دربارهٔ احداث یک پایگاه دریایی روسیه در کرانهٔ دریای سرخ مذاکره کردند. ارتش سودان در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد این توافق «در حال بازبینی» است، اما به گزارش رسانه‌های روسی، این موضوع در ماه‌های گذشته بار دیگر در دستور گفت‌وگوهای سطح بالا قرار گرفته است. اخیراً دو کشور چند توافق‌نامه در زمینهٔ همکاری نظامی و اقتصادی امضا کرده‌اند.

کنیا
در ماه ژوئن، دولت تحت کنترل ارتش سودان مدعی شد که در انبارهای «نیروهای پشتیبانی سریع» در پایتخت خارطوم، سلاح‌ها و مهماتی با برچسب «ساخت کنیا» یافته است. خارطوم نایروبی را متهم کرد که با در اختیار گذاشتن خاک خود به‌عنوان مسیر انتقال تسلیحات ارسالی از سوی امارات، به «تقسیم سودان» دامن می‌زند. در فوریه، نشست تأسیسی شاخهٔ سیاسی نیروهای پشتیبانی سریع در پایتخت کنیا برگزار شد.