| صفحه نخست | خبر و گزارش | سياست | انديشه | فرهنگ و ادبيات | زندگی | محیط زیست | RSS |
انتخابات پارلمانی عراق در حساس‌ترین شرایط منطقه
قاسم عبدالزهرا / خبرگزاری آسوشیتدپرس / ۲۴ اکتبر ۲۰۲۵
عراق تنها چند هفته تا برگزاری انتخابات پارلمانی فاصله دارد؛ انتخاباتی که مسیر آینده این کشور را در یکی از حساس‌ترین دوران‌های خاورمیانه در سال‌های اخیر مشخص خواهد کرد.
در حالی که آتش‌بس در غزه تا اندازه‌ای از تنش‌های منطقه‌ای کاسته است، همچنان بیم آن می‌رود که دور تازه‌ای از درگیری میان اسرائیل و همسایه عراق، ایران، در بگیرد. عراق توانست در جریان جنگ کوتاه اسرائیل و ایران در ماه ژوئن، از ورود مستقیم به درگیری خودداری کند و در حاشیه بماند.
در همین حال، بغداد با فشارهای فزاینده‌ای از سوی واشنگتن روبه‌روست که به حضور گروه‌های مسلح وابسته به ایران در خاک عراق اعتراض دارد.
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، در سال ۲۰۲۲ با حمایت مجموعه‌ای از احزاب نزدیک به ایران به قدرت رسید، اما از آن زمان کوشیده است روابط عراق با تهران و واشنگتن را متوازن نگه دارد.
انتخابات ۱۱ نوامبر تعیین خواهد کرد که آیا او موفق می‌شود برای دومین بار متوالی در سمت نخست‌وزیری بماند یا نه — امری که در گذشته برای نخست‌وزیران عراق کم‌سابقه بوده است.
غایبان بزرگ انتخابات
در مجموع ۷٬۷۶۸ نامزد — شامل ۲٬۲۴۸ زن و ۵٬۵۲۰ مرد — برای ۳۲۹ کرسی پارلمان رقابت می‌کنند.
قوی‌ترین جناح‌های حاضر در رقابت شامل بلوک‌های شیعه‌ای هستند به رهبری نوری المالکی، نخست‌وزیر پیشین؛ روحانی عمار الحکیم؛ و چند گروه وابسته به نیروهای مسلح؛ همچنین جناح‌های سنی رقیب به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس پیشین پارلمان، و محمود المشهدانی، رئیس کنونی پارلمان؛ و نیز دو حزب عمده کرد یعنی حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان.
اما این رقابت به اندازه حضور نامزدها، به خاطر غیبت برخی نیروهای مهم نیز چشمگیر است.
جنبش پرنفوذ صدر، به رهبری روحانی شیعه مقتدی صدر، انتخابات را تحریم کرده است. بلوک صدر در انتخابات سال ۲۰۲۱ بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده بود، اما پس از شکست مذاکرات بر سر تشکیل دولت از پارلمان کناره گرفت و تاکنون از شرکت در انتخابات خودداری می‌کند.
در منطقه‌ای در حاشیه بغداد که به نام شهر صدر شناخته می‌شود، بنری در یکی از خیابان‌ها نصب شده که روی آن نوشته‌اند: «ما به فرمان رهبر صدر، همگی تحریم می‌کنیم. نه به آمریکا، نه به اسرائیل، نه به فساد.»
ائتلاف پیروزی به رهبری حیدر العبادی، نخست‌وزیر پیشین، نیز اعلام کرده است انتخابات را به دلیل «فساد در روند برگزاری» تحریم می‌کند.
در همین حال، برخی گروه‌های اصلاح‌طلب که از دل اعتراض‌های گسترده ضددولتی اکتبر ۲۰۱۹ پدید آمده‌اند، در انتخابات شرکت می‌کنند؛ اما این گروه‌ها به‌دلیل اختلافات داخلی، کمبود منابع مالی و نبود پشتیبانی سیاسی مؤثر، دچار رکود شده‌اند.
خرید رأی و خشونت سیاسی
اتهامات گسترده‌ای درباره فساد و خرید رأی در جریان انتخابات مطرح شده است.
تحلیلگر سیاسی، باسم القزوینی، این انتخابات را «از نظر استفاده از پول سیاسی و منابع دولتی، فاسدترین انتخابات از سال ۲۰۰۳ تاکنون» توصیف کرده است.
یکی از مسئولان کارزار انتخاباتی — که به دلیل حساسیت موضوع و غیرقانونی بودن اقدامات مورد اشاره نخواست نامش فاش شود — گفت تقریباً همه نامزدها، از جمله چهره‌های وابسته به جناح‌های اصلی، در حال توزیع پول و خرید کارت‌های رأی هستند؛ به‌طوری‌که قیمت هر کارت تا ۳۰۰ هزار دینار عراقی (حدود ۲۰۰ دلار) نیز رسیده است.
کمیسیون عالی مستقل انتخابات در بیانیه‌ای که در اختیار خبرگزاری آسوشیتدپرس قرار داده، بر تعهد خود به برگزاری «انتخاباتی آزاد و شفاف» تأکید کرده و گفته است که «اقدامات سختگیرانه‌ای برای نظارت بر هزینه‌های انتخاباتی و جلوگیری از خرید رأی» اتخاذ شده است.
این کمیسیون افزوده است که هر نامزدی که مرتکب تخلف یا خرید رأی شود، فوراً از رقابت کنار گذاشته خواهد شد.
کارزارهای انتخاباتی همچنین با مواردی از خشونت سیاسی همراه بوده است.
در تاریخ ۱۵ اکتبر، صفاء المشهدانی، عضو شورای استانی بغداد و نامزد سنی‌مذهب از منطقه الطارمیه در شمال پایتخت، در اثر انفجار یک خودروی بمب‌گذاری‌شده کشته شد.
دادگاه تحقیقاتی کرخ اول روز پنجشنبه اعلام کرد که دو نفر به ظن دست داشتن در این قتل بازداشت شده‌اند. در این بیانیه نام مظنونان ذکر نشده، اما گفته شده است که این جنایت به‌احتمال زیاد «با رقابت‌های انتخاباتی ارتباط دارد».
عایشه غزال المساری، نماینده پارلمان از ائتلاف «السیاده» که المشهدانی نیز عضو آن بود، این قتل را «جنایتی بزدلانه که یادآور روزهای تاریک ترورهای سیاسی است» توصیف کرد. او به سال‌هایی اشاره داشت که پس از سرنگونی صدام حسین، دیکتاتور سابق عراق، در پی حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳، کشور در خلأ امنیتی فرو رفته بود.
نقش شبه‌نظامیان
احزاب سیاسی وابسته به شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در این انتخابات از نفوذ گسترده نظامی و مالی خود بهره می‌برند.
از جمله این گروه‌ها، کتائب حزب‌الله است که شاخه سیاسی آن با نام جنبش حقوق (حرکه حقوق) فعالیت می‌کند، و نیز بلوک صادقون به رهبری قیس الخزعلی، فرمانده شبه‌نظامی «عصائب اهل‌الحق».
الحشد الشعبی، ائتلافی از گروه‌های شبه‌نظامی که در ابتدا برای مبارزه با گروه «داعش» تشکیل شد، در سال ۲۰۱۶ به‌طور رسمی تحت فرمان ارتش عراق قرار گرفت؛ اما در عمل هنوز با استقلال قابل‌توجهی فعالیت می‌کند.
السودانی در روزهای اخیر به خبرنگاران گفت که گروه‌های مسلحی که به تشکل‌های سیاسی تبدیل شده‌اند، بر اساس قانون اساسی حق شرکت در انتخابات را دارند.
او افزود: «ما نمی‌توانیم هیچ گروهی را از فعالیت سیاسی بازداریم اگر سلاح را کنار بگذارند. این گامی در مسیر درست است.»
با این حال، چندین گروه شبه‌نظامی که احزاب وابسته‌شان در انتخابات شرکت دارند، همچنان فعال و مسلح باقی مانده‌اند.
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز دوشنبه در گفت‌وگویی تلفنی با السودانی بر «ضرورت خلع سلاح شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران که حاکمیت عراق را تضعیف می‌کنند، جان و کسب‌وکار شهروندان آمریکایی و عراقی را تهدید می‌کنند، و منابع عراق را به نفع ایران غارت می‌کنند» تأکید کرده است.
تلاش السودانی برای دور دوم نخست‌وزیری
السودانی خود را به‌عنوان سیاستمداری عمل‌گرا معرفی کرده که تمرکز اصلی‌اش بر بهبود خدمات عمومی است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که عراقی‌ها نسبت به وضعیت کشور دیدگاهی نسبتاً مثبت دارند.
به گزارش گروه پژوهشی المستقله وابسته به انجمن بین‌المللی گالوپ، در دو سال گذشته و برای نخستین بار از سال ۲۰۰۴، بیش از نیمی از عراقی‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی بر این باور بوده‌اند که کشور در مسیر درستی حرکت می‌کند.
در تازه‌ترین نظرسنجی که در اوایل سال ۲۰۲۵ انجام شده، ۵۵ درصد از پاسخ‌دهندگان اعلام کردند به دولت مرکزی اعتماد دارند.
با این حال، از سال ۲۰۰۳ تاکنون تنها یک نخست‌وزیر — نوری المالکی — توانسته است بیش از یک دوره در سمت خود باقی بماند.
احسان الشمری، استاد مطالعات راهبردی و بین‌الملل در دانشگاه بغداد، گفت که مقام نخست‌وزیری در عراق «صرفاً به نتایج انتخابات وابسته نیست، بلکه به توافق میان بلوک‌های سیاسی و درک و تفاهم‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تشکیل دولت بستگی دارد».
او افزود: اختلافات بر سر کنترل نهادهای دولتی که میان السودانی و برخی رهبران چارچوب هماهنگی شیعیان — ائتلافی که او را به قدرت رساند — پدید آمده، ممکن است شانس او برای کسب دوره دوم نخست‌وزیری را کاهش دهد.
ناامیدی در میان شهروندان
برخی از عراقی‌ها می‌گویند فارغ از نتیجه انتخابات، امید چندانی به بهبود اوضاع ندارند.
سیف علی، یکی از ساکنان بغداد، گفت که قصد ندارد رأی بدهد، چون از وضعیت نامطلوب خدمات عمومی ناامید شده است.
او گفت: «از سال ۲۰۰۳ تا حالا در زمینه برق چه تغییری کرده؟ هیچ. درباره آب چه؟ خشکسالی به بغداد رسیده. اینها خدمات ابتدایی‌اند و وقتی همین‌ها فراهم نیست، رأی دادن چه فایده‌ای دارد؟»
| |||||||||||||
|
ايران امروز
(نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است. استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2025 | editor@iran-emrooz.net
|
